Ovo je jedan od ključnih zaključaka regionalne konferencije „Obaveza izvršenja odluka Evropskog suda za ljudska prava“, koju su u Podgorici organizovali Delegacija Evropske unije i Kancelarija Savjeta Evrope.
Današnja konferencija je okupila predstavnike ustavnih sudova i pravosudnih organa zemalja regiona, državnih organa Crne Gore, Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori, Savjeta Evrope i Evropskog suda za ljudska prava. Domaćin konferencije, Crna Gora, snažno je oprijedeljena da u potpunosti poštuje prava svojih građana, ali i presude suda u Strazburu koji je najmjerodavniji da procjeni kršenje tih prava.
„Statutom Savjeta Evrope uređeno je da ljudska prava, vladavina prava i demokratija budu najvažnije vrijednosti zemalja članica. Evropski sud za ljudska prava predstavlja danas savjest Evrope ujedinjene u različitostima. Dva atributa čine ovaj sud veličanstvenim - pravo na pojedinačnu predstavku, jer građanin postaje subjekt međunarodnog prava, ravnopravan sa najsnažnijim od država i najbogatijim od Vlada. Drugi atribut jeste međunarodni pravni mehanizam za nadzor nad izvršenjem presuda Suda. Svaka država članica obavezala se da će izvršiti svaku presudu Suda. Kao potpredsjednik Vlade i ministar odavde ponosan sam jer Crna Gora prednjači u blagovremenom i pravednom izvršavanju presuda suda i može da posluži kaoprimjer drugim državama članicama Savjeta Evrope. Takav pristup biće nastavljen, uz istovremeno razvijanje nacionalnih institucija za zaštitu ljudskih prava i sloboda. Nijedna presuda nije na štetu Crne Gore već nam daje smjernice kako treba razvijati pravni poredak i snažiti ljudska prava i slobode u korist građana“, poručio je potpredsjednik Vlade Crne Gore i ministar pravde Zoran Pažin.
Konferenciji u Podgorici prisustvovali su zastupnici Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Makedonije pred sudom u Strazburu koji su govorili o iskustvima svojih država, ali i šeficaodsjeka u Odjeljenju za izvršenje presuda Evropskog suda za ljudska prava Savjeta Evrope, Katarina Nedeljković.
„Kada je riječ o Crnoj Gori, broj predstavki pred Evropskim sudom nije veliki u poređenju sa zemljama regiona. Ipak, u odnosu na procenat izvršenih presuda, Crna Gora godinama se nalazi među najuspješnijim zemljama članicama Savjeta Evrope. Ohrabruju ipak podaci o smanjenju broja neizvršenih presuda u zemljama regiona, a posebno to što zemlja domaćin ove konferencije – Crna Gora, ima i u ovom trenutku samo dva otvorena pitanja u izvršavanju presuda Suda. Ako je osnovni cilj svakog suda da obezbijedi poštovanje prava, u ovom slučaju ljudskih prava i sloboda, važno je uspostaviti efikasne nacionalne mehanizme koji će obezbijediti kvalitetnije poštovanje ovih prava i to je tema o kojima konstantno, pa i danas, razgovaramo sa kolegama iz regiona. Razmjena dobre prakse i iskustava je ključna za kvalitetno izvršavanje presuda Evropskog suda za ljudska prava i efikasnost konvencijskog sistema. Današnji skup veliki je korak u tom smjeru i može poslužiti kao inspiracija za dalje učvršćivanje regionalne saradnje“, kazala je Katarina Nedeljković.
Na putu ka članstvu u Evropskoj uniji, poštovanje ljudskih prava oblast je u kojoj nema kompromisa, a Evropska unija ulaže značajne napore u osnaživanje institucija koje u praksi sprovode domaće zakone i međunarodne konvencije.
„EU finansira ovaj i slične projekte, osmišljene kako bi se unaprijedilaprimjena sudske prakse Evropskog suda za ljudska prava na nacionalnom nivou. Iznos od 700,000 euranamijenjen je aktivnostima usmjerenim na podizanje kapaciteta sudija, tužitelja i advokata kako bi bolje primjenjivali standarde zaštite ljudskih prava u svakodnevnom radu. U posljednjem Izvještaju o napretku napomenuli smo da je Crna Gora nastavila da osigurava dobar nivo saradnje sa Evropskim sudom za ljudska prava. Vlada nastavlja da sklapa prijateljske nagodbe u predmetima koji se odnose na dužinu postupka i neizvršavanje domaćih odluka.Crnogorske institucije i pravosuđe su sve svjesnije prava zaštićenih evropskim konvencijama, ali treba unaprijeditiprimjenu standarda Evropskog suda za ljudska prava u praksi", istakao je Nj.E. AivoOrav, šef Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori.
Uz podršku Evropske unije, Savjet Evrope sprovodi program „HorizontalFacility“ za Zapadni Balkan i u Tursku, čiji je dio i konferencija o izvršenju presuda suda u Strazburu koji radi pod okriljem Savjeta Evrope. Ovaj zajednički program pruža podršku zemljama Zapadnog Balkana u prevazilaženju izazova koji se odnose na implementaciju presuda Evropskog suda za ljudska prava, kako bi se osiguralo da građani mogu u potpunosti iskoristiti prava koja su garantovana Evropskom konvencijom o ljudskim pravima.
„Izvršenje presuda sprečiće kršenje prava u budućnosti, zato je ono i preventivno važno. Presude su odlične za identifikovanje problema, a na državama je da nađu rješenja kako se kršenja ljudskih prava ne bi ponavljala. Savjet Evrope, uz podršku EU, spreman je da podrži države regiona kroz konkretne mjere, primjere i iskustva drugih zemalja. Važno je ojačati pravosuđe i sve mehanizme države koji štite ljudska prava“, poručio ješef Odsjeka za Jugoistočnu Evropu i Tursku Savjeta Evrope DanielŠmit.
Na konferenciji su iznijeti i statistički podaci koji ilustruju iskustva zemalja regiona pred Evropskim sudom za ljudska prava u Strazburu. Građani svih zemalja sudu su se i prethodne godine najčešće obraćali zbog kršenja prava na suđenje u razumnom roku pred domaćim pravosuđem, a Crna Gora ostala je među prih pet evopskih zemalja prema broju predstavki suda u odnosu na broj stanovnika.
