Proglas Svetostefanskog sabora Srpske pravoslavne crkve sa skupa u srijedu u Herceg Novom još je jedan pokazatelj nervoze i velike zabrinutosti ove vjerske organizacije, a nadležni državni organi bi trebalo ozbiljno da shvate poruke koje dolaze iz srpskog korpusa - ocijenili su sagovornici Pobjede.
Proglas je upućen sa Svetostefanskog sabora u crkvi na Savini u Herceg Novom, a poručeno je da će „odnos koji Vlada bude imala prema imovini pravoslavne crkve srpske u Boki i Crnoj Gori u narednom periodu“ opredijeliti „odluke Velikog bokeškog crkveno-narodnog sabora koji je u pripremi“.
„OSVAJAČI“
Predsjednik Matice crnogorske Dragan Radulović za Pobjedu je kazao da je „od velike Srbije do Boke očigledno kratak put“, a da su „svi ovi naši osvajači tuđih teritorija na kraju uspjeli da stignu do cilja“. - Ne bih im pridavao značaja iz prostog razloga što ostvarenje njihovog sna da se rasparča Crna Gora i da svako uzme što mu treba nije moguće bez velikog sunovrata savremene Evrope i svijeta – ocijenio je Radulović. Proglas Svetostefanskog sabora, kako je rekao, razumije kao još jedan pokazatelj nervoze i velike zabrinutosti Srpske pravoslavne crkve u vezi novca i imovine.
- Ne moraju se oko toga mnogo uzbuđivati i upravo zbog toga bilo bi im najpametnije da prestanu da prijete praznom puškom, jer ovo što su zamislili bez pune puške se ne može ostvariti. Ako im je to želja, onda se zna redosljed postupaka, do tada neka nas ne prepadaju Vladom Georgievim i trubačima iz Guče – poručio je Radulović. Prijedlog zakona o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica SPC je neprihvatljiv, a u novom proglasu povodom ovog dokumenta, prvi su izdali u Podgorici, sa skupa ispred Hrama Hristovog vaskrsenja, navedeno je da je ovaj zakon „uperen očigledno isključivo prema imovini Mitropolije crnogorsko-primorske i ostalih pravoslavnih eparhija na teritoriji današnje Crne Gore“.
Ocijenili su da predloženi tekst zakona predstavlja bezakonje bez presedana i da je „usmjeren na razaranje jedine istinske pravoslavne crkve u Crnoj Gori“. Između ostalog su naveli i da je „Boka Kotorska od 1870. do 1931. godine imala zasebnu Bokokotorsku i Dubrovačku eparhiju kojoj je zaštitnik bio Sveti Sava“, te da se „ujedinila u Srpsku patrijaršiju direktno i nastavila svoj život do spajanja sa Mitropolijom crnogorskom 1932. godine“.
Istoričar Milan Šćekić za Pobjedu je ocijenio da poruka poput one da će „odnos koji Vlada bude imala prema imovini pravoslavne crkve srpske u Boki i Crnoj Gori u narednom periodu“ opredijeliti „odluke Velikog bokeškog crkveno-narodnog sabora koji je u pripremi“ ne predstavlja nikakvu novost. - Ne bih ulazio u to kako neko doživljava jednu multietničku i multikonfesionalnu sredinu kakva je Boka Kotorska. Svako ima pravo na svoje doživljaje. Određeni centri moći pričom o secesiji žele da izazovu strah u javnosti i naprave pritisak na vlast da odustane od usvajanja zakona o slobodi vjeroispovijesti. Crna Gora je stabilna država, tako da je mogućnost da se dogodi secesija Boke priča u domenu naučne fantastike. Crkva ne smije propustiti šansu da postigne istorijski sporazum sa državom, koji bi bio na zadovoljstvo svih pravoslavnih vjernika u Crnoj Gori – zaključio je Šćekić.
DRŽAVA
Publicista i književnik Borislav Cimeša rekao je da je proglas Svetostefanskog sabora još jedan akt uperen protiv Crne Gore „u duhu tradicionalne i kontinuirane politike negiranja, osporavanja i svojatanja crnogorske države, naroda, nacije, istorije, crkve, jezika i svih karakteristika i svojstava koje Crna Gora predstavlja“. - Radi se o antidržavnom, antiustavnom, neprijateljskom aktu koji mora ovog puta zabrinuti i izazvati adekvatnu pažnju nadležnih državnih organa. Oni moraju veoma odgovorno i krajnje ozbiljno shvatiti sve poruke iz srpskog korpusa u Crnoj Gori – poručio je Cimeša.
Proglas, prema njegovim riječima, ne začuđuje, nego je nova etapa koja „upotpunjuje permanentnu programsku politiku Srbije prema Crnoj Gori i njenih snaga koje djeluju u našoj državi“. - Odavno je, još u 19. vijeku, na osnovu brojnih programa stvaranja velike Srbije i pokoravanja crnogorskog, ali i drugih južnoslovenskih naroda i njihovog involviranja u takozvanu „Magna Serbia“, promovisano načelo stvaranja podobnih snaga u Crnoj Gori i drugim južnoslovenskim zemljama. U Crnoj Gori se to manifestovalo posebno od druge polovine 19. vijeka, kada se stvara takozvana Peta kolona, odnosno snage koje su finansirane iz dispozicionih fondova Srbije i koje programski rade na ostvarenju ovog zavjetnog cilja – ujedinjenja i oslobođenja srpstva i osvete Kosova – podsjetio je Cimeša.
Najnovija crnogorska politička stvarnost, koja je počela referendumom o državnopravnom statusu Crne Gore, je, kako je ocijenio, samo još više pospješila „te snage da intenziviraju aktivnosti prema našoj državi“. - Crnogorski referendum, prijem u NATO, priznanje Kosova i drugi značajni potezi koji imaju istorijsko značenje još su više aktivirali anticrnogorski front. U tom kontekstu se javlja i Svetostefanski proglas koji pretenduje na deteritorijalizaciju Crne Gore, koja je počela instaliranjem eparhija Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori što traje decenijama, a vodi disoluciji crnogorske teritorije.
Ne radi se samo o jednoj pukoj provokaciji, nego je u pitanju mnogo dublja i ozbiljnija stvar koja ima zaleđe u Srbiji, srpskoj dijaspori, cijelom srpsvtu, pa i u takozvanoj Republici Srpskoj, u moćnoj instituciji srpske crkve, a u krajnjem ishodu ona vodi i do Putina i ruskih interesa na Balkanu, koji su usmjereni u pravcu tradicionalne imperijalne i imperatorske ruske politike prema ovom prostoru – istakao je Cimeša.
Ne radi se, kako je rekao, o propagandnoj i provokativnoj aktivnosti, nego o programskom cilju i zadatku „sa pretenzijama da Kotor, kao stari nemanjićki grad još iz dukljanskog perioda (to je jedini grad koji Stefan Nemanja nije porušio kao što je uradio sa Svačom, Ulcinjom, Barom i tako dalje...), da je to grad na koji pretenduju kao izlaz na more, odnosno izlaz u svijet“.
AMBICIJE
- O tradicionalnoj kontinuiranoj politici i propagandi koja ima praktičnu svrhu i namjenu, duboko politički cilj i veoma ozbiljne političke poruke, jer je Srpska crkva ostala kao posljednji bastion u ratu poražene velikosrpske ideologije. Velikocrkovlje srpsko i svetosavsko je potonja odbrana i potonja nada izgubljenog velikodržavlja, ali nikada definitivno poraženog.
To je i nada da će se preko Srpske crkve u budućnosti ponovo ostvariti plan velikosrbije i velikodržavni apetiti Srbije na Balkanu. To je pojava koja ima trajni karakter. Nemojmo nikada smetnuti s uma da je Srpska crkva institucija koja je nadživjela vjekovima tursko carstvo, pa se mimikrijom uspjela održati prihvatajući tursku upravnu politiku i administraciju, postajući turski poreski organ u okviru turske administracije. Na taj način je nadživjela tursko carstvo, a poslije i vrijeme Titove vladavine. Srpska crkva ima ogromno, viševjekovno iskustvo kako se mimikrijom, odnosno prilagođavanjem može preživjeti i u okviru toga opstati i voditi politika u kojoj će ona biti glavni stub svoje imperijalne države i imperijalnih interesa – naglasio je Cimeša.
Rasprava o Nacrtu zakonu o slobodi vjeroispovijesti i događaji koji vode ka usvajanju ovog akta u parlamentu je, kako je kazao, pospješilo srpske imperijalne interese i težnje da rade na ostvarenju starog programskog zadatka – disolucije Crne Gore. - Kompletna kampanja je propaganda, nije zasnovana na istini. Niko zakonom ne prijeti postojanju Srpske crkve u Crnoj Gori, niko ne prijeti novokomponovanom, odnosno obnovljenom srpstvu, ali oni uporno lansiraju teze o tome da im prijeti nestanak, likvidacija i otimanje njihove imovine. Radi se o klasičnoj crnogorskoj imovini, s obzirom na činjenicu da je u 19. vijeku crkvenim i državnim reformama, koje su se desile za vladavine knjaza Nikole i potonjeg autokefalnog mitropolita Mitrofana Bana, crkvena imovina postala državna imovina – naglasio je Cimeša.
