On je danas otvorio skup pod nazivom Preventivne aktivnosti protiv prekomjernog unosa soli, u organizaciji TAIX-a, tehničke podrške Evropske komisije za primjenu i jačanje evropske legislative.
Radunović je kazao da hronične masovne bolesti (HMB) ili hronične nezarazne bolesti, predstavljaju vodeći uzrok umiranja u svijetu.
“Po podacima Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), u 2008. godini, dvije trećine smrtnih ishoda je od vodećih HMB, a najveći doprinos imaju kardiovaskularne bolesti sa 48 odsto i maligne neoplazme sa 21 odsto umrlih”, naveo je on.
Radunović je kazao da se procjenjuje da je, globalno, vodeći faktor rizika za umiranje hipertenzija.
“U 2008. godini je odgovorna za najmanje 45 odsto smrtnih ishoda usled bolesti srca i 51 odsto usled moždanog udara. U prosjeku, jedna od tri odrasle osobe u svijetu ima povišen krvni pritisak. Sa druge strane, u zemljama u razvoju kod velikog broja osoba hipertenzija ostaje nedijagnostikovana”, ukazao je on.
Prema riječima Radunovića, vodeći faktor rizika za umiranje na globalnom nivou je povišeni arterijski krvni pritisak (HTA), odgovoran za 13 odsto smrti globalno, zatim pušenje duvana, koje je odgovorno za devet odsto, povišen nivo šećera u krvi i tjelesna neaktivnost, odgovorni za šest odsto, povišena tjelesna masa i gojaznost odgovorni za pet odsto smti globalno.
Radunović je dodao da je jedan od zaključaka sistematskog istraživanja faktora rizika da su najveći nutritivni rizici visok unos natrijuma i nizak unos voća.
“Visok krvni pritisak i povećanje krvnog pritiska u kasnijim godinama, direktno zavisi od povećanog unosa soli, niskog unosa kalijuma, nedovoljne potrošnje povrća i voća, prekomjernog konzumiranja alkohola, prekomjerne težine i nedostatka fizičke aktivnosti”, rekao on.
Radunović je kazao da istraživanja pokazuju da prekomjerni unos soli utiče na pojavu ili pogoršanje i drugih hroničnih nezaraznih bolesti.
“Podaci iz Nacionalne studije o zdravstvenom stanju stanovništva Crne Gore iz 2008.godine ukazuju da je prevalencija hipertenzija, među odraslom populacijom iznosila 32,7 odsto. Hipertenzija je bila češća kod ruralnog (37,3 odsto) nego kod gradskog stanovništva (30,2 odsto), na sjeveru (40,1) u odnosu na južni dio (27,1 odsto)”, podsjetio je on.
Radunović je kazao da je po podacima iz 2008. godine, hipertenzija naročito bila izražena među populacijom sa osnovim ili nižim obrazovanjem – 53,2 odsto, a da je ljekove protiv hipertenzije uzimala tek svaka druga osoba sa hipertenzijom ili potencijalnom hipertenzijom .
On je naveo da je od svih javnozdravstvenih strategija, smanjenje unosa soli u ishrani je jedna od najlakše izvodljivih javnozdravstvenih mjera.
“Za njenu primjenu najvažnija je međusektorska saradnja, posebno s prehrambenom industrijom, s ciljem smanjenja sadržaja takozvane “skrivene” soli odnosno soli u proizvodnom procesu, jer je veći dio soli koji unosimo u organizam skriven u gotovoj, polugotovoj i industrijski proizvedenoj hrani”, rekao je Radunović.
Prema njegovim riječima, pojedinac može uticati na smanjenje unosa soli hranom tako što će izbjegavati dosoljavanje hrane ili smanjiti količinu konzumirane gotove hrane koja sadrži velike količine soli, “ali smanjenje unosa soli je mnogo djelotvornije ako se sprovede kao preventivna intervencija na populacionom nivou”.
On je kazao i da je, po mnogobrojnim iskustvima u svijetu, to jedna od najisplativijih javno-zdravstvenih mjera i da se lako sprovodi.
“SZO za region Evrope je definisala smanjenje količine unijete soli hranom kao jednu od pet prioritetnih intervencija u Akcionom planu za sprovođenje Evropske strategije za prevenciju i kontrolu nezaraznih bolesti (2012-2016), a 24 evropske zemlje su se dogovorile da će smanjiti unos soli hranom za 16 odsto tokom četiri godine (2008-2012)”, dodao je Radunović.
On je kazao da su aktivnosti za smanjenje unosa soli hranom u Crnoj Gori u skladu sa utvrđenim nacionalnim prioritetima i usvojenim strateškim dokumentima.
Radunović je pojasnio da je dugoročni cilj preventivnih mjera da se doprinese smanjenju prevalencije hroničnih masovnih bolesti u vezi sa načinom ishrane u Crnoj Gori.
“Odnosno smanjenje srednje vrijednosti arterijskog krvnog pritiska, unapređenje njegove kontrole u opštoj populaciji kroz smanjenje dnevnog unosa soli hranom i smanjenje količine soli u pojedinim vrstama hrane”, rekao je on.
Radunović je rekao da je za to neophodna multisektorska aktivnost i saradnja svih relevantnih strana zainteresovanih za rješavanje tog prioritetnog javno-zdravstvenog problema.
