Ukupna dužina podmorske interkonekcije od Peskare do Rta Jaz iznosi 455 km, a od italijanske obale već je položeno 136 km kabla. Ukupna vrijednost interkonekcije je veća od 800 miliona eura. Radovi se izvode po dnu Jadranskog mora na dubini koja dostiže i do 1200 metara, sa nominalnim kapacitetom prenosa jednosmjerne struje od 1000 MW.
Glavni benefiti projekta: Zna čajno bolja, jača, prenosna mreža, posebno nakon realizacije projekta izgradnje DV Pljevlja-Tivat. Tu je i Mnogo pouzdanije napajanje crnogorskog primorja - eliminisanje rizika da prenosna mreža može biti usko grlo za razvoj tog dijela Crne Gore, a posebno turizma. Benefit je i direktna veza Crne Gore sa tržištem električne energije u EU kao i veoma podsticajan signal za nove izvore električne energije, posebno za obnovljive koji nedostaju Italiji. Izgradnjom kabla Crne Gora se pozicionira kao važno elektroenergetsko čvorište.
Samo ovaj posao od konvertorskog postrojenja u Lastvi Grbaljskoj, do Rta Jaz podrazumijeva angažovanje preko 500 lica, i više od 30 lokalnih kompanija. Tokom najzahtjevnije faze u realizaciji ovog dijela projekta, svakodnevno će biti upošljeno preko 200 ljudi.
Nakon puštanja u pogon „Podmorskog kabla“, biće obezbijeđeni i značajni prihodi za Crnu Goru po osnovu udjela CGES u ukupnom kapacitetu kabla – 20% od instalisanih 1000 megavata. Prihodi od prenosa električne energije iz regiona preko ove interkonekcije direktna su dobit. Stvaranjem integrisanog tržišta za električnu energiju, i povećanjem konkurencije, industriji i građanima će biti omogućeno snabdijevanje, na osnovu nižih veleprodajnih cijena energije. Očekuje se da u postrojenjima radi nekoliko desetina radnika sa veoma dobrim primnjima.
Tehničke karakteristike kabla: Objavljujemo i tehničke karakteristike dva kabla koji će biti postavljeni na dnu Jadranskog mora.
Dva kabla, prečnika 13 centimetara, biće udaljeni jedan od drugog 500 metara. Metar kabla težak je 43 kilograma. Dužina kabla koji spaja dvije obale je 393 kilometara ispod mora, a 415 kilometara ukupno. Razlika od 22 kilometra postavlja se na kopnu po 16 kilometara u Italiji i po šest u Crnoj Gori. Oba kabla, dakle, dugačka su 830 kilometara.
Riječ je o (pod)morskoj razdaljini od 393 km koju treba premostiti, ali u oba smjera. Zajedno sa dijelom kabla koji prolazi zemljom, dva puta po 16 km u Italiji, a dva puta po šest kilometara u Crnoj Gori, to je ukupno 830 km visokonaponskog kabla čiji će podvodni dio biti položen na maksimalnoj dubini od 1.200 metara!
Inače, zanimljivo je reći i da su kablovi jedan od drugog dolje, u moru, udaljeni oko 500 m za što postoje precizni stručni razlozi.
Za ovaj ogromni posao proizvodnje i postavljanja kabla, “težak” oko 800 miliona eura, italijanska Terna je angažovala dva proizvođača – italijanski Prysmian i norveški Nexans. A kada se kaže “kabl”, u ovom slučaju to ne znači samu cijev, već i sve “žice” koje će on nositi unutar sebe, a kojima će se prenositi struja.
TRAFOSTANICA 400/110/35KV LASTVA
Projekat izgradnje TS 400/110/35 kV Lastva podrazumijeva izgradnju trafostanice snage 2x300 MVA, kao i proširenje potojeće trafostanice 400/220/110 kV Pljevlja2, a realizuje se uvažavajući obaveze iz Ugovora o koordinaciji projekta povezivanja EES-a Italije i Crne Gore kao i potrebe da prenosna 110 kV mreža ne bude „usko grlo“ u realizaciji planova razvoja kako Primorja tako i sjevera Crne Gore.
Trenutno se rade drenažni kanali, a završeni su radovi na izgradnji platoa.
Izrada Glavnog projekta je u završnoj fazi čime će se stvoriti uslovi za nastavak radova.
Izvođač radova je Siemens Austrija.
Cilj Projekta je izgradnja energetske infrastrukture na teritoriji Crne Gore koja će obezbijediti uslove za povezivanje EES-a Italije i Crne Gore, smanjiti problem sa isporukom električne energije na prenosnom nivou na primorju Crne Gore, obezbijediti povezivanje na 110 kV naponski nivo TS Žabljak I Brezna i time poboljšati sigurnost napajanja potrošača na sjeveru Crne Gore. Sve navedeno će učiniti EES Crne Gore stabilnijim i pouzdanijim, a takođe će smanjiti uticaj susjednih EES-ova u slučaju velikih poremećaja.
Dalekovod 400kV Lastva - Čevo
Projekat 400 kV DV Lastva-Čevo podrazumijeva izgradnju dva dalekovoda 2x400 kV I 400 kV dužina oko 35 km kojim bi se TS Lastva povezala na EES Crne Gore uklapanjem u postojeći DV 400 kV Podgorica-Trebinje i povezivanjem sa TS Pljevlja izgradnja dionice DV 400 kV Lastva-Pljevlja od Lastve Grbaljske do Čeva.
Projekat se realizuje uvažavajući obaveze iz Ugovora o koordinaciji projekta povezivanja EES-a Italije i Crne Gore kao i potrebe da prenosna 110 kV mreža ne bude „usko grlo“ u realizaciji planova razvoja kako Primorja tako i sjevera Crne Gore, a trenutno se nalazi u završnoj fazi izrade Glavnog projekta Izvođač radova je Iberdrola Španija.
Na osnovu odluke Vlade o odobrenju izvođenja pripremnih radova većeg obima u toku su radovi na izradi pristupnih puteva. Pripremni radovi na probijanju pristupnih puteva otpočeti su u avgustu 2015. godine i u 2015-toj godini urađeno skoro 30 km puta.
Dalekovod 400kV Čevo - Pljevlja
Projekat 400 kV DV Čevo-Pljevlja podrazumijeva izgradnju dionice 400 kV dalekovoda od Čeva do Pljevalja dužine oko 115 km od čega je dvosistemska (400 + 110 kV) na dijelu od Brezne do Kosanice u dužini od 40 km. Kroz ovaj projekat je planirano povezivanje na 110 kV naponskom nivou TS Brezna i TS Žabljak. Projekat se realizuje uvažavajući obaveze iz Ugovora o koordinaciji projekta povezivanja EES-a Italije i Crne Gore kao i potrebe da prenosna 110 kV mreža ne bude „usko grlo“ u realizaciji planova razvoja kako Primorja tako i sjevera Crne Gore.
Izvode se građevinski radovi na izradi pristupnih puteva i temelja na dionici Brezna-Njegovuđa kao i obezbjeđenje uslova za izvođenje radova na ostalim dionicama (izrada projektne dokumentacije, rješavanje movinsko-pravnih odnosa…). Izvršena je isporuka dijela opreme potrebne za izvođenje radova (stubovi, izolatori, užad…).
Izvođač radova na ovoj dionici je konzorcijum Energoinvest/Energomontaža.
Ugovor o uspostavljanju podmorske interkonekcije između Crne Gore i Italije potpisan je 23. novembra 2010. godine između Vlade, Crnogorskog elektroprenosnog sistema i Terne. U izgradnji kabla CGES učestvuje sa 20 odsto, a sredstva su obezbijeđena od kredita Njemačke razvojne i Evropske banke za obnovu i razvoj. Podmorski kabl će biti završen krajem 2018.godine.
P.Z.
