Da postane UN vojni posmatrač poručnica Vojske Crne Gore Kristina Krivokapić odlučila je na povratku u domovinu iz Afrike 2019. godine gdje je pohađala kurs UN za oficirke u Najrobiju u Keniji.
“Tada sam upoznala mnoge iskusne UN oficire (u aktivnoj službi i penzionisane) koji su mi približili organizaciju i ciljeve Ujedinjenih nacija. Najsnažniji utisak na mene je ostavio bivši Vojni savjetnik Generalnog sekretara Ujedinjenih nacija, penzionisani general-major Patrik Kamaert, koji je nesebično podijelio detalje svoje karijere u Ujedinjenim nacijama kako kao Vojni savjetnik, tako i tokom aktivnog učešća u UN mirovnim misijama”, priča za Dnevne novine Krivokapić ističući da su joj tokom školovanja i po početku službe u Vojsci Crne Gore najljepši i najvažniji događaji vezani za usavršavanje, upoznavanje novih ljudi i razmjenu iskustava.
Odlazak u misiju nije, kaže, mnogo drugačiji od odlaska na neki od prethodnih službenih zadataka u inostranstvo, osim što se u ovom slučaju radi o mnogo dužem periodu, za šta su bile neophodne konkretnije pripreme.
Put do Lajuna, glavnog grada Zapadne Sahare, gdje je Komanda misije, prisjeća se Krivokapić, komercijalnim avioprevozom trajao je dva dana.
“Po dolasku u Lajun bila sam smještena u jednom od hotela koji je predviđen za boravak u karantinu (14 dana) zbog situacije sa CoVlD-19. Nakon toga, u Komandi MINURSO-a i u Centru za obuku, realizovane su pripreme i testiranja za dalja angažovanja. Po završetku uvodne obuke raspoređena sam u UN bazu Tifariti”, kazala je Krivokapić.
U UN bazi Tifariti, kaže, nije dugo ostala, jer je zbog prekida primirja u Zapadnoj Sahari, poslata u UN bazu Smara, dok se ne odobre UN letovi ka drugim bazama.
U Zapadnoj Sahari, objašnjava, postoji devet UN posmatračkih baza četiri na zapadnoj strani Berm-a (Zida) gdje se nalazi RMA (Royal Moroccan Army) i pet na istočnoj strani, gdje su pripadnici Fronta POLISARIO (gdje je i baza Tifariti).
“Zbog prekida primirja, koje je trajalo gotovo 30 godina i razmjene vatre među suprotstavljenim stranama (RMA i Fronta POLISARIO), situacija u zoni odgovornosti misije postala je veoma komplikovana, stoga je moje angažovanje i svakodnevno patroliranje već počelo u bazi Smara (zapadno od Berm-a). Nakon dobijanja odobrenja za UN vojni let ka istočnoj strani, nastavila sam angažovanje u UN posmatračkoj bazi Tifariti, gdje ću se nalaziti narednih nekoliko mjeseci”, rekla je Krivokapić.
Misija je, kaže, drugačija od njenih očekivanja, kako zbog situacije sa CoViD-19, tako i zbog prekida primirja.
“Mnoge aktivnosti su sada uskraćene ili redukovane, što je za nas vojne posmatrače s jedne strane dobro zbog same bezbjednosti, dok s druge strane postoji mnogo ograničenja. Razmjena vatre među suprotstavljenim stranama nije rijetka pojava, pa je stoga otežano kretanje, kako vazdušnim putem, tako i terenskim vozilima, što usložnjava planiranje i realizaciju velikog broja aktivnosti”, pojašnjava Krivokapić.
U početku je, dodaje, bilo izazovno da se uklopi u okruženje, jer je poručnica i uglavnom mlađa od ostalih kolega, ali je uz iskustvo koje je stekla tokom četiri godine školovanja na Vojnoj akademiji u Makedoniji i pet godina službe u Vojsci, brzo prevazišla tu prepreku.
“Još jedan izazov za mene je i to što vojni posmatrači u UN misiji sa sobom ne nose oružje. Kao vojnim licima takva praksa je prilično novo iskustvo tokom angažovanja, naročito u konfliktnim okruženjima i situacijama. Morate da izgradite dobre odnose sa svim suprotstavljenim stranama jer je to, pored UN obilježja, garant bezbjednosti”, ocijenila je Krivokapić.
Najsnažniji utisak na nju, za sada, kaže, ostavila je sama pustinja.
“Koliko može biti surova, toliko je i predivna. Iako vas tokom dana iscrpi vrućina, kao i vožnja po zahtjevnom terenu u stresnim i rizičnim situacijama, uz pustinjski zalazak sunca i pod vedrim nebom sa zvijezdama koje se rijetko gdje mogu vidjeti kao ovdje, sav taj dnevni napor jednostavno nestane”, naglašava Krivokapić.
Dan započinje oko 6 sati ujutru pripremom za odlazak u terensku patrolu, kako bi obišli komande i jedinice Fronta POLISARIO i ustanovili trenutno stanje.
“Po povratku iz patrole sastavlja se izvještaj o zatečenom stanju, koji se dostavlja Komandi misije. Dnevne aktivnosti se nastavljaju u zavisnosti od zaduženja dobijenih od strane Komandanta baze, što može da traje do kasno u noć”, rekla je Krivokapić.
S obzirom da su stacionirani u pustinji nemaju mnogo izbora kada je riječ o slobodnom vrijemenu.
“Na raspolaganju nam je teretana, a vikendom nakon završenih obaveza organizujemo filmsko veče ili ping-pong turnir”, rekla je Krivokapić ističući da je u ovim uslovima kvalitetno provođenje slobodnog vremena ne ophodno za održavanje morala u bazi.
U misiji, dodaje, učestvuju oficiri iz 39 zemalja.
“U bazi imamo vojne posmatrače iz Njemačke, Rusije, Mađarske, Hrvatske, Južne Koreje, Nepala, Šri Lanke, Ekvadora, Brazila, Bangladeša. Iako smo različitih nacionalnosti, vjere, kulture, godina i činova, sarađujemo bez problema, jer je u bazi najbitnije međusobno poštovanje, kao i dobri prijateljski odnosi”, ističe Krivokapić.
Takođe, svako vojno iskustvo je, kaže, dobrodošlo bilo da ste iz Vazduhoplovstva, Kopnene vojske ili Mornarice.
“Tokom školovanja i same službe imate priliku da učite o drugim vidovima i rodovima Vojske, što je veoma korisno u misijama kao što je ova. Rad u Vazduhoplovnom operativnom centru razlikuje se od mojih dužnosti i obaveza u bazi, pogotovo kada terenske patrole i izviđanje “uživo” uporedimo sa radom na sistemima za vazdušno osmatranje”, objašnjava Krivokapić.
Sa njenom službom u vazdušno-operativnom centru Vazduhoplovstva Vojske Crne Gore angažman Un vojnog posmatrača ima i sličnosti u, kako je rekla, radu sa ljudima, logistici, organizaciji poslova i odlučivanju.
“Ne bih mogla da kažem koji je posao lakši ili teži, jer kao oficir naučite da prihvatite i izvršite dodijeljene obaveze bez poteškoća i naravno, da budete fleksibilni i snalažljivi u bilo kojoj situaciji”, zaključila je poručnica Krivokapić.
