Predstavnici DRI smatraju da davanja za socijalne programe, subvencije, garancije na zaduživanje, kao i odlaganje obaveza izmirivanja poreza i doprinosa prema državi, zahtijevaju sveobuhvatnu analizu.
»Potrebno je odrediti granicu do koje država poreskim obveznicima, s jedne strane omogućava poreske beneficije, a s druge daje subvencije i garancije za zaduživanje, u iznosima koji mogu ugroziti finansijsku stabilnost budžeta«, navodi se u izvještaju u koji je agencija Mina-business imala uvid.
Subvencije su prošle godine iznosile 32,27 miliona EUR, od čega se 14,72 miliona odnosi na subvencije podgoričkom Kombinatu aluminijuma (KAP) za utrošenu električnu energiju, a 16,1 milion za otpremnine radnicima nikšićke Željezare, Radventa i Tehnostila. Subvencije socijalno ugroženim domaćinstvima za utrošenu struju iznosile su 1,44 miliona EUR.
»Revizijom je utvrđen rast subvencija u prošloj godini od 6,66 miliona EUR. Ukupan iznos predviđen za subvencije korišćen je za rješavanje problema viška zaposlenih u Željezari, Radventu i Tehnostilu, dok je dodatno sa te pozicije u tekuću rezervu preusmjereno 1,5 miliona EUR i uplaćeno za program Željezare«, objašnjeno je u izvještaju.
Iz DRI su podsjetili da je za subvencioniranje KAP-a, u skladu sa zaključcima Vlade od 17. decembra 2009. godine i Ugovorom o poravnanju, opredijeljeno 60 miliona EUR. Elektroprivredi (EPCG) je do kraja prošle godine po tom osnovu iz budžeta isplaćeno 53,08 miliona EUR, dok je u prvoj polovini ove godine fakturisano 4,75 miliona EUR.
Subvencije Željezari za utrošenu električnu energiju su, za period od 2007. do prošle godine, definisane zaključcima Vlade od novembra 2006. i aprila 2007. godine. Subvencije su, kako su podjetili iz DRI, utvrđene u visini razlike između cijene za struju koju Željezara plaća u skladu sa ugovorom o realizaciji subvencijie od decembra 2007. godine i one koju utvrdi Regulatorna agencija za energetiku.
»U periodu od 2007. do 2010. godine EPCG je uplaćena subvencija od 23,63 miliona EUR, dok prošle godine nije bilo plaćanja po tom osnovu«, navodi se u izvještaju.
Umjesto toga je, u skladu sa odlukom Vlade, 16,1 milion EUR iskorišćen je za isplatu otpremnina radnicima Željezare, Radventa i Tehnostila.
»Dio od 1,5 miliona EUR je, u skladu sa zaključcima Vlade, preusmjeren u tekuću rezervu i uplaćen za program Željezari, tako da je za radnike tog preduzeća, Radventa i Tehnostila iz budžeta uplaćeno ukupno 17,62 miliona EUR«, navodi se u izvještaju.
Iz DRI su upozorili i da bi Vlada trebalo opreznije da planira i izdaje nove državne garancije, s obzirom na rizik realizacije već odobrenih, posebno onih za KAP, kao na mogućnosti njihovog pretvaranja u javni dug. Oni su podsjetili i da je državni dug prošle godine bio 212,8 miliona EUR veći nego 2010.
»Garancije treba da se daju za realizaciju prioritetnih projekata, važnih za opšti društveno-ekonomski i regionalni razvoj države, kao i preduzećima čiji finansijski izvještaji i poslovna politika garantuju uredno izmirivanje kreditnih obaveza«, naveli su iz DRI.
Oni smatraju i da garancije ne treba da služe pokrivanju tekućih izdataka ili gubitaka u poslovanju.
»Neophodno je kroz pravnu regulativu utvrditi dodatne kriterijume, kojima će se definisati sredstva obezbjeđenja. Prilikom zaključivanja ugovora o garanciji, trebalo bi zaključiti i onaj o međusobnom regulisanju odnosa sa korisnikom garancije, kako bi se definisala pravna razgraničenja«, saopštili su iz DRI.
Oni su naveli i da bi sa korisnicima garancija trebalo zaključiti ugovore u kojima bi se, pored odgovarajućih sredstava obezbjeđenja, precizirala neophodna saglasnost Vlade za eventualna nova zaduženja i značajnija investiciona ulaganja i nabavke.
»Ugovore o garancijama treba zaključivati nakon što korisnik uplati naknadu za rizik od 0,5 odsto. Neophodno je procijeniti kreditni rizik za date i neotplaćene garancije, ali i obavljati nadzor realizovanih aktivnosti korisnika garancija«, kazali su iz DRI.
Neophodno je, kako su dodali, i da se dostavljaju izvještaji o realizovanim aktivnostima nakon davanja garancija, podaci o zahtijevanim i otplaćenim obavezama prema kreditorima i finansijskih iskaza korisnika garancija.
