Verovatno poučeni prošlogodišnjim iskustvom hrabrih iskoraka u nepoznato i kontroverznih nagrada, selektorski tim Berlinskog filmskog festivala pripremio je relativno konzervativan program u glavnoj takmičarskoj selekciji oslanjajući se na uglavnom poznate autore. Ovogodišnje Berlinale, koje se održava od 7. do 17. februara, otvoriće „The Kindness of Strangers“ danske sineastkinje Lone Šerfig, najpoznatije po ostvarenjima„Italian for Beginers“ i „An Education“.
Radnja ovog filma koji nosi zvezdana glumačka postava (Zoe Kazan, Andrea Risboro, Tahar Rahim, Kejleb Landri Džons) odvija se u Njujorku u koji protagonistkinja dolazi sa detetom bežeći pred nasilnim suprugom, završavajući u ruskom restoranu koji takođe posećuju ljudi koji se nalaze u kriznim životnim situacijama.
Zvučni autori
Među zvučnijim naslovima je i „By the Grace of God“u režiji Fransoe Ozona. Ovog puta plodni francuski filmaš bavi se istinitim slučajem pedofilije u katoličkoj crkvi u Lionu u maniru psihološke drame i trilera.
Istoj kategoriji pripada i novi film Anješke Holand. „Mr. Jones“, snimljen na engleskom jeziku, donosi priču o novinaru Geretu Džonsu koji je otkrio zapadnoj javnosti Staljinov zločin nad ukrajinskim narodom, Gladomor. Sa određenom reputacijom u Berlin dolazi i Izabel Koače. Nakon filma„The Bookshop“ koji je prikazan prošle godine van konkurencije, ovog puta predstaviće istorijsku lezbejsku romansu „Elisa and Marcela“.
Premda jedno od nepisanih pravila glasi da sa domaćim autorima treba biti obazriv na velikim festivalima, ono verovatno neće važiti u slučaju Fatiha Akina. U fokusu njegovog filma „The Golden Glove“ je opet istinita priča, ovog puta o serijskom ubici Francu Honki koji je operisao u Hamburgu sedamdesetih godina prošlog veka, loveći žrtve u naslovnom baru.
Kinezi i specijalci
Istorijskim i aktuelno-političkim temama se bave i dva od tri filma kineskih autora na koje isto ne bi bilo loše računati. Vang Siaošuai, dobitnik nagrade žirija Berlinala 2001. za „Beijing Bicycle“, takmiči se sa filmom „So Long, My Son“, dramom koja prati efekat „kineskog ekonomskog čuda“ na dva bračna para od osamdesetih do dan-danas. Veteran Žang Jimou predstaviće „One Second“, ljubavnu priču odbeglog robijaša i skitnice-beskućnice u doba Kulturne revolucije.
Najugodnije iznenađenje zvanične konkurencije mogao bi da bude furiozni triler „Piranhas“ režisera Klaudija Đovanezija, snimljen po motivima knjige Roberta Savijana, poznatog po filmski i TV ekranizovanom romanu „Gomora“ o napuljskoj mafiji. Za ljubitelje nešto žešćeg arthouse izraza, tu je i kvebeški autor Deni Kote sa ostvarenjem „Ghost Town Anthology“.
Filmovi u glavnoj selekciji, van zvanične konkurencije i naslovi u programu „Special“ obično su zvučni i relativno komercijalni naslovi kojima će festivalska galapremijera pomoći u daljoj promociji. Opet,ne bi bilo loše obratiti pažnju na režiserski prvenac brazilske i internacionalne glumačke zvezde Vagnera Moure, najpoznatijeg po glavnoj ulozi u seriji „Narcos“ i oba filma „Tropa de elite“. Moura stiže u Berlin sa ostvarenjem „Marighella“ koje se bavi sudbinom naslovnog lika, pisca, političara i borca protiv vojne diktature.
Varda i Panorama
Možemo se upitati koliko je film „Varda par Agnes“ legende francuskog Novog talasa Anjes Varde, zapravo stvar taštine, ali ime autorke i njene godine nas obavezuju da mu damo šansu. S druge strane, „Who You Think I Am“ Safija Nebua interesantan je jer dotiče itekako aktuelnu temu lažnog predstavljanja na internetu i prilazi joj sa strane psihološke misterije. Njegov najjači adut je glavna glumica Žilijet Binoš, sposobna da iznese ulogu pedesetogodišnjakinje koja kreira novu, dvostruko mlađu internetpersonu.
Programski sklop „Panorama“, kako mu i ime govori, donosi pregled trendova festivalskog i artfilma, ali isto tako pokazuje namere da trendove uspostavlja. Sa dobrim kritikama nakon svjetske premijere na Sandensu, u Berlin dolazi „Divine Love“ brazilskog režisera Gabrijela Maskara, poznatog po ostvarenju „Neon Bull“. U opisu filma naznačeno je da je reč o distopijskoj alegoriji usmerenoj na konzervativne društvene promene iza kojih stoje propovedi evangeličkih crkava. Sa istog festivala stiže i „The Souvenir“ Džoane Hog u kom kultna Tilda Svinton igra sa kćerkom Onor Svinton-Birn. U pitanju je poluautobiografska priča podeljena u dva toma o autorkinim godinama traženja sebe i otkrivanja filma kao medija kroz koji se može izraziti. Drugi deo videćemo verovatno dogodine na istom mestu.
Vodeći se ličnim iskustvima i preferencijama, valja skrenuti pažnju na Silasa Cumerkasa, najžanrovskije nastrojenog autora u okviru „grčkog bizarnog talasa“ i njegov film „The Miracle of Saragasso Sea“ u kom Angeliki Papulia igra usamljenu detektivku u primorskom mestašcu.
Radikalni arthouse
Isto važi i za kišom zaliveni politički neo-noar „Idol“ režiserke Li Su-jin čiji je prethodni film „Han Gong-ju“ putovao i skupljao nagrade na artističkim i žanrovskim festivalima. Nešto zabave može se očekivati i od filma „Holy Beasts“, ako ne zbog mladog režiserskog dvojca Laure Amalije Guzman i Izraela Kardenasa, onda sigurno zbog glumačke postave u kojoj Džerladin Čaplin i Udo Kir igraju ostarele pankere željne poslednjeg „fiksa“ hedonizma na Karibima.
I programski segment „Forum“, poznat kao najradikalniji na Berlinalu, donosi dva filma koja se mogu preporučiti naslepo. Prvi, premijerno prikazan krajem prošle godine na festivalu u Mar del Plati, jeste inspirativna istorijska drama„The Portoguese Woman“ u režiji prominentne arthouse autorke Rite Azevedo Gomeš. Drugi je „The Last to See Them“, prvenac Sare Sume koji prati poslednjih nekoliko sati familije na ruralnom jugu Italije pre nego što će pasti kao žrtva nasilnog zločina. Samo je pitanje da li potpuno fikcijski triler može da funkcioniše pod teretom „spojlera“...
Marko STOJILJKOVIĆ
Četiri dobra za izbjegavanje
Od filmova za izbegavanje„najzvučniji“je oskarovski kandidat „Vice“ u režiji Adama Mekeja, koji je selektovan u okviru glavnog programa van takmičarske konkurencije. Pre svega, ovde nije reč o premijeri, osim možda na nacionalnom nivou, pa se uvrštavanje u program može shvatiti pre svega kao PR koji festivalu donosi popularni američki film, kao i produžetak oskarovske kampanje za Mekeja.
Trebalo bi biti podozriv i prema filmu „The Boy Who Harnessed the Wind“. Ovo ostvarenje možda dolazi sa dobrim kritikama sa Sandensa ali je, sudeći prema sadržaju, reč o još jednom „podizaču svesti“, a u prilog mu ne ide ni to što je u pitanju režiserski debi glumca Čivetela Edžiofora koji pritom ima jednu od glavnih uloga.
Sličnu osnovu za „otpisivanje“ imamo i kod filma „Light of My Life“ u režiji Kejsija Afleka. Doduše, ovo nije debitantski rad, ali je iz dosadašnjeg iskustva evidentno da se u režiserskoj fotelji mlađi Aflek ne snalazi jednako dobro kao stariji brat Ben. U sekciji „Panorama“ problematičan je i izbor filma „Mid-90's“ u režiji Džone Hila, ali razlog za to je posve drugačiji. Režiserski debi popularnog glumca dostupan je na Netfliksu više od mesec.
Ključevi od eks-Ju stvarnosti
Na ovogodišnje Berlinale stižu zanimljivi dugometražni naslovi sa eks-Ju prostora. U okviru glavnog takmičarskog programabiće prikazan film Teone Strugar Mitevske, „Bog postoji, zove se Petrunija“. Još jedna metodična disekcija makedonskog društva, ovog puta u apsurdno-satiričnom ključu, sa fokusom na upliv religije i medijske kulture u svakodnevni život, donosi priču o ženi koja je bez posla i realnih šansi, a onda postaje slavna nakon što izroni bogojavljenski krst.
Pored ove široke balkanske koprodukcije, u takmičarskom programu biće prikazan i nemačko-srpski projekat „I Was at Home, But“ u režiji Angele Šanelek. Direktor fotografije ovog filma Ivan Marković će, pak, predstaviti i ostvarenje „From Tomorrow On, I Will“, čiju režiju potpisuje sa kineskim kolegom Vuom Linfengom. U istom programskom sklopu „Forum“ biće prikazan i bosanski dokumentarac „Kameni govornici“ Igora Drljače koji ispituje gledanje na istoriju na četiri različite lokacije u zemlji.
U istoj sekciji nalazi se još jedna široka postjugoslovenska koprodukcija, film „Šavovi“ srpskog režisera Miroslava Terzića. Autor poznat po političkom trileru „Ustanička ulica“ ostaje na sličnom žanrovskom kursu, s tim što u fokusu nisu ratni zločini, već krađe beba iz srpskih porodilišta, njihovo usvajanje u inostranstvui zataškavanje slučajeva uz pomoć falsifikovanih smrtovnica.
FOTO: berlinale.de / youtube.com / variety.com / imdb.com / bhfilm.ba
