Na današnjoj sjednici razmatrana je Analiza indikatora inflacije u odabranim zemljama i Crnoj Gori, u pethodnom petogodišnjem periodu. U analizi je konstatovano da je inflacija tokom petogodišnjeg perioda imala određene fluktuacije, koje su se kretale od značajnog rasta do značajnog pada, sa izrazitim međugodišnjim promjenama.
Petogodišnji prosjek inflacije izabranih zemalja EU i regiona se kreće u rasponu od 1,2 odsto u Letoniji do 7,7 odsto u Srbiji. U Crnoj Gori je prosječna stopa inflacije na skoro istom nivou kao i u Evropskoj Uniji (2,1%), s tim što postoji određeno vremensko kašnjenje u prilagođavanju stope inflacije između analiziranih zemalja.
U analizi je prikazano da su ključni indikatori inflacije, koji su uzrokovali ovakvo kretanje cijena, ne samo u Crnoj Gori, već šire u regionu i EU, robne grupe -poljoprivredno-prehrambeni proizvodi uslijed kretanja na međunarodnom tržištu i kategorija prevoz, na koju dominantno utiču cijene nafte. Kada je u pitanju inflacija u Crnoj Gori upravo zbog visoke uvozne zavisnosti za prehrambenim proizvodima svaka značajnija promjena cijena hrane, bilo da je u porastu ili padu, odražava se na ukupan nivo inflacije. Kada je u pitanju tražnja u Crnoj Gori, kao faktor kretanja cijena, istraživanje pokazuje da nema značajnijeg uticaja i snažnije korelacije tražnje i cijena. Prisutan je umjeren uticaj u pojedinim periodima i uprkos tekućem smanjenju cijena rast tražnje.
U periodu od 2010. do 2013. godine inflacija, iako različitim intezitetom, u većini zemalja bilježi rast, dok je osjetan pad godišnje inflacije, evidentiran tokom 2013. godine, nastavljen i u prvim mjesecima 2014. godine. Najveći rast inflacije, u posmatranom periodu, Crna Gora bilježi na kraju 2012. godine (5,1 odsto). Ovako visoka stopa rezultat je: zakašnjelog prilagođavanja cijena određenih kategorija proizvoda, povećanja akciza i uvođenja novih taksi, povećaja kontrolisanih cijena, promjena u strukturi potrošačke korpe. Od 2013. godine postoji dezinflacioni trend u kretanju godišnje stope inflacije, pri čemu je godišnja stopa od 4,2 odsto iz januara svedena na svega 0,3 odsto u decembru 2013. Od početka 2014. godine godišnja inflacija imala je negativan predznak i u maju je iznosila -1,3 odsto.
U Analizi je zaključeno da, i pored negativne stope inflacije, Crna Gora se ne nalazi u recesiji. Konstatovano je da Crna Gora ne raspolaže monetarnim instrumentima kojima bi uticala na inflaciju. Takođe, jedan od faktora, koji doprinosi ograničenju mogućnosti Centralne banke da utiče na kretanje cijena jeste i činjenica da u režimu eurizacije nema emisione funkcije i posljedično, veoma je teško procjeniti novčanu masu. Otvoreno tržište i značajni priliv kroz kanale bilansa plaćanja utiču da Centralna banka nema kontrolu nad novčanom masom, što se ujedno i evidentira u visokim greškama i omaškama.
Takođe, konstatovano je da je metodologija u kojoj deflacija vodi recesiji prije svega razvijena za zemlje sa sopstvenom valutom, jer u takvim uslovima dolazi do promjena u novčanoj masi i referentnim kamatnim stopama, reakciji centralne banke kroz operacije na otvorenom tržištu, što je sve neprimjenljivo u eurizovanoj ekonomiji.
