ANALITIKA: Kakva su svjetska iskustva u proizvodnji zelenog aluminijuma?
ĐUKANOVIĆ: Od skoro dva miliona tona godišnje proizvodnje, čuveni Hydro nešto više od pola proizvede u Norveškoj, gdje isključivo koristi hidro energiju za napajanje elektroliza. Hydro istovremeno investira u smanjenje emisija ugljen dioksida u procesu proizvodnje jer očekuje da u doglednoj budućnosti bude uvedena taksa na globalnom nivou na emisiju CO2 u atmosferu.Hydro navodi da ako bi se proizvodnja aluminijuma u Norveškoj od milion tona godišnje iz hidroenergije zamjenila istom tolikom proizvodnjom u Kini,ali strujom iz termoelektrana (koja je preovlađujuća u Kini), tada bi se emisije CO2 u atmosferu uvećale za oko 13-14 miliona tona godišnje.
Sve u svemu, doći će vrijeme kada će zeleni aluminijum, dobijen iz struje iz hidorelektrana, koštati više nego aluminijum istog kvaliteta, ali iz struje koja potiče iz termo ili gasnih elektrana.
ANALITIKA: Koji je razlog relativno niske cijene aluminijuma, u odnosu na bakar, i njenu stagnaciju posljednjih godina?
ĐUKANOVIĆ: Cijena aluminijuma, ukupna, je oko 2600 dolara po toni zajedno sa premijom i to je cijena koja omogućuje profit većini elektroliza u svijetu (više od 90 odsto ).Glavni razlog što cijena nije viša, je izvoz aluminijumskih poluuproizvoda iz Kine (profili i trake i limovi, uglavnom), koji će ove godine dostići 4 miliona tona. Za tu količinu manja je potrežnja za primarnim aluminijumom od strane prerađivačke industrije van Kine,a što uprkos velikoj potražnji obara cijenu aluminijuma na berzi.Potražnja za aluminijum je bila veće nego za bilo koji drugi obojeni metal koji se trguje na LME-u od 2000. godine do danas, ali je cijena aluminijuma u tom periodu najmanje porasla od svih drugih metala. Primjera radi, cijena bakra je početkom ovog vijeka bila svega 10% viša od cijene aluminijuma, a posljednjih godina bila je 3,5 – 4 puta viša. Za razliku od aluminijuma, Kina uvozi oko 3 miliona tona godišnje rafinisanog bakra, što je najviše uticalo na rast cijene. Ako bi Kina u budućnosti smanjila izvoz aluminijuma sigurno bi se to odrazilo i na rast cijene aluminijuma na berzi.A ako bi počela da ga uvozi, što za sada nije realna opcija, tada bi cijena aluminijuma mogla da ponovi rekorde iz 1988. godine. Ipak, to ne bi bilo dobro za prerađivačku industriju i krajnje kupce (automobilsku i avio industriju, prije svih) jer bi znatno povećalo troškove proizvodnje.Sa druge strane, pad cijene na 1800 dolara i niže, kao u prvoj polovini ove godine, ugrozilo bi elektrolize i mnoge bi morale da obustave proizvodnju, posebno u Evropi.Zato je sadašnja cijena aluminijuma optimalna za cjelokupnu aluminijumsku industriju i omogućava dalji rast primjene aluminijuma a time i potrošnje /potražnje.
ANALITIKA: Kako vidite situaciju u KAP-u u narednom periodu?
ĐUKANOVIĆ: Nakon 16 godina prodavanja aluminijuma ispod tržišne cijene i bez bilo kakvih značajnijih investicija u tom periodu koje bi smanjile troškove proizvodnje jedinog proizvoda – T-ingota, i koje bi uvele nove prozvode, ne treba puno pameti i znanja,pa ni investicija, da se pokažu rezultati napretka. Apsurd je, pak, da oni koji su prodavali aluminijum svih ovih godina ispod tržišne cijene sada ga prodaju po višoj, tržišnoj, i oni koji su učestvovali u KAP-ovom devastiranju i bankrotu,bez riječi, sada treba da ga oporave i ''vrate mu stari sjaj''. Ipak, vjerujem da KAP čekaju mirnije vode i bolji dani što se tiče cijene aluminijuma na tržištu i samog poslovanja,uz najavljene investicije i nove proizvode. Rizik ostaje u iščekivanju arbitraže u sporu sa CEAC-om, mogućem rastu cijene električne energije na tržištu i nedostatkom izvora energije za KAP, kao i nedovoljnom konkurentnošću KAP-ovih proizvoda na tržištu u budućnosti, prije svega za automobilsku industriju, gdje se očekuje najveća potražnja ali i napredna proizvodna tehnologija. Takođe očekujem rast cijena glinice i boksita.
ANALITIKA: Naredne nedjelje učestvujete kao predavač na konferenciji u Bahrainu, o čemu ćete govoriti?
ĐUKANOVIĆ: Da, upravo ću govoriti o primjeni aluminijuma u automobilskoj industriji i prednostima i manama aluminijuma u odnosu na čelik. Aluminijum sve više potiskuje čelik u automobilima a prošle nedjelje je počela serijska proizvodnja Fordovog pik-apa, koja može biti prekretnica u intenzivnom korišćenjeu aluminijuma u automobilskoj industriji. Naime, zbog novih, strožijih standarda emisije izduvnih gasova proizvođači su primorani da smanjuju težinu vozila, a time i potrošnju goriva, a jedan od načina je i znatno viša upotreba aluminijuma nego do sada.
Inače, Arabal je prestižni događaj u kalendaru aluminijumske industrije i velika je čast i priznanje biti predavač na toj konferenciji, gdje su, osim domaćina, predavači većinom iz vodećih svjetskih banaka i kompanija za istraživanje tržišta. Nažalost, u Crnoj Gori se ne prate dovoljno dešavanja u aluminijumskoj industriji pa ni značaj Arabala. U protivnom, valjda bi se Vlada države koju predstavljam tamo sjetila da me podrži sa bar par hiljada eura za putne troškove, od 5,5 miliona eura koliko je namjenjeno za službena putovanja u ovoj godini. Kompanije i države se ponose da imaju predstavnike na ovakvim događajima. A kao nedavno u Dizeldorfu i Londonu, ja ću i u Bahrainu biti crnogosrki brend u aluminijumskoj industriji, dopalo se to nekome ili ne.To mi niko nije poklonio, neće mi ni oduzeti.
P.ZEČEVIĆ
