TAP (Trans Adriatic Pipeline) je gasovod koji preko Grčke, Albanije, Jadranskog mora i italijanske oblasti Pulja omogućava transport gasa iz Kaspijskog mora u Zapadnu Evropu. Projekat je zamišljen da kroz diversifikaciju pravaca snabdijevanja gasom poboljša sigurnost u snabdijevanju Evrope.
Kompanija TAP AG je eksluzivni provajder za transport gasa kroz gasovod i trenutno je vlasništvo švajcarskog EGL-a (42 odsto), E.ON Ruhrgasa iz Njemačke (15 odsto) i norveškog Statoila (42 odsto).
“TAP gasovod će otvoriti južni koridor snabdijevanja Evrope gasom i biće otvoren za sve izvore gasa, a ne samo za snabdijevanje gasa iz azerbejdžanskog Šah Deniz gasnog polja. Imajući u vidu zahtjeve iz EU direktive za sigurnost snabdijevanja iz 2010 god., TAP gasovod će inkorporirati minimum tehničkih zahtjeva koji će omogućiti transport gasa ne samo iz pravca Kaspijskog mora ka Evropi, već i iz pravca Italije ka Albaniji i Grčkoj”, ističe se u dokumentu.
Trenutno se vodi nadmetanje između projekta TAP gasovoda i Nabuko projekta. “Nabucco West” gasovod predviđa transport gasa od tursko-bugarske granice do Austrije i njegov izbor bi značio značajno udaljenje Crne Gore od brze gasifikacije.
“Odluka o izboru varijante (TAP ili Nabbuco West) je na Šah Deniz konzorcijumu, koji ima pravo da proizvodi gas iz istoimenog gasnog polja u Azerbejdžanu. Konzorcijum Šah Deniz čine engleska naftna kompanija British Petroleum i norveška nacionalna naftna kompanija STATOIL sa udjelom od 25,5 procenata, dok po 10 odsto kapitala pripada nacionalnoj naftnoj kompaniji Azerbejdžana SOCAR, francusoj naftnoj kompaniji TOTAL, kompaniji u mješovitom vlasništvu Lukoila i italijanskog ENI-ja LUKAGIP, te iranskoj nacionalnoj naftnoj kompaniji NIOC. Preostalih devet odsto udjela void se na tursku nacionalnu naftnu kompaniju TPAO. Odluka o izboru rute (TAP ili Nabbuco West) će najvjerovatnije biti donešena u junu ove godine”, navodi se u informaciji.
Projekat Jonsko - jadranskog gasovoda (IAP) ima za cilj uvezivanje gasnom mrežom zemalja Balkana. Planirano je da gasovod poveže Fieru (Albanija) sa Splitom (Hrvatska), prolazeći kroz teritorije Crne Gore i BIH. Ukupna dužina gasovoda bi iznosila 530 kilometara, sa predviđenim kapacitetom od 5 bcm/godišnje. Ukupna investicija u gradnju gasovoda je procijenjena u iznosu od 610, 5 miliona eura.
“Energetskom strategijom Crne Gore IAP je prepoznat kao vodeća opcija za gasifikaciju Crne Gore. IAP je ne samo šansa za gasifikaciju Crne Gore, već i šansa za Crne Gore za plasman sopstvenog gasa, za koji se očekuje da će biti otkriven u podmorju Crne Gore”, naglašava se u informaciji, uz podsjećanje da su 2007. Albanija, BIH, Hrvatska i Crna Gora potpisale Ministarsku deklaraciju o Jonsko - jadranskom gasovodu, dok je u novembru 2010. godine formiran Međudržavni komitet, čiji cilj je obezbjeđivanje međudržavne podrške za implementaciju projekta.
“Odobrena je izrada studije izvodljivosti procjene uticaja na životnu sredinu i socijalno okruženje za Jonsko-jadranski gasovod. Nakon što je izrađen projektni zadatak, za izvođača izrade studije izvodljivosti odabrana je konsultanska kompanija COWI. Preliminarnom verzijom studije analizirane su moguće trase budućeg gasovoda. Trase su analizirane sa aspekata ekonomske opravdanosti, optimalnog prečnika gasovoda, mogućnosti potrošnje gasa i obuhvatile su varijantna rješenja za kompletnu trasu od Fiere do Splita. Crna Gore je dala načelnu saglasnost za predviđenu trasu gasovoda koja treba da prođe kroz našu teritoriju. Takođe, Crna Gora je kroz ovaj projekat dobila dodatni grant, kojim će se izraditi master plan gasifikacije Crne Gore, a čiji će elementi ući u studiju izgradnje IAP-a. Izrada studije izvodljivosti je u toku”, navodi se u dokumentu.
Ministarstvo ekonomije je sa kompanijom TAP AG u maju 2011. godine potpisalo memorandum o razumijevanju i saradnji.
“Interkonekcijom IAP cjevovoda sa TAP cjevovodom bi se otvorila mogućnost snabdijevanja zemalja Balkana sa gasom iz Azerbejdžana i Kaspijskog regiona, što bi vodilo daljem poboljšanju sigurnosti i diversifikaciji u snabdijevanju gasom, poboljšanju gasne infrastrukture zemalja Balkana i razvoju drugih sličnih projekata”, zaključuje se u informaciji.
