Centralna banka nije objavila tačnu sumu, ali ako se ima u vidu da je lanjski prihod po osnovu doznaka bio oko 540 miliona eura (za pola godine 270 miliona), onda se prostom računicom dobija podatak da je dijaspora u prvih pola godine poslala oko 255 miliona ili oko 15 miliona eura manje nego lani.
Podsjetimo, u skladu sa novom metodologijom MMF-a, koju CBCG primjenjuje od 2014. godine, lični transferi su nova kategorija koja predstavlja širi koncept od do tada korišćenog koncepta radničkih doznaka.
Osim radničnih doznaka, koje obuhvataju samo transfere emigranata koji su zapošljeni u stranim ekonomijama, lični transferi obuhvataju i sve druge transfere između fizičkih lica.
Takođe, uključena je procjena doznaka koje se šalju neformalnim kanalima u kešu, a u doznake se računaju i sva socijalna primanja iz inostranstva.
U crnogorskim ekonomskim novinarskim krugovima priliv doznaka se prepoznaje kao novac koji uglavnom šalje dijaspora, iako takvo računanje nije potpuno tačno.
Kad je u pitanju Crna Gora, priliv po osnovu doznaka pokazuje trend rasta od 2006. godine, čak i u periodu svjetske ekonomske krize 2008. godine, sve do ove godine, kada prvi put pokazuje pad.
U susjednoj Srbiji, za prvih pet mjeseci zabilježen je pad doznaka za oko 24 odsto.
U 2020. godini očekuje se veliki pad vrijednosti doznaka, čija ukupna vrijednost na globalnom nivou iznosi 715 milijardi dolara.
Prema predviđanjima Svjetske banke, očekuje se pad vrijednosti doznaka u zemljama sa niskim i srednjim primanjima u iznosu od 19,7 odsto, odnosno sa 554 milijardi na 445 milijardi dolara.
“Prema procjenama, u zemljama latinske Amerike i području Kariba, kao posljedica pandemije i niskih cijena nafte, očekuje se pad u iznosu od 12 odsto. U 2020. godini, kod zemalja subsaharskog regiona se očekuje pad od 23,1 odsto, dok se najveći pad očekuje u zemljama Evrope i Centralne Azije 28 odsto”, prognozira Centralna banka.
Za region Južne Azije i Pacifika očekuje se pad od 13 odsto, Bliski istok i Sjever Afrike će pretrpjeti pad vrijednosti doznaka u iznosu od 19,6 odsto, dok se za jug Azije predviđa pad od 22 odto.
Pad vrijednosti doznaka rezultat je porasta nezaposlenosti i smanjenja nadnica, čemu su najviše podložni radnici zaposleni van svojih matičnih zemalja.
“Pored navedenog, zatvaranje granica i zabrana putovanja su natjerale veliki broj migrantskih radnika na povratak u matičnu zemlju i onemogućile dalju cirkulaciju radnika ka željenim zemljama. U određenim situacijama, koje uključuju ekonomske krize i epidemije u određenim zemljama ili regionu, doznake su ispoljavale kontraciklično kretanje, što ne možemo očekivati u ovom slučaju zbog globalnog opsega COVID-19”, poručuje se u dokumentu CBCG.
Tokom svjetske ekonomske krize 2008. godine ostvaren je prosječni pad vrijednosti doznaka u iznosu od 5,5 odsto, dok je smanjena vrijednost za određena područija bila i znatno veća.
U 2019. godini procijenjeno je da oko 200 miliona migrantske radne snage šalje novac ka svojima matičnim zemljama, pa pad u vrijednosti doznaka može imati velike negativne ekonomske efekte na cjelokupne ekonomije država sa velikim udjelom vrijednosti doznaka u BDP-u, a posebno na dio stanovništva koji su primaoci ličnih doznaka.
