Jedino se još ne oglašavaju zagađivači.
Ministar finansija Darko Radunović je odgovarajući na Pobjedino pitanje kazao da podržava taj prijedlog, ali i dodao da ga treba dobro izanalizirati. - Dobar je trend da se uvedu posebni ekološki porezi. Ali treba napraviti kvalitetnu analizu i dobro odmjeriti koliki je obim i na koje proizvodnje treba uvesti porez. Kada dublje uđemo u analizu, tada bismo mogli nešto više o tome govoriti – kazao je ministar.
Šef Misije MMF-u u Crnoj Gori Martin Petri protekle sedmice je na pres konferenciji u Podgorici predložio Vladi da uvede ekološki porez na zagađivače - oni koji emituju ugljen-monoksid, ugljen-dioksida i druge štetne materije. On je ocijenio da na taj način Vlada treba da stvori prostora za smanjenje fiskalnog opterećenja na zarade. MMF je, podsjetimo, predložio Vladi i da smanji fiskalno opterećenje na zarade, odredi neoporezivi iznos, preispita izuzeća od PDV i poreza na dobit preduzeća, više se oslanja na oporezivanje potrošnje i temeljno radi na smanjenju javnog duga.
Podsjetimo da i sada u Crnoj Gori postoji obaveza zagađivača da plaćaju naknadu, ali ne i porez. Zakon o životnoj sredini koji se primjenjuje od avgusta 2016. predviđa mogućnost da opštine propišu naknadu po osnovu zagađivanja životne sredine, ali od toga nema efekta. Tim zakonom je predviđeno i formiranje ekološkog fonda, pa i od toga još nema ništa. Računica koju je prije godinu dana za naš list saopštio predsjednik opštine Pljevlja Mirko Đačić pokazuje da bi po osnovu eko naknade, koju su odredili na pet odsto godišnjeg prihoda, četiri kompanije - Termoelektrana, Rudnik uglja, Gradir Montenegro i Vektra Jakić, koje su prepoznate kao najveći zagađivači životne sredine u ovom gradu, trebalo da plate osam miliona eura.
MJERE Profesor na Fakultetu za menadžment u Herceg Novom i ekonomski analitičar dr Vasilije Kostić kaže da u startu treba reći da su o mjerama koje je predložio MMF i njihovoj djelotvornosti u stručnoj i široj javnosti mišljenja suprotstavljena.
- Mjere koje je MMF preporučio odražavaju njihovo gledište na djelotvornost fiskalne politike u našim uslovima, što apriori ne znači da su dobro operacionalizovane i da su sprovodljive. Neophodno ih je sagledati u svijetlu prioriteta naše ekonomske politike - značajanog ekonomskog rasta u dugom roku, smanjenja nezaposlenosti, odnosno povećanja zaposlenosti i svođenju javnog duga u prihvatljive okvire - kaže Kostić. Apsolutno je, dodaje on, dobra strategija oporezovati ono što proizvodi negativne uticaje na druge subjekte – a poreski relaksirati ono što je dobro.
- Oporezovanje zagađivača životne sredine samo po sebi je dobro, a dodatna korist jeste što se time stvaraju preduslovi za rasterećenje zarada kroz kompenzovanje nedostajućih poreskih prihoda - dva efekta sa izuzetnim multiplikativnim potencijalnim uticajem na čitavo društvo - kaže Kostić.
OPTEREĆENJE On smatra da je potrebno povećano oporezivanje onih koji imaju najviše i relaksiranje onih koji imaju mnogo manje. - To bi unaprijedilo ekonomski rast i društvenu pravednost. Oporezovati kompanije ili korporacije koje ne reinvestiraju u Crnu Goru, a relaksirati one koje to čine, oporezovati zagađivače, one koji devastirajuće koriste prirodne resurse ili ih ne koriste efikasno…- ocijenio je Kostić za naš list. Smanjenje fiskalnog opterećenja na zarade značajno bi podstaklo privredu i imalo višestruke koristi za nju i ekonomiju u cjelini - smanjila bi se siva zona, povećalo bi se zapošljavanje, a time i ukupna tražnja kroz povećanje potrošnje. Povećala bi se ekonomska aktivnost, a time i stvorili uslovi za viši standard građana...
- Bilo bi naivno vjerovati da sve ovo nije poznato Vladi. Pa zašto se onda tome i ne pribjegava? Neki od najvažnijih razloga su: nesrazmjerno velika i nefunkcionalna administracija, izuzetno loš odnos broja zaposlenih i broja penzionera, neefikasan zdravstveni sektor… To predstavlja jedne od glavnih razloga značajnog poreskog zahvatanja. To čini ozbiljnu barijeru poreskom rasterećenju privrede o kome govorimo svi, ne samo MMF, naročito u kratkom roku. U svakom slučaju, bez kretanja u tom smjeru boljitak će biti spor - smatra Kostić.
Unapređivanje sistema PDV-a jedna je od dobrih preporuka MMF-a.
- Ali se treba locirati samo na unapređenja poreske stope, kroz eliminisanje izuzeća i/ili niže stope - kada su u pitanju povlastice investitorima, kada se radi o stranim kompanijama koje ne reinvestiraju profit u Crnu Goru, kada su u pitanju transferi sredstava koji mogu bit izraz poreskih izbjegavanja i slično. Ne bih ulazio u ukidanje niže poreske stope na potrošnju jer bi to značajno uticalo na sniženje i onako niskog standarda velikog broja građana. Osim toga, korekcija niže stope poreza na više značilo bi dodatno opadanje tražnje a to bi imalo loše makroekonomske implikacije – pritisak na nezaposlenost kroz sporiji ekonomski rast - upozorava ovaj profesor. Kostić smatra da generalno poreski sistem, uz sve negativnosti koje nosi njegova stalna izmjena – treba prilagođavati u pravcu snižavanja opterećenja privredi, a povećanja tamo gdje se proizvode negativni efekti.
- Penzioni sistem je dugoročno neodrživ i stalno proizvodi deficit pa ga je potrebno reformisati, ali to ne znači da se reforma ogleda u sniženju penzija. Sniženje penzija bi bilo višestruko štetno, počev od uticaja guranja velikog broja penzionera ka ivici siromaštva do snižavanja ukupne tražnje što bi uticalo na usporavanje ekonomskog rasta. O socijalnim implikacijama i poželjnosti takvog društva ne treba govoriti - kaže on.
Opširnije u Pobjedi
