Slučajevi novog akutnog hepatitisa koji se pojavio u Evropi početkom aprila nijesu bili pozitivni na hepatitise tipa A, B, C, D i E i druge poznate uzroke akutnog hepatitisa, kazala je Pobjedi šefica kancelarije Svjetske zdravstvene organizacije u Crnoj Gori Mina Brajović.
Pojavu novog akutnog hepatitisa nepoznate etiologije među prethodno zdravom djecom uzrasta od jednog mjeseca do 16 godina, prvi put je 5. aprila ove godine prijavilo Ujedinjeno Kraljevstvo sistemu obavještavanja Svjetske zdravstvene organizacije.
I iz Instituta za javno zdravlje za Pobjedu potvrđuju da je testiranje isključilo virusne hepatitise tipa A, B, C, D i E i druge poznate uzroke akutnog hepatitisa, a da su nakon prvog slučaja i Sjedinjene Države, nekoliko zemalja Evropske unije i drugih zemalja prijavile suspektne slučajeve.
Brajović kaže da je u više od 20 zemalja širom svijeta, uključujući UK, SAD, Izrael, Japan, ali i zemlje EU, registrovano više od 300 slučajeva obolijevanja od akutnog hepatitisa u populaciji djece.
- U više od 75 odsto slučajeva radi se o djeci uzrasta do pet godina, dok je u šest slučajeva do sada izvršena i transplantacija jetre - ističe Brajović.
Kaže da pacijenti vrlo brzo razvijaju gastrointestinalne simptome (dijareja, povraćanje, abdominalni bol), nakon toga i žutilo, a u pojedinim slučajevima registrovan je i akutni zastoj rada jetre.
U opticaju je, kako ističe, više ,,teorija“ kada je riječ o uzroku ovog neobičnog oboljenja kod djece.
- Pojedini istraživači ukazuju na adenovirus, koji pripada grupi virusa koji se prenose sa osobe na osobu i uzrokuju prehladu, simptome slične gripu, povraćanje i dijareju kod djece. Ono što je teško objašnjivo u ovom slučaju, jeste jako teška klinička slika - navodi Brajović.
Ispituju se i druge mogućnosti kao što je infekcija nekim novim sojem adenovirusa, kao i mogućnost da su ovi slučajevi uzrokovani SARS CoV 2 infekcjom.
- Imajući na umu da su aktivnosti na planu nadzora intenzivirane, realno je očekivati da će broj slučajeva obolijevanja od akutnog hepatitisa da raste. U predstojećem periodu SZO i zemlje članice će nastaviti sa intenzivnim aktivnostima na planu identifikaije novih slučajeva. Prioritet je utvrditi uzrok obolijevanja kako bi se precizirale mjere prevencije i kontrole - kaže Brajović.
Iz Instituta za javno zdravlje napominju da se oboljenje javlja u obliku teškog akutnog hepatitisa koji zahtijeva hospitalizaciju, sa žuticom i izrazito povišenim transaminazama jetre.
- U većini slučajeva do danas, pojavi žutice je prethodila gastrointestinalna bolest sa povraćanjem, dijarejom i mučninom. Informacije o ishodu za oboljele slučajeve se još prikupljaju. Do sada se većina pacijenata za koje postoje informacije oporavila, ali je kod jednog broja oboljelih bolest napredovala sa razvojem akutne insuficijencije jetre - upozoravaju iz Instituta.
Oko 10 odsto djece od ukupnog broja prijavljenih zahtijevalo je transplantaciju jetre i do sada je prijavljen jedan smrtni ishod.
Iz Instituta navode da su u toku detaljna epidemiološka i laboratorijska istraživanja, kako bi se utvrdila osnovna etiologija bolesti.
- Slučajevi su testirani na niz različitih uzročnika, a najčešći pronađeni patogeni su adenovirus i SARS-CoV. Patogeneza bolesti i putevi prenošenja su još uvijek nepoznati. Ne postoje jasni dokazi o prenosu sa čovjeka na čovjeka. S obzirom da je etiologija bolesti još uvijek nepoznata, trenutno nije moguće definisati efikasne mjere kontrole - ističu iz Instituta.
Preporuka SZO je da se radi testiranje krvi, seruma, urina, stolice i respiratornih uzoraka.
- Kao i da se vrši biopsija jetre, sa dodatnom karakterizacijom virusa uključujući i sekvenciranje. SZO ne preporučuje uvođenje ograničenja saobraćaja sa zemljama u kojima su identifikovani slučajevi obolijevanja od akutnog hepatitisa - navodi Brajović.
Preporuka za roditelje je da maksimalno vode računa o higijeni djece, posebno higijeni ruku.
I iz Instituta za javno zdravlje Crne Gore navode da je fekalno-oralni prenos virusa, kao što je prenos kod adenovirusa, vjerovatniji kod male djece, pa se stoga preporučuje jačanje opšte dobre higijenske prakse (uključujući pažljivu higijenu ruku, čišćenje i dezinfekciju površina) u ustanovama koje pohađaju djeca.
SZO insistira na poštovanju opštih preventivnih mjera za kontrolu, prevenciju i suzbijanje širenja respiratornih virusnih infekcija, sa posebnim akcentom na higijenu ruku.
Kod nas nema vakcine protiv hepatitisa B
Okosnica prevencije hepatitisa B je vakcinacija, odnosno vakcina koja štiti od hepatitisa B, ali je u Crnoj Gori
nemamo, niti će je biti, prema najavama Montefarma, do kraja ljeta ili početka septembra.
Iz Instituta za javno zdravlje kažu da se u Crnoj Gori sprovodi rutinska vakcinacija odojčadi i vakcinacija po epidemiološkim indikacijama (određenih kategorija koje su u povećanom riziku, kao što su osobe na hemodijalizi, kućni i seksualni kontakti osoba s hroničnom HBV infekcijom, zdravstveni radnici itd).
-Opšte mjere prevencije, kako za hepatitis B, tako i za hepatitis C, podrazumijevaju primjenu strategija o sigurnosti krvi, uključujući provjeru svih komponenti krvi koji se koriste za transfuziju, pravilno odlaganje medicinskog otpada, prevenciju prenosa prilikom injektiranja droga, tzv. programi smanjenja štete, sigurnije seksualne prakse i ponašanja - navode iz Instituta.
Poznate vrste hepatitisa i način prenosa
Hepatitisi su zapaljenjske bolesti jetre, izazvane različitim infektivnim i neinfektivnim agensima (virusima, alkoholom, lijekovima, toksinima) ili imunim i metaboličkim procesima (autoimuni hepatitisi, steatohepatitisi, i tako dalje).
Iz Instituta Pobjedi pojašnjavaju da su virusni hepatitisi grupa zaraznih bolesti koje zahvataju prije svega jetru (izazivaju zapaljenje jetre), a uzrokuju ih virusi hepatitisa A, B, C, D i E.
- Razlikuju se po načinu prenosa, trajanju inkubacije, težini bolesti, mogućnosti prelaska u hronični hepatitis i razvoja težih komplikacija. Virusni hepatitisi A i E se prenose oralnim putem, kontaminiranom hranom i vodom i najrasprostranjeniji su u zemljama niskog higijenskog standarda. U našoj zemlji se uglavnom javljaju sporadično - navode iz te zdravstvene ustanove.
Pojašnjavaju da su hepatitis B i hepatitis C zapaljenske bolesti jetre uzrokovane hepatitis C virusom (HCV) i hepatitis B virusom (HBV).
- Mogu dovesti do hronične bolesti (infekcija koja traje duže od šest mjeseci) i razvoja komplikacija - oštećenja funkcije jetre, ciroze i karcinoma jetre. Hepatitis D se javlja kod osoba koje su već inficirane hepatitisom B - ističu iz Instituta.
Hepatitis B i hepatitis C se prenose nezaštićenim seksualnim odnosom sa inficiranom osobom, putem krvi (dijeljenjem kontaminiranih igala i špriceva i druge opreme za injektiranje, korišćenjem kontaminiranog pribora za tetoviranje i pirsing, kontaktom sa krvlju ili otvorenim ranama inficirane osobe, ubodom kontaminiranom iglom ili povredama oštrim predmetima, dijeljenjem brijača ili četkice za zube sa inficiranom osobom) i sa inficirane majke na dijete tokom porođaja.
