Povećanje penzija je ključno pitanje u Savezu udruženja penzionera Crne Gore ocjenjuje Branko Vešović, predsjednik ove organizacije, koja broji 90.000 članova. On podržava najavljeno povećanje minimalne penzije na 450 eura, ali predlaže Vladi da poveća i ostale.
- Već od 2016. godine aktivno smo se zalagali za povećanje najnižih penzija. Ove inicijative rezultirale su povremenim povećanjem od 10 do 20 odsto. Međutim, sada su mnogi penzioneri u neravnopravnom položaju, pa je pitanje korektnosti situacije u kojoj penzioneri s 40 godina staža primaju istu penziju kao oni sa samo 15 godina - kazao je Vešović.
Pravedniji pristup
On ističe važnost pravednog pristupa povećanju penzija i poziva nadležne da pronađu odgovarajuće rješenje. Takođe naglašava da je važno ne zanemariti korisnike srazmjernih penzija.
Vešović postavlja konkretna pitanja u vezi s planiranim usklađivanjem penzija.
- Prema najavama, penzije će od nove godine biti usklađivane tri puta godišnje. Savez udruženja penzionera zahtijeva da se to radi kvartalno, odnosno četiri puta godišnje. Nijesmo se slagali ni sa švajcarskim modelom, koji je kasnije modifikovan 2011. godine - kaže Vešović, čija je ključna zamjerka što predstavnici ovog najbrojnijeg udruženja penzionera nijesu uključeni u procese donošenja ove odluke, niti su bili konsultovani, što predstavlja nedostatak transparentnosti u vezi s ključnim pitanjima, koja direktno utiču na penzionere.
Vešović kaže da Savez udruženja naglašava potrebu uvezivanja prosječne penzije s prosječnom platom u Crnoj Gori u odnosu 1:65 odsto.
- Ovaj pristup smatramo najrealnijim i najkorektnijim, čime bi povećanje penzija pratilo povećanje plata. Time bi bila osigurana proporcionalnost između primanja radno aktivnih i penzionisanih građana, što bi bilo u skladu s načelima pravičnosti unutar penzijskog sistema - objašnjava Vešović.
Savez udruženje penzionera poziva na ozbiljno razmatranje njihovih prijedloga kako bi se postigla dugoročna i održiva pravičnost u penzijskom sistemu, uzimajući u obzir perspektivu i interese svih penzionera.
Penzije na sjeveru, ističe Vešović, su 20 odsto niže nego u srednjem i južnom dijelu, što je posljedica stanja u privredi. Ističe da je prije tri godine situacija bila drugačija.
- Imali smo mogućnost da pomažemo penzionerima. Dobijali smo od Fonda PIO dvije vrste pomoći za opštinska udruženja – za naših 68 klubova i za pomoć penzionerima, koji su siromašni, za popravku domova, ukupno 100.000 eura. Naznačena sredstva su dijeljena opštinskim udruženjima penzionera koji su tačno znali kome je ta pomoć bila potrebna. Sada humanitarnu pomoć dijeli Fond PIO samo po jednom kriterijumu - visina penzije, a ne znaju da postoje penzioneri koji primaju i drugu penziju, recimo iz Luksemburga ili neke druge države - objašnjava Vešović, dodajući da je Savez imao šest kriterijuma po kojima se dijelila pomoć po mjesnim udruženjima.
- Opštinska i mjesna udruženja penzionera najbolje znaju kome je ta pomoć najpotrebnija. Savez udruženja penzionera Crne Gore je najveća NVO, koju čine 26 opštinskih i 277 mjesnih udruženja. Uprkos svim izazovima, Savez ostaje posvećen svojoj misiji i saradnji sa Vladom, resornim ministarstvima i Fondom PIO - poručuje Vešović, koji se nada da će se delegacija Saveza penzionera, nakon praznika, sastati sa premijerom Milojkom Spajićem i resornom ministarkom Naidom Nišić.
Obustavljena stambena izgradnja
Podsjetio je i da je došlo do zastoja kod obezbjeđivanja stanova i da trenutno imamo tri hiljade penzionera bez riješenog stambenog pitanja.
- Stambena izgradnja je obustavljena po odluci Upravnog odbora Fonda PIO, kako bi se provjerili navodi o eventualnim nepravilnostima. Po tom osnovu u 2022. godini nije za tu namjenu utrošeno 940 hiljada eura, a u ovoj godini 540 hiljada. Rečeno je da će Ministarstvo rada i socijalnog staranja sa predstavnicima komisije Fonda PIO i Savezom udruženja penzionera dati rješenje u vezi s predmetnim pitanjem, ali do toga nije došlo - kaže Vešović.
Navodi da su imali zamolnicu kod opština da im daju tri vrste pomoći - besplatan plac, urbanistički plan i oslobađanje od komunalija.
- U Podgorici je izgrađeno blizu 300 stanova, u Nikšiću 160, pa Cetinje, Bar, Bijelo Polje... kupljeno je pet stanova na Žabljaku. Ukupno je završeno 516 stanova, a u završnoj fazi je 68 u Baru. Potrebe imaju još nekoliko opštinskih udruženja kao Budva, Herceg Novi, Kotor i smatramo da je neophodno da se ova aktivnost nastavi. Imamo nepokriveno 200.000 eura za izgradnju stanova u tri stambena objekta u Bijelom Polju i oko 50.000 eura u Danilovgradu. Tamo su završeni stanovi, ali se ostalo dužno izvođaču radova - tvrdi Vešović.
Navodi i problem sa obezbjeđivanjem zimnice, koju su rješavali kao humanitarno pitanje.
- Zadnje tri godine nemamo nikakvu pomoć od države po tom pitanju, pa od naše male članarine, koja je 0,60 eura, odvajamo 35 odsto za humanitarne svrhe i uspijevamo da nekako pomažemo penzionerima. Na taj način godišnje pomognemo 5.000 do 7.000 penzionera sa 30 do 50 eura - objašnjava Vešović, koji se nada da će biti bolje i želi dobro zdravlje svim penzionerkama i penzionerima.
- A što se tiče ostalog - trpjećemo – poručuje, na kraju, Vešović.
Penzioneri ove godine kupili mesa za tri miliona eura
Kada je riječ o zimnici, Vešović naglašava napore koje su uložili kako bi obezbijedili pomoć penzionerima tokom zimskih mjeseci. Iako su se suočili s određenim kašnjenjima, zahvaljujući podršci Fonda PIO, uspjeli su osigurati određenu količinu jagnjećeg mesa, junećih, telećih i svinjskih polutki i suhomesnatih proizvoda.
- Vrijedi podsjetiti da smo u prošlim godinama imali participaciju od tri subjekta - Ministarstva rada, Ministarstva poljoprivrede i Fonda PIO. U 2022. godini to nije bilo slučaj, ali ove godine uspjeli smo dobiti participaciju od ministarstava poljoprivrede i rada i socijalnog staranja i od Fonda PIO. Iako je došlo do kašnjenja, penzioneri su otkupili 7.100 jagnjadi, a drugi dio zimnice su dobijali od tri do četiri mesne industrijske kuće. Ukupni iznos podijeljene zimnice je 3.012.783 eura - kazao je Vešović.
Penzioneri su plaćali svježe jagnjeće meso po cijeni od 7,2 eura po kilogramu na osam beskamatnih mjesečnih rata , a ostale proizvode plaćali su na deset rata. Ovom akcijom obuhvaćeno je 14.000 penzionera.
Marković: Napravljena najveća diskriminacija prema penzionerima
- Dok podržavam povećanje minimalnih penzija, izražavam zabrinutost zbog nesrazmjernosti, posebno prema onima koji su uložili dug radni vijek, često i sa visokom stručnom spremom. Nepravedno je da neki s manje staža i obrazovanja imaju iste ili čak veće penzije od onih s dužim stažem i višim obrazovanjem - ističe predsjednik Udruženja penzionera iz Berana Jovica Marković.
On smatra da treba transparentno objasniti i izvore i kriterijume dodjele pomoći kako bi se osigurala pravičnost.
- Kod direktora Fonda PIO Ranka Aligrudića veći ima uticaj neki Čabarkapa iz Bijelog Polja, neki Klimenta itd... Njihova udruženja, od nekoliko članova, dobijaju pomoć, a iz kojih sredstava - to oni znaju - ističe Marković.
Navodi i klasičan primjer nejednakosti i u dijeljenju mjesta za odmor i rekreaciju.
- Tvrdim da su sva ova udruženja, koja nemaju više od 3.000 članova, dobila više mjesta za odmor i ljetovanja nego Savez udruženja penzionera, koji ima 90.000 - kaže Marković, naglašavajući da ova nepravedna raspodjela stvara dodatnu nelogičnost u pristupu Fonda PIO prema njihovim opštinskim udruženjim i apeluje na nadležne da obezbijede da se sva udruženja i pojedinci tretiraju pravično i transparentno.
Damjanović: Potrebna jača saradnja i ujedinjenje penzionera
Vukadin Damjanović, predsjednik Udruženja penzionera u Pljevljima, smatra da je potrebna jača saradnja i ujedinjenje penzionera da bi se efikasnije rješavali njihovi problemi.
- Trenutno se suočavamo s pokušajem razjedinjavanja penzionera i razbijanja Saveza udruženja penzionera kako bi se olakšalo upravljanje drugim osnovama. Smatram da bi jedinstvo penzionera doprinijelo većem uticaju i omogućilo zajedničko rješavanje izazova. Važno je imati predstavnike penzionera u Vladinim tijelima, koja se bave pitanjima penzionera, jer smo mi sami najbolje upućeni u ono što nam je potrebno i koje promjene u zakonima su nam neophodne. Trenutno imamo predstavnika samo u Fondu PIO, dok nemamo predstavnika ni u Socijalnom savjetu, što smatramo nedopustivim. Na primjer u Pljevljima, gdje je oko 6.500 članova Udruženja penzionera, potrebno je imati adekvatnu zastupljenost kako bi se osiguralo da njihovi specifični interesi budu na pravi način predstavljeni i uzeti u obzir u donošenju odluka - poručuje Damjanović.
- Sve zemlje nastoje pronaći optimalan model održivosti penzionog fonda kako bi osigurale pravednu i stabilnu budućnost za svoje građane. Rješavanje problema povećanja penzija zahtijeva sveobuhvatan pristup, a ključni elementi tog pristupa uključuju socijalni dijalog između Vlade, resornih ministarstava, Fonda PIO, Saveza udruženja penzionera i ostalih relevantnih zainteresovanih strana. Ovaj temeljan pristup podrazumijeva ne samo analizu aktuelnih izazova i nedostataka u postojećem sistemu, već i istraživanje najboljih praksi iz drugih zemalja, koje su već sprovele uspješne reforme. U tom kontekstu, razmatranje inovativnih rješenja i prilagođavanje lokalnim potrebama i specifičnostima od suštinskog je značaja - kazao je Milošević i naglasio da primjena reformi treba da bude postepena i praćena adekvatnim informisanjem javnosti kako bi se steklo povjerenje građana.
Tatić: Humanitarnu pomoć treba da dijele opštinska udruženja
U Kolašinu, kako ističe predsjednica Udruženja penzionera Ljiljana Tatić, nemaju značajnih političkih podjela i konstatuje da su dosta jedinstveni.
- Nedavno povećanje minimalne penzije, koje je izjednačilo penzije s onima koji su imali malo više od najniže penzije, donekle je poremetilo ravnotežu. Nadamo se da će buduće usklađivanje razdvojiti ove dvije kategorije penzionera - kazala je Tatić.
U njenom udruženju, koje broji 1.150 članova, smatraju da bi humanitarna pomoć trebalo da dolazi penzionerima direktno iz udruženja, a ne od Fonda PIO.
Milošević: Reforma penzionog sistema zahtijeva pažljivu analizu
Sekretar Saveza udruženja penzionera Branko Milošević kazao je da je potrebna reforma penzionog sistema koja zahtijeva pažljivu analizu i promišljen pristup s ciljem postizanja sigurnijeg i stabilnijeg sistema.
- Ovaj pristup omogućava lokalnim udruženjima bolje razumijevanje specifičnih potreba i životnih situacija penzionera u tom području, gdje se svi međusobno poznajemo. Znamo tačno kome šta treba - poručuje Tatić.
