Crnogorke i Ukrajinke

Promjene u Srbiji koje su Crnoj Gori omogućile da donese odluku o nezavisnosti omogućila je nova, tolerantna politika premijera Đinđića, ali je upravo njegova likvidacija 2003. postala nov snažan argument, da se Srbija zadugo neće suštinski promijeniti. Srbija je zatim bila pod pritiscima da sarađuje s Haškim tribunalom i odustane od opstrukcije osamostaljenja Kosova, i Crna Gora je dobila nekoliko dragocjenih godina, i donese odluku o nezavisnosti 2006. Međutim, već 2008. počela se osjećati svjetska finansijska kriza, Rusija je okupirala Gruziju i preuzela energetski sektor u Srbiji.

Izbori 2020. bili su potvrda o posustajanju vlasti pred obavezama koje su se godinama unazad zapostavljale: sekularizacija, odbrana od ruskog malignog uticaja, distanciranje od tajnih službi koje su, dirigovane iz Beograda, korodirale institucije i javno mnenje. Beograd je preuzeo duhovni život i crkvenu imovinu u vlasništvu crnogorskog društva, vlast u Crnoj Gori podveo u vazalski i kvislinški odnos sa Srbijom i Ruskom Federacijom, Univerzitet, kulturu i medije. Stigli su na naplatu svi prethodni sistemski propusti.

Okolnosti zbog kojih je bilo potrebno 15 godina, od 1991, da se donese odluka o nezavisnosti, nisu se suštinski promijenile. Kosovizacija politike, kulture i mentaliteta razorila je Srbiju čiji se potpuni nestanak nazire, dok njena elita uspijeva da, sprovodeći uticaj Rusije, Kine i Turske u regionu, odlaganjem konačnice raspada Jugoslavije odriče pravo na budućnost i Srbiji i njenom zarobljenom susjedstvu, BiH, Crna Gora, Kosovo, Sjeverna Makedonija.

Javnim prostorom paradiraju ratni zločinci, ali samo pridruženi novoj generaciji, koja jasno pripada vlasti i čini sve isto podrškom agresiji i zverstvima Rusije u Ukrajini. Vučić je izvukao na porvšinu, u milione, kvadrate, hetkare i džipove, sav radikalski socijalni talog u novoj etapi tranzicije, ostavljajući, istovremeno, sopstveno biračko tijelo u siromaštvu i zatucanosti.

Umjesto JNA, SPC. Vučiću je jasno, da Zapad neće tolerisati oružano nasilje, i to otkriva svaki put kad je očigledno u strahu, ko zna od koga sve. Odustajanje od Evrope, i gotovo prebiscitarna podrška Rusiji, ta nova kosovizacija ne bi bila moguća bez neformalne ali funkcionalne saradnje vladajućih medija i onih koji se smatraju slobodnim. U prevodu, BIRN je preuzeo, i samljeo, ostatke zdravog razuma i odgovorne pameti, da bi se formirala i regionalna mreža putinizacije koja je podzemna i diskretna, u okviru relativizacija i opštemjestašenja koje je kao profesionalni i propagandni standard postavilo beogradsko uredništvo N1.

U stanju državnog udara, Crnoj Gori je preostala ulica sa svim teškoćama koje su nastupile upravo u samoodricanju prava na mirnu pobunu. Tragika nacionalne pobune, ali i propust da se nakon 2006. dio srpske zajednice veže za evropsku, ako ne i za cnogorsku ideju, sužava prostor demokratskom dogovoru, čime se objašnjava kontinuitet vlasti, bez obzira na sve promjene, od 1945. Ukrajina je, slično podijeljena, dva puta izašla na ulice, u Narandžastoj revoluciji 2004-2005 i u pobuni na Majdanu 2013-2014, kako bi iskazala svoje odbijanje da se vrati u odvratnu orbitu Kremlja. Kad je proruski predsjednik Viktor Janukovič, nedavni preteča Krivokapića i Abazovića, pobjegao 2014, njegov pokrovitelj Vladimir Putin uzvratio je zauzimanjem Krima i pokretanjem proksi rata u Donbasu.

Invaziju na Ukrajinu nastavio je 24. februara 2022. u očekivanju da će Kijev pasti za nekoliko dana. I Ukrajinu je pokretao duh nacionalizma, ali on nije bio ksenofoban i suprotan liberalnim vrijednostima, i zato je zapadna javnost podržala Ukrajinu bez obzira na cijenu koja se plaća životima, razaranjem i novim gubitkom opšteg evropskog vremena. Pred prioritetom odbrane i preuzimanja cjelovitosti države ukrajinski nacionalizam je uključio i one koji pripadaju ruskoj kulturi, LGBTQ zajednicu, naoružane žene, pravoslavni, rimokatolici, muslimani i Jevreji, bez obzira na sve razlike ili sukobe iz prethodne prošlosti.

Zapadna kultura uključila je Ukrajinu u savremeni narativ i sopstvenoj slobodi i novom oslobađanju. Potrebno je da se u istom smislu razumije White Paper pokret u Kini. U duhu optmizma, iste one koje je BIRN i u Crnoj Gori i u Srbiji stavljao na sve svoje potjernice, od podrške litijaškom pokretu, žene koje su preuzele odbranu Crne Gore sposobne su da, rječito i razgovjetno, pošalju slične poruke zapadnom svijetu koji je Crnu Goru zapostavio pred demonima svih svojih slabosti.