- Izraženo kumulativno putem indeksa, očito je da se prosječna vrijednost percepcije korupcije povećala u prethodnih godinu dana, a trend je negativan druge godine zaredom što predstavlja poseban problem sa stanovišta borbe protiv korupcije, kazao je na konferenciji za novinare glavni metodolog CEDEM-a Miloš Bešić.
Indeks percepcije korupcije u 2013. godini je 5,6 dok je prošle godine bio 5.2, dok je u 2011. godine bio 4.8.
Centar za demokratiju i ljudska prava uradio je treće istraživanje o korupciji u sudskom sistemu i biznis sektoru na uzorku od 1500 građana.
Bešić je na prezentaciji izvještaja kazao da su građanima kada je korupcija u pitanju, i dalje najsumnjiviji carinici, tužioci i sudije.
Kada je biznis sektor posrijedi, istraživanje je pokazalo da su najproblematičniji tenderi. Gotovo svaki drugi ispitanik vjeruje da se tenderi namještaju, a iako im nije tražen novac, većina vjeruje da bi bolje prošla da ga je ponudila.
- Procjenjujući oblasti u kojima je korupcija zastupljena na skali od 0 (nema korupcija) do 10 (maximum korupcije), osim u slučaju medija, procjena korupcije u svim ostalim oblastima je na višem nivou u odnosu na prethodno istraživanje. Komparativno, najveći stepen korupcije je, po percepciji građana, na carini, u tužilaštvu, sudstvu i policiji. Zatim, slijede zdravstvo, organi državne uprave, organi lokalne uprave i opštinske službe i državne službe. Na kraju slijedi Univerzitet, mediji, sport, nevladine organizacije, te na kraju srednje i osnovno školstvo, naveo je Bešić.
On je dodao da je smanjen broj ispitanika koji tvrde da je korupcija veoma izražen problem, ali je proporcionalno povećan broj ispitanika koji tvrde da je to izražen problem.
- Kumulativno, i dalje preko 70 odsto građana Crne Gore smatra da je korupcija manje ili više izražen problem, i to je doista visoka vrijednost, naveo je Bešić.
Prema istraživanju 44 odsto ima uglavnom pozitivan stav o sudovima dok 6,8 pozitivan. Negativan stav o radu sudova ima gotovo svaki drugi građanin Crne Gore.
- Kada je o sudstvu i sudijama riječ, istraživanje je operisalo čitavim nizom pitanja i ajtema sa ciljem da se utvrde kako stavovi tako i iskustva građana. Najprije, kada je riječ o opštem stavu prema sudstvu dobijene vrijednosti su gotovo na istom nivou kao i prošle godine, što znači da se stavovi o sudstvu generalno nisu promijenili. Posmatrano u longitudinalnoj perspektivi, negativni trend izmjeren u prošlogodišnjem istraživanju u odnosu na istraživanje 2011. je zaustavljen, naveo je Bešić.
On je kazao da kao i u prethodnim istraživanjima najveći stepen povjerenja građani imaju u religijsku konfesiju.
- Više nego solidan nivo povjerenja mjerimo kada je riječ o sistemu obrazovanja i zdravstva, kao i kada je riječ o predsjedniku Crne Gore.
Sa druge strane, najniži nivo povjerenja mjerimo kada je riječ o političkim partijama i velikim preduzećima. Ukoliko se analiziraju trendovi, mjerimo pozitivan trend, ali je ovaj progres odista minimalan. Pojedinačno, sa stanovišta trenda, rast povjerenja mjerimo kada je riječ o konfesiji, zdravstvenom sistemu i medijima, sudstvu, organima lokalne vlasti i skupštini.
Kada je riječ o ostalim institucijama, stepen mjerenog povjerenja je manje više na istom nivou kao i prethodne godine. Od socio-demografskih varijabli kao prediktora povjerenja u institucije, identifikovali smo nacionalnost (Srbin) kao negativan prediktor, dok su zaposleni u javnom sektoru, stariji građani i život u centralnom regionu pozitivni prediktori, naveo je Bešić.
Govoreći o sudstvu i o procjeni faktora neefikasnosti, Bešić je istakao da je u istraživanju ključni faktor i dalje vezan za sporost, tromost, nebrigu.
- Najinteresantniji podatak je da je znatno povećan broj ispitanika koji kao ključne faktore ocjenjuje politiku i političke uticaje a znatno manji nestručnost i korupciju. Ova prekompozicija se može smatrati i relativnom, u smislu da uticaj političkih faktora ne znači da nema korupcije, i jednako, ako je uticaj političkog faktora izražen, on sasvim nužno u praksi degradira stručnost. No, u konkretnom kriterijumu po kojima sudije sude, tri su ključna problema/kriterijuma, i oni ostaju stabilni kroz vrijeme, a to su politika, nepotizam i korupcija. Dakle, ovo su tri ključna faktora na koje se mora djelovati kako bi se pospješilo sudstvo, naveo je Bešić.
Projekat je sproveden u sklopu podrške Programa efikasnog upravljanja, koje finansira USAID, a implementira East West Management Institute.
