ZAPISI IZ ISTORIJE UKRAJINE: Širenje neistina o "ukrajinskom fašizmu"

Izgleda da mi nije suđeno da ne izađem iz teme koja me je zaokupila od vremena “ukrajinske krize”. Moguće da nekima ova tema više nije interesantna, ali je ja posmatram kao paradigmu svih mogućih sličnih događaja. Mada smo imali priliku da se uvjerimo u njenu pogubnost u bliskoj prošlosti  i na prostorima bivše Jugoslavije. Ako neko treba da zna kolika je moć laži i prikrivanja istine – onda smo to mi Crnogorci!

Ovdašnji mediji (prevashidno srpski i njihovi trabanti u Crnoj Gori) svojski se trude da podrže prljavu kampanju koje ruski propagandisti vode protiv Ukrajine. Valjda je zato Putin podijelio 3.000 medalja za “patriotsko” izvještavanje oko Krima ruskim novinarima. Doduše, izvrtanje ukrajinske istorije nije od juče. I kroz istoriju se svaka borba za nezavisnost Ukrajine olako proglašavala fašizmom, valjda kao najefikasnijem argumentu da joj se oduzme legitimitet. Tako da ne čudi da se sadašnja agresija na Ukrajinu pravda ukrajinskim fašizmom, kao nastavak odavno “skuvane” ruske i rusofilske javnosti.

Ukrajinske žrtve u drugom svjetskom ratu: : Prije nekoliko dana u srpskoj štampi Šešelj srpske istorijske misli - Čedomir Antić; i samoproglašeni vojni analitičar, Aleksandar Radić, bez trunke odgovornosti za izrečeno, izjaviše, prvi da je Ukrajina za vrijeme Drugog svjetskog rata bila kvinslinška tvorevina poput Hrvatske, nazivajući Ukrajince “mladim narodom” (boljševičkim proizvodom), a drugi besmislicom da su 40 odsto njemačkih snaga na istočnom frontu činili – Ukrajinci. Obaveza svakog mislećeg čovjeka je da se suprostavi lažima koje su u funkciji nasilništva i osvajačkih pohoda tzv. prijateljskih naroda. Dodatno me obavezuje to što se radi o nedemokratskom režimu i despotskoj vladavini i moj intelektualni ośećaj da budem uvijek na “pravoj strani”.

Ogromne su žrtve koje je Ukrajina podnijela u Drugom svjetskom ratu. Neću nabrajati druge do samo ljudske. U Crvenoj armiji tokom Drugog svetskog rata se borilo 34,5 miliona građana Savjetskog saveza. Ukrajina je poslala u Crvenu armiju više od 7 miliona ljudi, što je više od 20 odsto ukupnog broja vojnika. Polovina od njih je umrlo, a svaki drugi od onih koji su preživjeli postali su invalidi. Gubitak naroda Ukrajine bio još veći od ukupnih gubitaka na frontu . U 230 koncentracionih logora i geta i 250 mjesta za masovno uništenje u rukama okupatora ubijeno je 5,5 miliona ljudi. Skoro 2,5 miliona ubijeno na frontu. Gubici ukrajinskog naroda čine 40-44 odsto od ukupnih gubitaka Sovjetskog Saveza - više od 14 miliona ljudi.

Organizacija ukrajinskih nacionalista: Pošto sam i ranije prozivan da preskačem ukrajinske nacionaliste i Stepana Benderu, pokušaću da uznesem isključivo istorijske činjenice, bez ikakve namjere da pravdam bilo čije postupke i kolaboraciju sa nacističkom Njemačkom. Tačno je da je OUN (Organizacija ukrajiniskih nacionalista), prije napada na Njemačke na SSSR, našla utočište među njemačkom nacističkom politikom i njezinom vladom, nadajući se da će privremeni pakt između Njemačke i Sovjetskog Saveza biti prekinut i smatrajući da bi rat sa Sovjetskim Savezom mogao biti šansa da Ukrajinci uspostave državnu nezavisnost. No, da počnemo ispočetka.

U periodu 1939. – 1940. sovjetska vojska je pripojila zapadne ukrajinske regije Galičinu, Volinj i Bukovinu sovjetskoj Ukrajini, u novoj republici našlo se više miliona izrazito nacionalno osviještenih zapadnih Ukrajinaca. U istom periodu iz zapadne Ukrajine u Sibir i arktičko područje, prebačeno je više od 312.000 porodica ili do 1,250.000 ljudi. Na sibirske prostore iz zapadne Ukrajine prisilno je odvedeno najmanje 250.000 Ukrajinaca. Dakle, radi se o istorijski utemeljeni činjenicama, objavljenim u više istorijskih publikacija, uključujući  i doba SSSR-a.

Naravno, u 1941. godini se promijenio odnos prema Ukrajini sa početkom napada Njemačke na SSSR, čak se prenaglašavala velika ukrajinska nacija, ne bi li se Ukrajinci mobilisali za rat protiv Njemačke, ali ta vrste propagande nije se dojmila većeg broja Ukrajinaca.  Pretpostavljam da je opštepoznato da Crvena armija nije spremno dočekala napad Njemačke, sa loše obučenim i opremljenim vojnicima i bez odgovarajućeg oficirskog kadra, desetkovanog Staljinovim čistkama. Takođe je poznato da su prvih par mjeseci, kasnije proklamovanog Velikog patriotskog rata, uslijedile masovne dezertacije i dobrovoljna predaja vojnika. Otpor na tlu Ukrajine omogućio je koliko -toliko Crvenoj armiji da se konsoliduje.

Samo tokom borbe za kontrolu Kijeva, u razdoblju između jula i septembra, ubijeno je oko 616.304 sovjetskih vojnika, a oko 665.000 je zarobljeno. Većina zapovjednika Jugozapadnog fronta ubijeni su tokom sukoba.

Dana 16. oktobra 1941. godine, drugi značajan grad, Odesa na Južnom frontu, pao je pod kontrolu rumunske vojske, a nakon što je njemačka vojska 25. oktobra osvojila grad Harkiv, borba za teritoriju Ukrajine faktički je završena. Više od 3 miliona stanovnika Ukrajine ratovalo je u sklopu Crvene armije od samog početka rata, a dobrovoljno ih je pristupilo više od 200.000. Većina tih ljudi u samo nekoliko mjeseci  je ubijena ili zarobljena.  Do 1941. nacistička vojska je zarobila više od 3,6 miliona sovjetskih vojnika, njih više od 1,3 miliona bili su etnički Ukrajinci. Samo oko 50 posto tih Ukrajinaca preživjelo je strašne uslove zarobljeničkih logora.

Manipulacije istorijskim faktima: A sad malo o drugoj strani sa kojom se manipuliše. Prvo o holokaustu. Tokom 29. i 30. septembra 1941. posebni nacistički odredi Einzatzgruppen C kod Babin Jara u Ukrajini ubili su 33.771 ljudi, uglavnom etničkih Jevreja. U ukrajinskim gradovima, Jevreji su bili odijeljeni u posebni geto, gdje su nakon toga uslijedile njihove masovne egzekucije. Tokom Drugog svjetskog rata u Ukrajini je ubijeno do 1,5 miliona Jevreja.

Odgovrnost za holokaust mnogi pripisuju Ukrajincima (?), prećutkujući  da je 2004. godine država Izrael nagradila 1.984 ukrajinskih državljana priznanjem Pravednik među narodima, kojim je odala počast ljudima koji su spašavali Jevreje u Drugom svjetskom ratu, a koji nijesu i sami bili Jevreji.

Mnogi pomagači nijesu primili svoje priznanje iz objektivnih razloga, a među njima se isticao i mitropolit Andrij Šeptickij, koji je skrivao oko 150 Jevreja u manastirima Grkokatoličke crkve u Galičini. Pa zar se Srbija ne brani od istrebljenja Jevreja u Nedićevskoj Srbiji navodeći pojedince koji su pomagali  porodicama Jevreja?

Kao dokaz tvrdnji iznesenih na početku najviše se upotrebljava Organizacija ukrajinskih nacionalista (OUN) koja je svu nadu za formiranje nezavisne Ukrajine polagala je u savezništvo s nacističkom Njemačkom i njenom neprijateljstvu sa boljševizom SSSR-a. To je uslovilo saradnju jedinica OUN na početku rata, pa je već u aprilu 1941. njemačka vojska uspostavila dvije vojne jedinice koje su službeno poznate kao bataljoni Nachtigall i Roland, a neslužbeno kao Legije ukrajinskih nacionalista. Ova dva bataljona zajedno su sudjelovala u nacističkom napadu na Sovjetski Savez, a bataljon Nachtigall sudjelovao je i u napadu na najveći zapadni ukrajinski grad Ljviv.

Uloga Stepana Bandera: Nakon što je 30. juna 1941. grad Ljviv osvojen, pripadnici OUN-B-a u gradu su proglasili stvaranje nezavisne države Ukrajine.

Predvodnik nacionalista Stepan Bandera, bez znanja Njemaca,  pokušao je uspostaviti nezavisnu vlast i stvarati osnovne preduslove za stvaranje nezavisne ukrajinske države. Gestapo je po naređenju iz Berlina započeo s hapšenjem svih glavnih ukrajinskih političkih i drugih aktivista. Neki su odmah strijeljani, a dio njih s posebnom namjerom otpremljen je u koncentracione logore. Uhapšeni su Bandera i Stecko. Od Bandere se tražilo da sazove novu vladu i da opozove proglašenje nezavisnosti. Bandera nije pristao na nove uslove te je otpremljen u koncentracioni logor Saksenhauzen. Uhapšena su i dva njegova brata i likvidirani u Auschwitzu. Po Ukrajini su počela masovna hapšenja ukrajinskih nacionalista. Ukrajinski nacionalisti koji su podržavali politiku Stepana Bandere poznati su kao banderisti (OUN-B), a oni koji su podržavali politiku (umjereniju) Andrija Meljnika poznati su kao meljnikisti (OUN-M).

Mnogi nacionalisti iz obaju tabora su ubijeni ili uhapšeni, njihovo vojno djelovanje je zabranjeno, a veze između zapadne i istočne Ukrajine su prekinute. U avgustu 1941. sa fronta su povučeni bataljoni Nachtigall i Roland, ukrajinski legionari su poslani na ratište u Bjelorusiju đe su služili vojsku do 1942., kada je njihova vojska raspuštena, a većina njihovih vođa je uhapšena. Samo je na Babin Jaru tokom i poslije masovne egzekucije 33.771 Jevreja, stradalo više od 100.000 ostalih ukrajinskih državljana, ukrajinskih komunista, nacionalista i drugih pripadnika prijašnjeg aktivnog ukrajinskog političkog i društvenog života. Među njima je bila i poznata ukrajinska pjesnikinja Olena Teliga, jedna od vodećih aktivistica OUN-M-a.

Djelatnost Ukrajinske ustaničke armije: Odmah nakon njemačkog pokušaja potpunog razbijanja Organizacije ukrajinskih nacionalista i rušenja njezinog političkog uticaja, formirana je Ukrajinska ustanička armija (UPA-Ukrajinska povstanska armija).

U proljeće 1942. UPA je započela rat protiv novog neprijatelja - Njemačke. U drugoj polovini 1942. više od 2.000 partizanskih jedinica gotovo svakodnevno je ometalo normalno funkcioniranje njemačke vojske na okupiranom prostoru Ukrajine. Jedan od najistaknutijih partizanskih zapovjednika toga vremena bio je Sidir Kovpak koji je na velikom prostoru zapadne Ukrajine poveo uspješne borbe protiv njemačke vojske, zaustavivši se u karpatskim planinama tokom ljeta 1943. godine. Godine 1943. pretežno banderisti su se ujedinili s nacionalnim partizanima. Zapovjednik vojske UPA postao je Roman Šuhevič, bivši oficir ukrajinskog bataljona Nachtigall. UPA je sa više od 40.000 vojnika oštro ušla u rat protiv Njemačke, Sovjetskog Saveza i vojske poljskih pobunjenika (koji nijesu priznavali Ukrajinu).

Poljaci iz njemačke policije i Armije Krajowe razdvojeno su napadali ukrajinska sela. Izvršeni su strašni pokolji na obje strane, i poljskoj i ukrajinskoj. Njemcima je odgovaralo poljsko-ukrajinsko klanje te su smireno promatrali taj rat. Intervenisali su samo za ubijene Njemce, đe su za jednog ubijenog  njemačkog vojnika ubijali više od 100 Ukrajinaca. Velik broj Ukrajinaca i dalje je otpreman u koncentracione logore ili na prisilni rad u Njemačku. Kad su se u Ukrajini pojavili sovjetski partizani stvar se još više usložnila.  Sovjetska strana, na kojoj se borio značajan broj Ukrajinaca, pokušavala je sklopiti primirje sa vrlo problematičnom UPA-om, namjeravajući je pridobiti na svoju stranu. Rukovodstvo UPA-e je odmah u startu tražilo priznanje nezavisne Ukrajine, do čega nije došlo, pa su, usljed izostanka dogovora,  borbe između UPA-e i sovjetskih partizana, kasnije regularne sovjetske vojske, nastavljene   trajale su deset godina nakon završetka Drugog svjetskog rata.

UPA je u Sovjetskom Savezu predstavljana kao izrazito nacionalistička s nacističkim predznakom. Njemački vojni arhivi kasnije su jasno svjedočili da je UPA intenzivno ratovala protiv Njemaca, što je sovjetska vlast prikrivala.

Sedam decenija od prisiljnog iseljenja Tatara: Da istorija Ukrajine nije crno-bijela pokazuje i to što se 18. maja navršava 70 godina prisilnog iseljenja Tatara sa Krima. Krim je oslobođen  12. maja 1944. Dan ranije, 11. maja, Državni odbor obrane ( GKO ) usvojio je Odluku "O krimskim Tatarima" , kojom se to iseljavanje odobrava. Odluku je trebalo provesti NKVD, i to do 1. juna 1944.

Tatare je trebalo raseliti u rejone Uzbečka SSSR . Umjesto predviđenih 12-13 dana (u pismu Berije od 10. maja), cijela operacija izvedena je za 3 dana. Iseljavanje je počelo 18. maja, a završeno 20. maja 1944. Na taj način, iz Krimske ASSR iseljeno je 191.044 lica tatarske nacionalnosti. Pored Tatara, iz Krima su nešto kasnije (27-28 juna) iseljeni i Bugari (12.075), Grci (14.300), Jermeni (9.919), ... Kao konačni rezultat, prema izvještaju Berije od 4. augusta, iseljeno je ukupno 225.009 ljudi, od toga Tatara 183.155. Tatari su raseljeni u Uzbečku republiku (151.604) i u dio RSFSR – Sibir, Ural, Srednja Azija (31.551).

Kasnije, Odluka Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR № 493 od 5. septembra 1967. godine je priznala da su "poslije oslobođenja u 1944. godini Krima od fašističke okupacije fakti saradnje sa njemačkim osvajačima malog dijela Tatara koji su živjeli u Krim bili neosnovano pripisani cijelom tatarskom stanovništvu Krim".

Takođe, Vrhovni sovjet SSSR u 1989. godini deportaciju krimskih Tatara je osudio i priznao za nezakonitu i zločinačku.

Danas, dok pišem ovaj tekst, krimski Tatari se hapse i ne dozvoljava im se da obelježe godišnjicu svog stradanja 18. maja. Policija je pokrenula masovne pretrage u kućama krimskih Tatara, uključujući kuću lidera krimskotatarskog naroda, Mustafe Đemileva, bez njegovog prisustva. Pro ruski lideri zahtevaju od krimskih Tatara da napuste područje oko grada Simferopolja jer, kako se navodi, prave otpor aktivnostima lokalne uprave. Pritom su napali na prostorije Medžlisa - Parlamenta krimskih Tatara, i oskrnavili simbole krimskih Tatara. Ukrajina je, u martu ove godine, u svom Parlamentu,  usvojila Izjavu o garanciji prava krimskotatarskog naroda kao dijela ukrajinske države, kojom  Ukrajina garantuje očuvanje i razvoj etničkog, kulturnog, jezičkog i vjerskog identiteta krimskotatarskog naroda i svih nacionalnih manjina u Ukrajini.