Na zemljanom platou između Pionirskog parka i bivšeg hotela „Agava“, očišćenog za ovu priliku i dovedenog u red (do prije desetak dana na tom je mjestu bio ilegalni azil za pse lutalice i gomila smeća) danas se okupilo oko dvije stotine ljudi, mahom boraca iz Drugog svjetskog rata i njihovih potomaka, predstavnika opštinskih, kulturnih i privrednih institucija i javnih ustanova, Vojske i Mornarice Crne Gore, boračkih organizacija sedam crnogorskih gradova, izviđača Odreda „24. novembar“ i zainteresovanih građana Bara...
Među prisutnima je bio i ambasador Rusije, a posebno mjesto imala je nekolicina preživjelih logoraša što su sa posebnom emocijom pratili današnju svečanost koju su organizovali Savez boraca i antifašista Bara i Opština Bar.
Barski koncentracioni logor, najveće mučilište u Crnoj Gori u Drugom svjetskom ratu, bio je smješten na prostoru od preko 60.000 m2, a sastojao se od 28 baraka opasanih bodljikavom živom sa reflektorima i mitraljezima na osmatračnicama. Logor su osnovale italijanske okupacione vlasti septembra 1942. godine, a za narednih 14 mjeseci kroz njega je prošlo 10.000 logoraša, od čega oko 1500 žena, staraca i djece. Od gladi, mučenja ili bolesti umrla su 34 internirca, a fašisti su iz logora 25. juna 1943 izveli i strijeljali 180 logoraša. Rasformirali su ga Njemci oktobra 1943, pri čemu je nekoliko stotina logoraša transportovano u Njemačku i Albaniju.
U ime Saveza boraca i antifašista Bara na skupu je govorila Branka Nikezić, predsjednica Skupštine opštine Bar.
„Istorijat barskog logora obavezuje na znamen dostojan postojanja. Bilo je vremena u ovih 70 godina da se mučenicima odužimo, a bilo je i volje i pokušaja i dobrih namjera, o čemu svjedoče ovi borovi zasađeni prije 50 godina i ostaci pješačkih staza. Danas odgovorno, odlučno i ozbiljno prilazimo našoj obavezi podizanja spomen obilježja“, istakla je Nikezić, i dodadala da je predviđeno parterno uređenje spomen-obilježja sa centralnim amfiteatrom i fontanom, uz autentično kameno korito iz logora i uređenim javnim površinama.
Sveto Đurović se obratio u ime preživjelih logoraša. On je u trenutku dopremanja u logor imao samo tri godine, i prisjetio se kako je najveća radost djece bila kad bi Italijani dozvolili da ih majke okupaju u kamenom koritu.
Posebnu pažnju izazvala su potresna sjećanja logoraša o gladi među djecom, koja su dobijeno parče hleba prvo stavljala pod vodu da omekša, jer su im desni bile krvave od iscrpljenosti i gladi, i majkama koje su noću sanjale kako jedu, jer tokom dana nisu ništa pojele pošto su djeci davale svoje ionako male obroke.
U kulturno-zabavnom programu učestvovao je glumac Dragiša Simović i recitatorka – gimnazijalka Milica Stanišić, a zanimljivo je da su nakon punih 25 godina u Baru javno na nekoj svečanosti izvedene partizanske i revolucionarne pjesme, od „Konjuh planinom“ do „Teče Tara“, u izvođenju klape KUD „Jedinstvo“ i soprana Aleksandre Vojvodić Jovović.
Kamen temeljac budućem obilježju svečano su položili predsjednik Opštine Bar Žarko Pavićević i predsjednica Skupštine Opštine Branka Nikezić, nakon čega su borci i preživjeli logoraši polagali cvijeće i poklonili se sjenima umrlih i ubijenih.
Željko MILOVIĆ
