Na osnovu činjeničnog stanja utvrđenog u postupku revizije, nadležni Kolegijum DRI u sastavu dr Milan Dabović, predsjednik Senata i rukovodilac Kolegijuma i Zoran Jelić, senator i član Kolegijuma izrazio je pozitivno mišljenje sa skretanjem pažnje na finansijku reviziju Predloga zakona o završnom računu Budžeta Crne Gore za 2019. godinu i negativno mišljenje na reviziju pravilnosti Predloga zakona o završnom računu Budžeta Crne Gore za 2019. godinu.
Finansijskom i revizijom pravilnosti je obuhvaćeno 12 oblasti, za koje su date 44 preporuke.
NEPRAVILNOSTI UTVRĐENE REVIZIJOM I DATE PREPORUKE
Predlogom zakona o završnom računu Budžeta Crne Gore za 2019. godinu iskazani iznosi, gotovinskog deficita od 143.283.723,33 €, povećanje gotovine 311.342.701,55 € i kupovine hartija od vrijednosti u iznosu od 57.328.698,38 €, finansirani su neto pozajmljivanjem u iznosu od 507.677.040,34 € i prodajom državne imovine od 4.278.082,92 €.
“Državna revizorska institucija skreće pažnju da je revizijom utvrđeno da ostale prihode treba uvećati u neto iznosu od 528.521,11 €, za isti iznos smanjiti primitke od prodaje imovine i korigovati gotovinski deficit tako da iznosi 142.755.202,22 €. Shodno tome, koriguje se i modifikovani gotovinski deficit na iznos 143.961.144,78 €”, ističe se u izvještaju.
Revizijom je utvrđeno da je sa Centralnog računa državnog trezora vršen prenos sredstava JP „Morsko dobro” u iznosu 9.052.855,80 € i Veterinarskoj komori i veterinarskim ambulantama u iznosu od 319.902,16 €, shodno zakonskim ovlašćenjima. Finansiranje navedenih entiteta vrši se direktno bez prenosa sredstava na Glavni račun državnog trezora, tako da se potrošnja ne evidentira u Glavnoj knjizi trezora.
“Predlaže se da nadležna ministarstva preispitaju postojeća zakonska rješenja i razmotre mogućnost da se navedena pravna lica, koja su dio sistema finansiranja po osnovu javnih prihoda, finansiraju kroz sistem budžeta Crne Gore”, navodi se u izvještaju.
Revizijom Konsolidovanog izvještaja o neizmirenim obavezama na 31.12.2019. godine utvrđene su sljedeće nepravilnosti: Neizmirene obaveze koje su ugovarane iznad nivoa sredstava definisanih Zakonom o Budžetu Crne Gore za 2019. godinu iznose 1.106.837,90 € i to kod:
-Sudstva za ugovaranje nabavki kancelarijskog materijala u iznosu od 287.334,80 €;
- Ministarstva odbrane za ugovaranje nabavki roba i usluga koje se odnose na gorivo, građevinske radove i ostale usluge u iznosu od 138.559,10 €;
-Ministarstva prosvjete po osnovu obaveza za rashode za energiju I komunalne naknade u iznosu od 680.944,00 €, prevashodno zbog nedovoljno planiranih sredstava Zakonom o Budžetu Crne Gore za 2019.godinu.
Državna revizorska institucija skreće pažnju da je revizijom utvrđeno da ostale prihode treba uvećati u neto iznosu od 528.521,11 €, za isti iznos smanjiti primitke od prodaje imovine i korigovati gotovinski deficit tako da iznosi 142.755.202,22 €. Shodno tome, koriguje se i modifikovani gotovinski deficit na iznos 143.961.144,78 €.
-Obaveze iskazane u Izvještaju koje se u procesu revizije nijesu mogle potvrditi zbog neusaglašenog stanja odnose se na: obaveze iskazane kod potrošačke jedinice Sudstvo u iznosu od 490.739,62 € (advokatske, notarske i druge pravne usluge u iznosu od 452.292,69 € i obaveze nastale po osnovu troškova sudskih postupaka u iznosu od 38.446,93 €)
“Potrošačke jedinice su dužne da u skladu sa članom 40 Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, ugovaraju obaveze u granicama utvrđenim godišnjim zakonom o budžetu države. Preporučuje se da sve potrošačke jedinice, prilikom planiranja budžeta, obezbijede usaglašeno stanje neizmirenih obaveza sa Zaštitnikom imovinsko-pravnih interesa Crne Gore i isto prezentiraju Ministarstvu finansija”, preporučuju iz Državne revizorske institucije.
Revizijom je utvrđeno da je u 2019. godini budžetska potrošnja prekoračena u iznosu od 306.058.912,33 €. Od ukupno iskazanog prekoračenja budžetske potrošnje izdaci u iznosu od 302.588.458,07 € predstavljaju dozvoljena prekoračenja, iznos od 3.469.256,67 € se odnosi na prekoračenja po osnovu plaćanja transakcija označenih kao sudske presude na poziciji 4630 – Otplata obaveza iz prethodnog perioda, dok nedozvoljena prekoračenja budžetske potrošnje iznose 1.197,59 €.
U procesu revizije utvrđeno je da u toku 2019.godine Ministarstvo finansija nije vršilo preusmjeravanja u potrebnom iznosu u skladu sa članom 7 stav 2 Zakona o Budžetu Crne Gore za 2019.godinu. Ministarstvo finansija je bilo dužno da sa pozicije 4630 – Otplata obaveza iz prethodnog perioda, nakon nastanka troška po osnovu prinudnog izvršenja, vrši preusmjeravanja u korist potrošačke jedinice kod koje je nastao trošak u skladu sa Zakonom.
“Vlada Crne Gore i Ministarstvo finansija dužni su izvršavati budžet u skladu sa normativnim dijelom godišnjeg zakona o budžetu”, naglašava se u revizorskom izvještaju.
Revizijom gotovinskih depozita utvrđeno je da sredstva u iznosu od 123.135.389,21 € (i sredstva iskazana u valutama i to: 47.460,29 USD, 2.500,00 CHF, 105,90 GBP) nijesu iskazana u Predlogu zakona o završnom računu Budžeta Crne Gore za 2019. godinu. Dio navedenih sredstava se odnosi na: sredstva iz kredita u iznosu od 15.031.313,45 €, sredstva iz donacija i IPA fondova u iznosu od 44.497.334,24 € i na sredstva data kao pozajmice za realizaciju Projekta „1000+ stanova“ u iznosu od 24.530.355,98 €.
“Ministarstvo finansija bi trebalo da u obrazloženju Predloga zakona o završnom računu Budžeta Crne Gore, prikaže sredstva koja se nalaze na računima kod Centralne banke i računima kod poslovnih banaka na kraju obračunskog perioda, kao i njihovu namjenu, u cilju transparentnog korišćenja navedenih sredstava”, piše u izvještaju.
U procesu revizije je utvrđeno da Ministarstvo zdravlja, Ministarstvo rada i socijalnog staranja i Uprava za kadrove nijesu zapošljavali lica sa invalidetom i nijesu vršili uplate posebnog doprinosa za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica sa invaliditetom, što nije u skladu sa čl. 21 i 22 Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetom.
Ministarstvo zdravlja je vršilo isplatu varijabilnog dijela zarade na koji nijesu obračunati i plaćeni porez i doprinosi u skladu sa članom 12 Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica i čl.2 i 3a Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje.
Ministarstvo saobraćaja i pomorstva nije ažuriralo internu proceduru o načinu pripreme obračuna i isplate zarade shodno organizaciji i načinu rada Državne uprave, koja je u primjeni od 1. januara 2019. godine.
Fond za penzijsko i invalidsko osiguranje vršio je plaćanja poreza i doprinosa na ostala lična primanja sa izdatka bruto zarada, što nije u skladu sa Pravilnikom o jedinstvenoj klasifikaciji računa za budžet Crne Gore i budžete opština.
Ministarstvo saobraćaja i pomorstva je zaključivalo ugovore o dopunskom radu sa periodom važenja do prestanka potrebe za angažovanjem izvršioca odnosno do pismenog raskida ugovora, što nije u skladu sa članom 58 Zakona o radu koji propisuje da ugovor prestaje da važi nakon ugovorenog roka ili otkazom ugovora jedne od ugovorenih strana.
Ministarstvo rada i socijalnog staranja i Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju su ugovore o dopunskom radu zavodili retroaktivno, odnosno, u toku trajanja ugovora.
Ministarstvo saobraćaja i pomorstva i Ministarstvo rada i socijalnog staranja su vršili isplate naknada po osnovu ugovora o dopunskom radu sa pozicije 4191 – Izdaci za isplate po osnovu ugovora o djelu.
Ministarstvo rada i socijalnog staranja je zaključivalo ugovore o dopunskom radu na koje nijesu obračunati i plaćeni porez i doprinosi shodno Zakonu o porezu na dohodak fizičkih lica i Zakonu o penzijskom i invalidskom osiguranju.
SUBVENCIJE
Ministarstvo ekonomije je na poziciji subvencije evidentiralo pomoć licima koja se nalaze u stanju socijalne potrebe u podmirenju računa za struju u iznosu od 406.150,01 €, dok je Uprava za željeznice isplatila izdatke za subvencije u iznosu od 9.350.000,00 €, koji se odnose na:
- isplatu sredstava po osnovu Ugovora o pružanju usluga prevoza od javnog interesa prema AD „Željezničkom prevozu Crne Gore“ Podgorica u iznosu od 4.608.676,27 €;
- isplatu sredstava AD „Željezničkom prevozu Crne Gore“ i AD „Željezničkoj infrastrukturi Crne Gore“ na ime pomoći za otplatu anuiteta prema inostranim kreditorima, a za koje je država Crna Gora dala garancije. Po ovom osnovu AD „Željezničkom prevozu Crne Gore“ prenijeto je 1.211.915,04 €, dok je AD „Željezničkoj infrastrukturi Crne Gore“ prenijeto 3.529.408,69 €. Utvrđeno je da su sredstva prenešena na ime pomoći u cilju izmirenja obaveza po osnovu kreditnih ugovora bez prethodnog podnošenja prijave Agenciji za zaštitu konkurencije radi davanja mišljenja. Državna revizorska institucija nije mogla utvrditi zakonski osnov za isplatu sredstava navedenim preduzećima.
“Ministarstvo ekonomije je dužno da plaćanja prema Elektroprivredi Crne Gore, po osnovu Zakona o energetici i Uredbe o snabdijevanju ranjivih kupaca električnom energijom, vrši sa grupe računa 431 – Transferi institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru, u skladu sa Pravilnikom o jedinstvenoj klasifikaciji računa za budžet Crne Gore i budžete opština. Uprava za željeznice je dužna da prenos sredstava na ime pomoći AD „Željezničkom prevozu Crne Gore“ i AD „Željezničkoj infrastrukturi Crne Gore“, u cilju izmirenja obaveza po osnovu kreditnih ugovora, evidentira na grupi računa 431 – Transferi institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru, u skladu sa Pravilnikom o jedinstvenoj klasifikaciji računa za budžet Crne Gore i budžete opština, a nakon pribavljenog mišljenja Agencije za zaštitu konkurencije u skladu sa Zakonom o kontroli državne pomoći”, preporučili su iz DRI.
