Naš sagovornik je sa kolegama sa Paleontološkog instituta ruske akademije nauka istraživao pećinu koja iz godine u godinu izaziva pažnju paleontologa, a sam podatak da je riječ o jednom od najstarijih lokaliteta na Balkanu, čija starost seže čak 1,7 miliona godina unazad, govori zašto se istraživanju pećine kod Pljevalja naučnici ponovo vraćaju.
Najmlađi datirani ostaci u pećini kod Pljevalja, slučajno otkrivenoj prilikom gradnje puta Pljevlja – Prijepolje, stari su između 600 i 700 hiljada godina.
Naučnici smatraju da je Trlica bila svojevrstan refugijum, u koji su se pojedine vrste mogle skloniti u vrijeme velikih vremenskih promjena. Stoga i ne čudi da su na ovom mjestu otkrivene potpuno nove vrste za nauku. Prva iskopavanja pećine počela su 1989. godine, a ona i danas plijeni pažnju istraživača, jer su u njoj sačuvani sedimenti sa zubima i kostima predačkih vrsta današnjih životinja.
Između ostalih nalaza u Trlici je otkriven nosorog, zatim balkanska džinovska ovca megalovis balcanicus, do tada nepoznata životinja za nauku. Takođe, otkrivena je soergelia intermedia, jedna vrsta divokoze, a i to je bilo potpuno novo otkriće. (sliku vilice ove izuzetno stare divokoze objavljujemo). O koliko je velikom nalazištu riječ govori podatak da su tu otkriveni gigantski jelen, sabljasti tigar, više vrsta divokoza, nekoliko vrsta goveda iz perioda plejstocena, zatim dvije tri vrste vuka, pećinski panter, bodljikavo prase, afrički pas.Riječ je o lokalitetu koji je već duže predmet istraživanja, tokom kojih je otkriveno jedanaest slojeva. Arheolog Lutovac kaže da su i u ovoj kampanji otkrili veliki broj ostataka starih životinja, iako je detaljno analizirana površina od samo četiri kvadrata i debljine oko jednog i po metra. Istraživači su izuzetno zadovoljni onim što su otkrili i ovaj lokalitet će biti predmet daljih istraživanja, kaže Lutovac.
Nesumnjivo, riječ je o rijetkoj fauni, a kuriozitet je da ostaci slonova i nosoroga koji su otkriveni u blizini Pljevalja, nisu otkriveni nigdje u Evropi. To potvrđuje tezu o svojevrstnom refugijumu, autohtonoj fauni, koja je krajem ledenog doba izumrla, odnosno naselila Afriku i Aziju.
Paleontolozima sada slijedi analiza otkrivenih kostiju sa Trlice. Radiće je, kako ističe naš sagovornik, iskusni naučnici sa Paleontološkog instituta koji istražuju reprezentativne lokalitete na ogromnom prostoru Evrope i Azije.
Po svoj prilici, Trlica pripada upravo tim rijetkim lokalitetama za proučavanje najstarijeg paleolita i istraživači će joj se ponovo vratiti kako bi istražili nove slojeve.Noslilac istraživanja pećine kod Pljevalja je JU Muzeji i galerije Podgorice u saradnji sa Ruskom akademijom nauka. Rukovodilac istraživanja, ispred crnogorske arheološke ekipe, bio je arheolog Predrag Lutovac, a sa njim je u timu bio i arheolog Miloš Živanović, te konzervator Magdalena Radunović.
