Portal Analitika
  • Politika
  • LOKALNI IZBORI
  • Društvo
  • Crna hronika
  • Abiznis
  • Sport
  • Kolaž
  • Region / Svijet
  • Kultura
  • Kolumne
  • Nauka / Tehnologija
  • Putopisi
  • Crna Gora iz vazduha
  • Savremena karijatida
  • Ostalo
Društvo

ŠEKULARAC: Božidar Vuković Podgoričanin je pisao da je iz Dioklitske zemlje


1309sekularacPOCETNA
Ovo je štampao Božidar Vuković Podgoričanin, iz sela Đulići kraj Podgorice, Dioklitske zemlje, makedonska strana“. Na ovaj način je čuveni štampar, koji je stvarao u Veneciji, određivao svoje porijeklo i nigdje nećete naći da je napisao da je Srbin. Spomenik u Podgorici na kome piše „prvom Srbinu štamparu i izdavaču“ stoga je falsifikat, jer nigdje uz njegovo ime ne stoji Srbin, kaže prof. dr Božidar Šekularac, dobar poznavalac Vukovićevog djela.

ŠEKULARAC: Božidar Vuković Podgoričanin je pisao da je iz Dioklitske zemlje
Portal AnalitikaIzvor

U Podgorici je, u obnovljenom paku, prije neki dan postavljena stara-nova bista Božidaru Vukoviću Podgoričaninu, na kojoj stoji „prvi Srbin štampar i izdavač". Bista, čiji je autor vajar Risto Stijović, prvi put je postavljena u junu 1939. godine, povodom 400 godina od smrti Božidara Vukovića Podgoričanina, a rekonstruisana je 1954. godine. Danas se u obnovljenom parku nalazi bista na kojoj je ostao natpis „prvi Srbin štampar i izdavač“, a Hamdo Kočan, sekretar za kulturu i sport Glavnog grada, kazao je da je spomenik "zakonom zaštićen i da postoji obaveza da bude predstavljen u autentičnom obliku“.

Tako je Božidar Vuković Podgoričanin, po natpisu na bisti određen kao Srbin, ono što je na ovim prostorima zvanično bio 1939. godine, u vrijeme Kraljevine Jugoslavije, kada je mu vajar Risto Stijović podigao spomenik.

Šekularac ponavlja da je Vuković govorio da je „Podgoričanin iz Dioklitske zemlje“ i da spomenik ne odražava ono što je Vuković bio, jer on nigdje nije zapisao da je Srbin.

1309podgoricanin

Istoričar naglašava veliki značaj Vukovića za naše štamparstvo i podsjeća da ako bi se štamparstvo u Crnoj Gori moglo podijeliti po epohama, onda bi njegov rad mogao pripadati drugoj epohi ćiriličkog štamparstva, a prva bi bila ona obodsko –cetinjska.

U vremenu od 1519. do 1540. Božidar Vuković Podgoričanin je izdao sedam knjiga: Psaltir, Službenik, dva Zbornika, Oktoih petoglasnik, Praznični minej i Trebnik, kaže sagovornik Portala Analitika i naglašava da su Vukovićebva izdanja u dobroj mjeri uticala da se stvori poseban stil štampe kod nas, iako pod velikim uticajem pisane knjige.

Veliki Praznični minej, kaže Šekularac, formatom, opremom, sadržinom i osobenostima predstavlja vrhunac našeg štamparstva u XVI vijeku. Na njegovim knjigama se, objašnjava naš sagovornik, osjeća uticaj  italijanske renesanse i domaće rukopisne tradicije.

Smatra se da je Božidar Vuković Podgoričanin, i ne samo on, već njegova porodica, brat Nikola i sin Vicko, uticao na razvoj štamparstva poslije Đurđa Crnojevića i da je njegovo djelovanje značajno i na međunarodnom planu.

Vuković je rođen u Podgorici, živio i preminuo u Veneciji, a sahranjen je na Starčevu. No, on je bio svjetski čovjek, koji je mnogo putovao, imao veze u raznim krajevima gdje je prodavao svoje knjige.

Nesumnjivo, da je Vuković imao veliki značaj za razvoj štamparstva, i kako je zapisao istoričar Miloš Milošević, dobar poznavalac njegovog djela, njegova namjera bila da popuni veliku prazninu u nedostatku crkvenih knjiga u to doba, tako da motivi nisu bili komercijalne prirode. On tako nastavlja tradiciju čuvene cetinjske štamparije.

Vukovićev krug su Podgorica, Venecija, i na kraju Starčevo, na kome počiva. “Ovo je štampao Božidar Vuković Podgoričanin, iz sela Đulići kraj Podgorice, Dioklitske zemlje, makedonska strana“- tako je pisao naš čuveni štampar. Na spomeniku u Podgorici piše nešto drugo, daleko od Vukovićevog poimanja njegovog porijekla i njegovih Đulića i Podgorice, koja je neodvojiva od njegovog imena.

Portal Analitika