Za ovo otkriće, naučnici su koristili svemirske teleskope Habl (Hubble) i Čandra (Chandra), koji imaju mogućnosti snimanja sa velikim rezolucijama i to u optičkom i X – spektru elektromagnetnog zračenja, a od „zemaljskih“ teleskopa korišćen je veliki Kek (Keck) na Havajima.
Ovakav način „lociranja“ struktura u Univerzumu je naročito efikasan da bi se slika jednog objekta mogla sagledati kroz više različitih frekvencija, čime se i fizički procesi koji to zračenje stvaraju mogu bolje razumjeti.
Zašto je otkriće guste galaksije toliko važno?
Moderna astronomija ima nekoliko otvorenih pitanja kada su u pitanju evolucije galaksija. Jedno od najznačajnijih je način na koji su rane galaksije nastale i kasnije udružene u galaktička jata, najveće gravitaciono povezane strukture u svemiru.
Generalno, galaksije su u ogromnom procentu najviše sastavljene od tamne materije, dok ostatak otpada na zvijezde, materiju između njih (gas i prašina), kao i na neke zvjezdane ostatke. Dakle, prostor između susjednih objekata izuzetno je velik, a upravo to nije slučaj sa otkrivenom ultra-kompaktnom patuljastom galaksijom u sazvježđu Djevice, na oko 55 miliona svjetlosnih godina od nas.
Objekat je smješten u blizini eliptične galaksije M60, pa je zato i dobio naziv M60-CD1. U njemu su zvijezde toliko gusto raspoređene, da njihova brojnost prevazilazi i po nekoliko hiljada puta gustinu koju ima naš Mliječni put na razmatranom uzorku zapremine. Na rastojanju od 100 svjetlosniih godina, detektovano je postojanje čak 100 miliona zvijezda.
Da bi se bliže zavirilo u ono što je Habl teleskop snimio, astronomi su prošle godine iskoristili drugi moćni svemirski teleskop Čandra, kojim su otkrili prisustvo vrlo jakog izvora X-zraka u centru te galaksije. Ovo je dovoljan indikator da se pretpostavi aktivno galaktičko jezgro, a samim tim i prisustvo supermasivne crne rupe, mase čak i desetak miliona poput sunčeve.
Druga realna mogućnost je postojanje tzv. dvojnih X-sistema, kompaktnih binarnih zvijezda u centru galaksije, koje brzo rotiraju i emituju snažne otiske X-zraka.
Streder i njegovi saradnici pretpostavljaju da se rađanje tako guste galaksije desilo prije više od 9 milijardi godina i to naglim otkidanjem zvijezda od dijela nekada mnogo veće galaksije. Kako se to desilo, ostaje misterija.
Međutim, postoji i alternativna opcija koja se susreće u novijim teorijskim radovim, a to je da takva visokokompaktna struktura nastane „in situ“, u pojedinačnim haloima tamne materije. Ono što je takođe čudno jeste zaključak koji može da proistekne iz tako velike gustine – naznaka za dinamičko prisustvo tamne materije nema.
Šta nas očekuje u budućnosti?
Otkriće superguste galaksije u lokalnom svemiru omogućava da se istražuju nešto bliže strukture koje je moguće detektovati optičkim i X - teleskopima.
Za konačan odgovor na pitanje o evoluciji galaksija biće potrebno mapirati najudaljenije sisteme, stare mnogo više od 10 milijardi godina, i to moćnim radio teleskopima, koji mogu da dosegnu tako velike razdaljine. U kombinaciji sa dosadašnjim otkrićima, očekuje nas zanimljivo poglavlje u traganju za rješenjem jednog od najkompleksnijih problema moderne nauke.
Izvor: b92.net
