“Zbog najava deficita na tržištu, usljed zatvaranja nekoliko elektroliza u svijetu ove godine, prognoze cijene aluminijuma uglavnom su bile u opsegu 1900 do 2000 dolara po toni za narednu godinu, dakle nešto više u odnosu na prosječnu cijenu ove godine.
Inače, što se tiče aluminijuma ove godine se na LME nedjelji najviše polemisalo je li tržište u deficitu ili nije (podijeljena i suprotna mišljenja banaka), kao i da li će premije, odnosno doplatak na LME cijenu, koji je trenutno na rekordno visokom nivou, od blizu 500 dolara, početi da opadaju nakon primjene novih LME pravila za isporuku metala sa skladišta od naredne godine”, kazao je Đukanović Portalu Analitika nakom povratka sa LME nedjelje u Londonu.
Prema njegovim riječima, najveći doprinos potražnji svih obojenih metala i dalje će davati nastavak urbanizacije u Kini.
“Konkretno aluminijuma novi trendovi povećane primjene aluminijuma u automobilskoj industriji u cilju smanjenja težine auta, a time i potrošnje goriva i izduvnih gasova. Na Kinu otpada oko 50 odsto svjetske i proizvodnje i potražnnje za aluminijumom, a na CRU seminaru čuo se jedan zanimljiv podatak: da je potražnja za betonom u Kini tokom tri godine (2009 – 2011) bila veća nego u SAD tokom čitavog 20. vijeka”, naveo je on.
LME nedjelja u Londonu: Đukanović je učestvovao je tokom prošle nedjelje na LME nedjelji (Nedjelji Londonske berze metala - LME Week), tradicionalnom godišnjem okupljanju analitičara, bankara, trgovaca kako bi razmijenili informacije o stanju na tržištu i perspektivi obojenih metala i generalno glavnih ekonomskih pokazatelja.
On je bio na seminarima koje su za ovu priliku organizovale neke od najpoznatijih banaka i kompanije za istraživanje tržišta, uključujući Macquarie Bank, Commerzbank, Standard Bank London i Commodity Research Unit (CRU).
Za razliku od drugih konferencija gdje ove banke i kompanije imaju obično po jednog predstavnika, pri čemu svaka prezentacija traje dvadesetak miniuta, za ovu priliku se organizuju posebni seminari sa vodećim eskpertima iz svake banke /kompanije koji tokom nekoliko sati daju detaljan pregled trenutne maroekeonomske situacije u svijetu i pregled stanja i perspektive svih obojenih metala koji se trguju na LME-u.Seminari su za ograničen broj učesnika, zbog ograničenog prostora, može se prisustvovati samo po pozivu i vrlo su kvalitetni i informativni.Tu je istovremeno bitka za prestiž, koja će banka ili institucija organizovati kvalitetniji seminar, koji će privući veći broj uticajnih posjetilaca i o kome će se pričati,citirati u medijima i agancijskim izvještajima.
“Glavna tema diskusija tokom LME nedjelje bila je zabrinutost zbog usporavanja rasta globalne ekonomije a posebno kineske, vodeće svjetske sile što se tiče potražnje za većinu metala posljednjih desetak godina. Rast BDP-a u Kini u trećem kvartalu iznosio je 7,3 odsto što je najniža vrijednost u posljednjih 5 godina. Konstatovano je da su po prvi put od finansijske krize 2009. godine, sve glavne ekonomije u silaznoj putanji, izuzev SAD, što nije dobar signal za cijene metala”, kaže Đukanović.
Zašto Crna Gora nema predstavnika: Prema njegovim riječima, seminari su vrlo kvalitetni, daju kompletnu sliku o svim metalima i upravo su primjer upotrebne, efektivne primjene znanja i informacija u cilju što efikasnijeg korišćenja tog znanja i informacija u buduće investicije, kupovine, nabavke i prodaje.
“Pomalo me je iznenadilo prisustvo predstavnika kompanija Siemens i Bosch, zaduženih za praćenje stanja na tržištu metala, na osnovu čijih informacija i preporuka njihove kompanije planiraju nabavku metala. Neminovno se nameće poređenje da čitava Crna Gora, a kamo li neka njena kompanija, nije zaintersovana da ima predstavnike na ovakvim i sličnim događanjima i prati dešavanja na tržištu metala i primjenjuje to znanje i informacije za efikasnije poslovanje,pa i uštede na nivou države. Slično je bilo i nedavno na najvećem sajmu aluminijuma u Evropi u Dizeldorfu (bez firmi iz Crne Gore).Stiče se utisak da Crna Gora prosto nema kapaciteta za ova dešavanja. I ne radi se samo o znanju i informacijama, i to onim koje se ne stiču na fakultetu, već i na uspostavljanju kontakata, sticanju povjerenja, sklapanju poslovnih aranžmana,nalaženju potencijalnih poslovnih partnera i investitora. Na osnovu svega ovoga može se zaključiti da znanje i informacije sami po sebi nisu dovoljni, makar bili i veliki i značajni, već je potrebno imati znanje (ili osjećaj) za korišćenje tih znanja i informacija i za njihovu upotrebnu vrijednost.Bojim se da je to upravo ono što nama na nivou države nedostaje i po čemu se razlikujemo,kao bitna mentalitetska karakteristika, od razvijenih zemalja, prije svega zapadnih. Zato ima primjera da uprkos kvalitetnim pojedincima, koje Crna Gora nesumljivo ima,kao i zavidnom obrazovanju, nismo konkurentni pojedincima u razvijenim zemljama upravo što su oni dio jednog sistema koji funkcioniše i daje rezultate, za razliku od nas. I zato ne treba tražiti od izuzetnih pojedinaca da se prilagode opštoj učmalosti i jednom inferiornom, neproduktivnom sistemu vrijednosti, već država treba da se sistemski mijenja i prilagođava i usvaja sisteme koji funkcionišu na zapadu. Kvalitet, u bilo čemu, treba podsticati i nagrađivati, za opšte dobro, a ne dozvoliti da ljubomora i zavist pojedinaca prevladaju do te mjere da koče napredak cjelokupnog društva”, poručio je Đukanović.
Deficit ili suficit aluminijuma: Tokom brojnih susrteta sa kolegama iz institucija koje su držale seminare, na kojima je Đukanović bio gost, učesnike je interesovalo njegovo mišljenje o nekim aktuelnim temama.
“Tako je glavni strateg za metale u američkoj kompaniji
Šta kažu ankete: Na kraju seminara Macquarie banke, sprovedena je elektronska anketa među oko 400 prisutnih gostiju.
“Blizu 46 % prisutnih smatra da će globalna ekonomija umjereno oslabiti tokom narednih 12 mjeseci, dok 35% smatra da će biti na ovogodišnjem nivou. Samo 7 % predviđa rast. 47 % anketiranih smatra da će potražnja za metalima neznatno porasti tokom narednih 12 mjeseci, dok 24% smatra da će opasti – što je znatno veći procenat u odnosu na anketu iz prošle godine (LME Week). Oko 77% anketiranih smatra da će rast kineske ekonomije opasti na ispod 7 % u 2015. Dok 36% anketiranih smatra da će uticaj i posledice deflacije biti glavna tema diskusija sredinom 2015. godine, dotle većina anketiranih smatra da usporavanje globalne ekonomije,a posebno kineske, predstavlja najveći rizik za cijenu metala u narednoj godini. I napokon, prosječna cijena aluminijuma u roku od 12 mjeseci (tokom naredne LME nedjelje) prema prognozama anketiranih iznosiće 1997 dolara po toni, a to je 5% više nego prognoza sa prošlog seminara, tokom LME nedjelje 2013, zaključio je Đukanović.
On će biti predavač (keynote speaker) na Arabal konfrenciji u Bahrainu krajem novembra, glavnom događaju u aluminijumskoj industriji u svijetu ove godine.
P.ZEČEVIĆ
