Za vrhunsko poznavanje muzičkog nasljeđa jednog prostora potrebno je, prije svega, imati mjeru. U nekom savršenom odnosu sastojaka - paganskog i hrišćanskog, slovenskog i vizantijskog, orijentalnog i evropskog, leži tajna magičnog makedonskog muzičkog recepta. Muzičku prepoznatljivost Makedonije nosi, ali i osobeno nadograđuje jedan od njenih rijetkih alhemičara, Goran Trajkoski.
Rušilački zvuk
Svjetskoj publici poznat je kao autor čuvene teme iz filma ,,Pre kiše“ (Milčo Mančevski, 1994), po mnogima najbitnijeg balkanskog ostvarenja u okvirima svjetske kinematografije.
Remek-djelo nagrađeno Zlatnim lavom u Veneciji, nominovano i za Oskara, dobilo je savršenu muziku za originalnu postmodernu priču u cikličnoj formi gdje se krug nikada ne zatvara. Bend Anastasija, čija je glavna figura tada bio upravo Trajkoski, isporučio je etno-temu potpuno nepravilnog i neparnog takta, sa crkvenim napjevom koji lebdi nad instrumentalnom paganštinom i zloslutnom grmljavinom gitarske distorzije u pozadini!
Kod Trajkoskog, koji je u međuvremenu stvarao i u bendovima Mizar i Padot na Vizantija, upravo je najinteresantnije kako zvuk električne gitare uklapa u nasljeđe svog naroda.
Album „Teškiot glas na novite himni“ je korak dalje u tom pravcu. Ploča toliko atmosferična i mračna, istovremeno pompezna, bombastična i rušilačka, da bi komotno mogla da bude prikladna nekom velikom gotik metal bendu, kao što je Anathema ili Paradise Lost, na primjer! I kako to zna da bude interesantno, kada se sruši po polju nepravilnih ritmova karakterističnih za makedonsku muziku...
Neugasiva vatra
Sigurno nikada nijeste čuli, niti biste očekivali mistično crkveno napjevavanje sprovedeno kroz gustu i vruću tminu žestokih gitarskih dionica, koje čak vuku i na džez! Upravo takvo nešto čeka vas u pjesmi „Bessmislata na istorijata“, koja je samo uvod za još luđu i virtuozniju „Koga robovite propovedaat sloboda“. „Vreme-nevreme“ je kulminacija albuma, potpuno razuzdano, bučno i transcendentno improvizovanje u free-jazz maniru.
Ima tu i mnogo toga jednostavnijeg i linearnijeg, lakše svarljivog, posebno u prvoj polovini albuma, tek da vas Trajkoski lagano prevede preko tanke i duge linije koja spaja muziku njegovih krajeva sa gotik metalom kojim je očigledno fasciniran. Ipak, to je samo podloga i brižna priprema za pomenutu kulminaciju, koja je svojevrsno ostvarenje jednog vrhunskog autora.
Goran Trajkoski je važna, titanska figura za muziku naših krajeva i šteta što je njegov veliki muzički poduhvat nedovoljno ispraćen u regionu. Ovako, ostaje kao Prometej okovan o stijene predaka, razapet o tako različite, kontradiktorne i brojne muzičke rukavce koje pokušava da premosti sopstvenim tijelom. Spuštajući se sa planina, donio nam je jaku i neugasivu vatru, baš kao antički Prometej. Stojan STAMENIĆ
Ocjena: 87/100
FOTO: behance.net / ravnododna.com
