Nema sumnje da je spavanje jedna od esencijalnih aktivnosti nervnog sistema neophodnih za opstanak složenijih organizama, kako ljudi tako i svih poznatih životinja. Koliko je ono važno pokazuje nekoliko ključnih činjenica:
1) da spavamo uprkos tome što je spavanje potencijalno opasno jer smo djelimično opažajno isključeni iz okruženja i time izloženi predatorima.
2) da spavamo cijeli život od kolijevke do groba, kao i da sve životinje koje smo istražili spavaju - od vinske mušice do velikih majmuna.
3) da se ne možemo oduprijeti potrebi za snom – i životinje i ljudi ne mogu predugo ostati budni bez obzira na stimulacije, uključujući i bol.
4) da je spavanje vrlo strogo regulisano - brojni djelovi nervnog sistema učestvuju u procesima spavanja i buđenja.
5) da nedostatak sna ima ozbiljne posljedice (pravljenje grešaka) i završava smrću - ljudi umiru nakon nekoliko mjeseci nespavanja, a pacovi nakon nekoliko sedmica.
Savremena istraživanja pokazala su da je mozak vrlo aktivan tokom sna, da nervi razmjenjuju signale gotovo jednako često kao i tokom budnog stanja.
Prema uobičajenom tumačenju tokom sna ćelije nervnog sistema ponavljaju važne informacije kako bismo ih zapamtili. U tom procesu veze među ćelijama jačaju što nam pomaže u učenju.
Mađutim Đulijo Tononi i Kjara Kireli, naučnici sa Univerziteta Viskonsin-Medison zastupaju novu teoriju o spavanju. Prema njoj aktivnosti mozga tokom sna ne jačaju veze među nervnim ćelijama već ih naprotiv oslabljuju jer bi jačanje veza neizbježno zasitilo mozak i potrošilo toliko energije da on više ne bi mogao da bilježi nove informacije.
Kratko rečeno autori nove teorije smatraju da je spavanje esencijalno za tzv. sinaptičku homeostazu, odnosno za vraćanje nervnih ćelija u bazno stanje, a time i za fascinantnu plastičnost mozga (promjene u broju i efikasnosti sinapsi, odnosno komunikacijskih veza među neuronima) koja je ključna za procese učenja jer omogućava stvaranje i preoblikovanje nervnih krugova, a time i lakše prilagođavanje na promjene u okolini.
Tononi i Kireli tvrde da eksperimenti provedeni u posljednje dvije decenije snažno potvrđuju njihovu hipotezu koja je nazvana Synaptic homeostasis hypothesis (SHY).
Izvor: b92.net
