U Preporukama Vladi za vođenje ekonomske politike u narednoj godini, u dijelu koji se odnosi na saobraćaj, Centralna banka (CBCG) navodi da je među glavnim rizicima opasnost od značajnijeg rasta javnog duga u slučaju izgradnje autoputa, kao i finansijska održivost, imajući u vidu visoku cijenu modernizacije saobraćajne infrastrukture.
Među rizicima su i neadekvatan nivo bezbjednosti u saobraćaju jer je broj nesreća na putevima i dalje visok.
»Pored ljudskog faktora jedan od glavnih razloga je nedovoljno bezbjedna putna mreža u Crnoj Gori«, ocijenili su iz CBCG.
Problem u ovoj oblasti je i nizak nivo tehničko tehnološke opremljenosti infrastrukture i zaposlenih, kao i niska zainteresovanost kvalitetnih investitora za kapitalno intenzivne investicije, dugog roka otplate i niskih profitnih marži.
Tu je, kako se navodi, i problem pronalaženja strateških investitora u doba krize, kao i sporiji razvoj turizma zbog neadekvatne saobraćajne infrastrukture.
Kao strateški pravac razvoja, CBCG preporučuje nastavak unaprijeđenja saobraćajne infrastrukture kroz korišćenje svih raspoloživih izvora finansiranja i oblika sufinansiranja.
»Prije svega, iskoristiti sredstva koja stoje na raspolaganju kroz EU aranžmane, kao što su IPA i podsticati privatno javno partnerstvo sa ciljem pronalaženja rješenja za finansiranje investicija«, poručuju iz CBCG.
U toj instituciji smatraju da treba kontinuirano raditi na podizanju stepena bezbjednosti saobraćaja na viši nivo i podizanju kvaliteta postojećih saobraćajnih usluga i uvoditi nove, modernije usluge sa ciljem generisanja većeg prihoda, ali i zadovoljstva potrošača.
»Povećavati ulaganja u tehničko tehnološki nivo opremljenosti željezničke infrastrukture, naročito u kvalitet mreže, kako bi se povećala prosječna brzina i smanjila kašnjenja u saobraćaju. Sanirati kritične tačke sa ciljem smanjenja broja saobraćajnih nesreća«, navodi se u Preporukama.
Potrebno je, kako se dodaje, uložiti napore za redovno održavanje javnih puteva, nastaviti realizaciju velikih infrastrukturnih projekata i ubrzati proces završetka restrukturiranja i privatizacije preduzeća iz oblasti transporta, kao i promovisati ekološki biciklistički saobraćaj.
»Sa ciljem unaprjeđenja djelatnosti potrebno je raditi na otklanjanju saobraćajnih nedostataka - završiti rekonstrukcije započetih dionica, magistralnih i regionalnih puteva, modernizacija saobraćajne signalizacije u cilju podizanja nivoa saobraćajne discipline, eliminisanje crnih tačaka u ugroženim oblastima kao i rješavanje pitanja uskih grla. U cilju usklađivanja sa pravnom tekovinom Evropske unije potrebno je donijeti novi Zakon o bezbjednosti na putu«, poručuju iz CBCG.
Potrebno je, kako dodaju, napraviti listu prioriteta u izboru investicija iz ove oblasti i kompletirati potrebnu projektnu dokumentaciju, kako bi se iskoristile mogućnosti EU fondova ili zainteresovali privatni investitori za privatno javno partnerstvo.
Iz CBCG navode da je potrebno poboljšati održavanje najfrekventnijih saobraćajnica u zemlji.
»Obimne padavine u zimskom periodu u Crnoj Gori dovode do pojava klizišta i odrona u ugroženim područjima. Iz tog razloga kao posebna mjera predostrožnosti treba da bude blagovremena sanacija identifikovanih rizika i obezbjeđenje adekvatne saobraćajne opreme u slučaju elementarnih nepogoda«, objasnili su iz CBCG.
U toj instituciji smatraju da treba raditi na poboljšanju infrastrukture u željezničkom saobraćaju, završiti posljednju fazu restrukturiranja željeznice, odnosno privatizovati pojedine djelove željezničkog sistema.
»Potrebna su ulaganja u željezničke veze kako bi se povećala prosječna brzina i smanjila kašnjenja u saobraćaju, u ekstremnim zimskim uslovima«, kazali su iz CBCG.
Potrebno je, kako dodaju, iskoristiti prednosti potpisivanja ECAA sporazuma (European Common Aviation Agreement) nastavkom aktivnosti vezanih za otvaranje novih avio linija koje su od ekonomskog benefita za turizam i promociju Crne Gore kao atraktivne turističke destinacije.
»Nastaviti realizaciju Master plana razvoja Javnog preduzeća Aerodromi Crne Gore i ulaganje u modernizaciju crnogorskih aerodroma. Potrebno je obezbijediti sve neophodne uslove za nesmetano funkcionisanje avio saobraćaja u vrijeme vremenskih nepogoda. Kreirati uslove za privlačenje što više low cost kompanija, naročito u periodu turističke sezone«, navodi se u Preporukama.
U domenu pomorskog saobraćaja Crna Gora i dalje treba da ostvaruje napredak kako bi postala punopravna članica Pariskog memoranduma, a koji se odnosi na usaglašavanje inspekcijskog nadzora sigurnosti plovidbe sa standardima.
»Ne bilježi se napredak u oblasti kombinovanog saobraćaja. Uprkos tome što Crna Gora ima infrastrukturne uslove za korišćenje ovog vida transporta, njegovo učešće u ukupnom transportu je veoma malo. Razvijanje i promocija kombinovanog saobraćaja bila bi značajna komparativna prednost za državu, s toga treba raditi na njegovoj preciznijoj zakonskoj definisanosti«, poručuju iz CBCG.
(MINA-BUSINESS)
