Tekst o dvostrukom jubileju Sretena Perovića prenosimo integralno.
„Ima umjetnika čije je obimno stvaralačko djelo i društveno angažovanje veoma teško obuhvatiti jednim prigodnim tekstom. U tu stvaralačku avangardu spada i znameniti crnogorski književnik, potpredśednik Dukljanske akademije nauka i umjetnosti, inostrani član Makedonske akademije nauka i umjetnosti, koji ovih dana obilježava dvostruki jubilej: osamdeset godina života i šezdeset godina od pojave njegove prve poetske zbirke. Njegov životni put i istrajni književni i društveni aktivizam služe kao primjer kreativne i ljudske dosljednosti, građanske hrabrosti i nesebičnosti, što ga odlikuje i u ovim njegovim dubokim godinama.
Sreten Perović je prevashodno pjesnik, cijenjen i na internacionalnom planu; ljubljansko „Delo“ ga je, 2010, naznačilo kao najvećeg crnogorskog liričara svih vremena. Perovićeva poezija je prevođena na tridesetak jezika, a i sam je izuzetan prevodilac poezije, književni i pozorišni kritičar, pouzdani istoričar književnosti, vispren publicista i dramski pisac, intelektualac-erudita, jedno od najznačajnijih imena crnogoske književnosti 20. vijeka.
Sreten Perović je rođen 15. februara 1932. u Gornjoj Gorici, u Podgorici. Diplomirao je Jugoslovensku i svjetsku književnost na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Kao student afirmisao se saradnjom u jugoslovenskim književnim publikacijama, a bio je i suosnivač i saurednik beogradske književne revije „Vidici“ (1953) i predśednik Književnog kluba studenata Beogradskg univerziteta (1954).
Po povratku u Crnu Goru kratko je radio kao srednjoškolski profesor u Podgorici (1956-1960), zatim je u IŠP „Grafički zavod“ bio urednik više edicija i odgovorni urednik kapitalne Biblioteke „Luča“ – 80-tomne antologije crnogorske književnosti. Od 1975. do 1981. je odgovorni urednik i direktor Izdavačke djelatnosti NIO „Pobjeda“, a narednih deset godina (1981-1991), bio je glavni urednik, naučni savjetnik, zamjenik direktora i direktor Leksikografskog zavoda Crne Gore - do njegovog ukidanja (na Vidovdan 1991). Godinu dana bio je bez posla i bilo kakvih prinadležnosti, a od 1992. do 1994. radio je u Montexu, nakoNčega je pošao u prevremenu penziju. Jedan je od utemeljitelja DANU, predśednik njene Matičarske komisije i, kasnije, glavni urednik njene bilingvalne Crnogorske enciklopedije.
Teško je sažeti stvaralački opus i društveni aktivizam Sretena Perovića. Prvu pjesmu je objavio kao 17-godišnjak, 1949. i za nju dobio prvu nagradu; a prvu knjigu poezije „Zvuci i daljine“ publikovao je krajem 1951. u Beogradu. Od tada jeobjavio petnaest knjiga poezije na crnogorskom i drugim jezicima, osam knjiga književne i pozorišne kritike, dvije drame (obje izvođene) i dva priručnika iz istorije. Priredio je pet antologija crnogorske poezije, antologiju albanske poezije i na desetine drugih izdanja. Preveo je i prepjevao dvadeset pet (25) knjiga vodećih makedonskih pjesnika, te pjesničke zbirke sa slovačg, ukrajinskog i bugarskog jezika.
Sreten Perović je pokretač, saradnik ili urednik više časopisa, novina i drugih publikacija (beogradski „Vidici“, cetinjski „Susreti“ itd). U periodičnim publikacijama objavio je veliki broj članaka, eseja i prikaza, pjesama i drugih priloga. Perovićeva personalna bibliografija (priredila Anđelka Martinović) ima 2979 jedinica, a obuhvata njegove radove samo do 2005. godine.
Kao akademik DANU i višegodišnji predśednik Crnogorskog PEN centra dao je značajan doprinos borbi za afirmaciju Crne Gore, Crnogorskog jezika, Crnogorske crkve i Crnogorske kulture - na međunarodnom planu. Bio je angažovani antiratni publicista; svojim tekstovima je precizno imenovao i osuđivao ratne zločine, agresiju i nasilnu asimilaciju, negatore crnogorske kulture, a dosljedno se zalagao i za odbranu drugih naroda i nacionalnih manjina.
Za svoje književno stvaralaštvo dobitnik je, između ostalih, dvije Trinaestojulske nagrade (1961, 1971), međunarodnih priznanja „Zlatno pero“ (1972) i „Književno žezlo“ (2004); a dodijeljeno mu je internacionalno priznanje Vitez makedonske duhovnosti (2006), te zvanje Počasni pjesnik Grada Skopja (2004) i Počasni državljanin Republike Makedonije (2010). Nedavno je objavljeno da mu je Rumunska akademija „Mihai Eminesku“ dodijelila ovogodišnju Internacionalnu nagradu za poeziju, koja će mu biti uručena 1. juna na Univerzittu u Krajovi. Perović je osnivač i aktuelni predśednik Društava crnogorsko-makedonskog i crnogorsko-ukrajinskog prijateljstva.
Vrlo je teško nabrojiti sva zvanja i priznanja koja je svojim stvaralaštvom zaslužio Sreten Perović. Ovom prilikom nije primjereno pominjati nepravde koje je u ovih osam decenija kao građanin i stvaralac doživio. Svjesne njegovog značaja, Dukljanska akademija i ostale kulturne institucije Crne Gore - uz ovaj jubilej - iskazuju visoko uvažavanje akademiku Peroviću i njegovom doprinosu bogaćenju i afirmaciji crnogorske multinacionalne kulture i opštenacionalne duhovnosti.“
Predśednik DANU, akademik Božidar Nikolić
(Foto: montenegro.org, Pobjeda)
