Svi smo Srbi? Ne, nismo svi Srbi kao što su oni okupljeni na bini državno-crkvene nacionalističke parade 4. avgusta, 2022. godine, u Novom Sadu. Oni su okupljenom izbeglom narodu pod hrvatskom „Olujom“ 1995. godine poručili na Trgu Svetozara Miletića da će ponovo otići po nove ,,oluje“ i da neće odustati od tragične auto-destrukcije srpskog naroda .
Svetozara Miletića nisu pitali za mišljenje šta da izgovore kod njegovog spomenika. A on je svojevremeno neumorno ponavljao ovo: „Mi smo Srbi, ali i građani smo“, zahtevajući demokratsku državu i nacionalnu ravnopravnost. I nikada nije rekao da su protivnici Srba nacionalni Crnogorci, Hrvati, bosanski Muslimani, Makedonci i drugi Sloveni.
Kada je osnovao „Družinu za ujedinjenje i oslobođenje srpsko“ na Cetinju tražio je oslobođenje naših naroda od Austrije i Mađarske uz podršku crnogorskih Petrovića, a ne rat sa slovenskom braćom. Oduševljavao se sveslovenstvom, bio je panslavista od fakultetskih dana na evangelističkom liceju u Bratislavi i zbog toga je sebi dao nadimak Sveslav. I bio je i veliki srpski humanista nasleđujući roditeljsku odluku da mu kršteno jevrejsko ime Avram zamene sa slovenskim Svetozar .
Miletić je umro 1901. godine u Vršcu, sahranjen je u Novom Sadu uz grdnu pratnju naroda, da isprate svog najmlađeg gradonačelnika i velikog Srbina kome je Zmaj Jovan Jovanović klicao i govorio majkama „ diž’te decu iz kolevke da ga vide i zapamte“. A pančevački prota, Vasa Živković, lični Miletićev sekretar, veliki liričar i tragičar zbog neuzvraćene ljubavi, ispevao mu je stihove u pesmi „Orao klikće sa visine“ poznatije kao „Slava, slava Srbinu – Svetozare Miletiću“ gde mu obećava da se on zbog svog glasa ništa ne brine jer ti: „ sivi tiću, mi smo s tobom Svetozare Miletiću, kad izvesni šalaj (povik-prim. D.V.) kucne čas, zovi samo , evo nas!“ I sigurno ste čuli za njegovu pesmu gde je tugovao: „ Kada tebe ljubit ne smem , drugu ljubit neću ja...“ I znate za njegovu „Rado Srbin ide u vojnike“ .
A da li znate ko je prognao Svetozara Miletića iz sopstvene pesme? Kazaćemo vam: Karađorđević Aleksandar, posle ujedinjenja u Jugoslaviju 1918. godine.
U beogradskim kafanama se banatska pesma o Miletiću peva ovim falsifikatom: „…sivi tiću, Aleksandre Karađorđeviću…“ A u trećoj strofi koja glasi „…Svetozare, srpski sine, ti si dika sviju nas…“, ubaciše srbijanski falsifikatori: „..Aleksandre, srpski sine, ti si dika sviju nas …“
Tako je počela srbijanska preinaka svesrpske i sveslovenske ljubavi vojvođanskih i drugih Srba i razvio se u parolu: „ Svi smo Srbi – Srbijanci su gazde“ .
Ne, mi nismo ti Srbi kao što su predsednik Republike Srbije, predsednik Republike Srpske i patrijarh Porfirije Perić. Nismo isti, Bog nam pomogao da ne budemo .
KO JE BORAC ZA SRPSKI JEZIK
Da li ste primetili da na novosadskom zboru 4. avgusta nije ni predsednik Republike Srbije niti patrijarh Porfirije Perić pozdravio narod sa ijekavskog područja njihovim narečjem? A obojici su preci u prvom kolenu ijekavskog govora! Obojica su u kući očeva do juče govorila ijekavicom, ali kad su postali beogradsko-novosadski nacionalisti zaboravili su na nju iako osuđuju kulturnu propast svojih zemljaka u Hrvatskoj.
Teše ih tako što im daju primer kako da i u Srbiji zaborave na sopstveni jezik? Tako njihov miting za Srbe postaje miting protiv Srba.
Da li ste primetili da je ijekavica u Srbiji prognana iz škola i sa univerziteta, da je nema na državnom radiju i televiziji, da je nema kod oficira u vojsci i policiji, da je nema u beogradskoj štampi i internet portalima, da je nema među crnogorskim akademicima u SANU, da crnogorski i drugi pesnici i književnici sa zapadnih srpskih krajeva u Beogradu i Novom Sadu pišu isključivo ekavicom?
Svi se klone srpske i crnogorske ijekavice Vuka i Njegoša kao da su gubavi. Taj kulturni šovinizam i ta dekulturalizacija Srba od samih Srba samo temeljno pomaže nesrpskim nacionalistima da nastave sa iskorenjivanjem već ionako iskorenjenog srpskog naroda na nekadašnjim staništima.
I pri tome još neki visoki političari crnogorskog porekla u Novom Sadu i Beogradu javno preziru Ličane, Kordunaše, Banijce i Slavonce što odlaze na odmor u Hrvatsku, što odlaze da obiđu grobove predaka – pa tamo bar mogu sa njima da govore svojim maternjim jezikom! A tim političkim dostojnicima ne smeta da imaju po stan u Novom Sadu i u Budvi?
Da li ste primetili da se srpski i hrvatski nacionalisti isto ponašaju: srpski progone ijekavicu, a hrvatski ekavicu, srpski progone latinicu, a hrvatski ćirilicu? Ijekavskom narodu sa zapadnog jugoslovenskog prostora je zakonom zabranjeno u Srbiji da u Beogradu opšti sa državnim ustanovama na latinici iako je ona kulturno dobro zapadnog srpskog naroda kao i ćirilica. Mogu je službeno upotrebljavati jedino na teritoriji Vojvodine, ali ne zbog toga što je vojvođanska vlada opunomoćena da bolje razume Srbe sa zapada jugoslovenskog prostora od Beograda, i ne zato što je i predsednik vojvođanske vlade Crnogorac i što je i gradonačelnik Novog Sada Crnogorac, već zato što u njoj Mađari, Rumuni i Slovaci pišu latinicom. A sa njima oko njihovih prava nema rasprave.
Tako stižemo do ovoga: iako je u Srbiju od 1945. godine na ovamo ušlo na stotine hiljada Srba sa Zapadnog Balkana, broja im se ne zna, svi idu na otpad maternje kulture. To i jeste konačni ishod srbijanske nacionalističke politike, auto-destrukcija srpstva. Što si veći Srbijanac, manji si Srbin.
CRKVA, JEZIČKI PATRIOTA
Možda se mi varamo kada govorimo da Srpska pravoslavna crkva i beogradski nacionalisti nisu borci za svenarodni srpski jezik?
Mi tvrdimo da se oni bore da u javnoj upotrebi prevagne ekavica nad ijekavicom (i ikavicom na jadranskom primorju i istočnoj planinskoj Srbiji), a da u liturgiji opstane mešavina slovenskog jezika iz doba Nemanjića u koju je posle 1726. godine unet stari ruski liturgijski jezik.
Tim veštačkim jezikom nije govorio niti danas govori nijedan slovenski narod. U obrednom govoru jedino su „Oče naš“ i „Zdravo Marijo“ od 80-ih godina prošlog veka u crkvenom kalendaru na savremenom srpskom jeziku. Cela liturgija je na jeziku koji ne razume nijedan Srbin u Vojvodini i Šumadiji, Crnogorac, Bosanac, Slavonac, Ličanin, Hercegovac, Kordunaš, Banijac, Dalmatinac, Vranjanac i drugi. Taj „jezik“ je u srpskoj vojvođanskoj građanskoj eliti nestao u drugoj polovini XIX veka posle pobede narodnog jezika Obradovića, Mrkalja,Vuka, Radičevića, Zmaj Jove i drugih nad otporom Crkve predvođene Stratimirovićem i
Hadžićevom, Maticom srpskom u Novom Sadu. Van Vojvodine ga je malo ko upotrebljavao. Na sreću. Sada ga jedino čuva Crkva i rasprostrla ga je na celom području svog jugoslovenskog i interkontinentalnog kanonskog prostora.
U XXI veku se pojačala rasprava u Srpskoj pravoslavnoj crkvi može li se liturgija sa veštačkog i nenarodnog jezika prebaciti na narodni. Ona je odavno tekla u odnosima tradicionalista i progresista. Nije, za sada, poznata preporuka sinodske Komisije za liturgijska pitanja ove crkve, šta da se radi. Srpska pravoslavna crkva konzervira fantomski liturgijski jezik suprotno praksi svih evropskih pravoslavnih crkava koje izvode liturgiju na svom narodnom jeziku.
Po sebi se razume da ova teškoća sa jezikom nije lako rešiva jer bi Patrijaršija u slučaju pobede progresista morala sve bogoslužbene spise ne samo da prevede na narodni jezik već bi ih i popovi morali učiti napamet i da odbace stari jezik kojim su se služili na krštenju, slavama, sahranama, parastosima, osveštavanju prostora, blagosiljanju topova, zastava i drugo. To zahteva novo učenje. No, sve su se pravoslavne crkve u to morale upustiti.
Mi bismo rekli da Srpska pravoslavna crkva neće preći na narodni jezik dokle god bude trajala velikosrpska osvajačka politika. Zašto? Zato što joj je potreban mit o „kontinuitetu“ sa Nemanjićima, prethodnim raškim i drugim „srpskim“ vladarima, kao i mit o osmovekovnom neprekidnom trajanju ove crkve iako su svi ovi mitovi neistiniti. Ona ne sme da pristane da je nastala tek 1920. godine jer bi se onda izgubila tvrdnja da je ona „srpska“ još od XIII veka a dokaz toga joj je prastari liturgijski jezik, iako ni on nije bio srpski već slovenski u XIII veku. Sava nije govorio srpskim jezikom, već sveslovenskim. Crkva to narodu neće reći.
MOGUĆA PREDNOST CRNOGORSKE CRKVE
Nije nemoguće da se zbog potvrde svog nacionalnog identiteta i državne samostalnosti Crne Gore, Crnogorska pravoslavna crkva odluči da prevede stare liturgijske tekstove na crnogorski jezik pre beogradske patrijaršije na srpski.
Tu bi joj mogla pomoći i država novcem iz budžeta jer ju je ionako registrovala kao nacionalnu. Time bi podigla svoj rivalitet sa beogradskom patrijaršijom na viši stepen i svakako povećala svoju privlačnost.
POSTOJI LI CRNOGORSKI JEZIK
Da, crnogorski jezik nacionalno postoji iako je filološki to jedan jezik zajedno sa srpskim, hrvatskim i bošnjačkim.
Što se nas tiče, mi nemamo ništa protiv toga i da svaka buduća nacionalna zajednica koja poželi da po sticanju političkog identiteta sa odgovarajućom zakonskom snagom svoj govor nazove svojim imenom. Upozoravamo vas ponovo, mi smo federalisti, kao što je to Crna Gora i bila u XIX veku, pre nego što ju je opseo srbijanski duh mladocrnogoraca iz Beograda.
I mi nemamo ništa protiv toga da se sutra jugoslovenski narodi dogovore da svoj zajednički jezik nazovu „naš jezik“ – jer ako je to pošlo za rukom Indonežanima da za zajednički jezik proglase malajski Bahaša jezik (bukvalno „naš jezik“), sa preko 270 miliona stanovnika, blizu hiljadu naroda i etničkih grupa sa stotinama različitih jezika, onda bi to bilo moguće i za mnogo manje zavađene Južne Slovene.
Ali, neće to srpsko-crnogorski nacionalisti u Beogradu.
CRNOGORCI U BEOGRADU
Nema mnogo Crnogoraca u Beogradu koji će kazati da postoji crnogorski jezik i izaći na sokak sa uzvikom - živela slobodna Crna Gora. U Beogradu su oni Srbi, a u Podgorici su Rovčani, Piperi, Bjelopavlići, Banjani, Moračani, Vasojevići, Kuči, Bratonožići, Drobnjaci, Njeguši i drugi, te su čas iz jedne od četiri stare nahije, te su čas iz ovih ili onih katuna i tako u beskraj, unazad. Samo će na tajnom popisu poneki među njima reći i da je Crnogorac, ali će u kafani biti oprezniji.
Drugačije je sa rezidentnim stanovništvom Crne Gore, jer će mnogi reći: etnički smo Srbi, nacionalno smo Crnogorci, a mnogi će reći čisto - Crnogorci smo, i tačka. Oba stava su izraz ogromne političke zrelosti i čuvaju zastavu Crne Gore .
Taj prvi stav je sličan stavu mnogih modernih naroda. Beli narodi Južne Amerike su etnički Španci ali su nacionalno Bolivijci, Argentinci, Paragvajci, Ekvadorci, Meksikanci, Čileanci i drugi. Građani SAD su etnički Nemci, Englezi, Holanđani, Skandinavci, Irci, Škoti, Italijani, Crnogorci, Srbi i drugi – ali su nacionalno Amerikanci.
Beli narodi Australije i Novog Zelanda su etnički Englezi, ali su nacionalno Australijanci i Novozelanđani. Beli narodi Kanade su etnički Englezi i Francuzi, ali su nacionalno Kanađani. Narodi Azerbejdžana, Turkmenistana, Uzbekistana i Kazahstana su etnički Turci, ali su nacionalno Azeri, Turkmeni, Uzbeci i Kazaci.
Etnička zajednica je najpre krvno srodstvo a nacionalna zajednica je najpre politička zajednica istih interesa u istom etnosu ili i u mešanoj etničkoj zajednici istih interesa. Nekad se te dve zajednice poklapaju, a nekad ne, jer se u istoj naciji ljudi podele po klasnim i drugim interesima i nastoje državu uzeti samo za sebe. Zato je nacija pokretna, ona je moderno društveno biće i u svakom je veku drugačija. Nije bitno da li su Crnogorci etnički Srbi – a nisu samo to, jer je u njima ogromno vlaško, arbanaško, latinsko, ilirsko, cincarsko i drugo svojstvo, već je bitno šta oni misle da su danas. Nije toliko važno šta je djed rekao da je bio njegov djed, važnije je od djedovog djeda to da mi, koji smo sada živi kažemo šta smo i šta hoćemo, a svoju decu da naučimo da i ona tako postupe. Ne poklapaju se istorija i budućnost, sestre one jesu, ali sijamski blizanci nisu .
LUKAVSTVO SRPSKIH NACIONALISTA
Proces stvaranja novih nacija nije zaustavljen kako to misle beogradski nacionalisti.
Srbijanski velikodržavni program je formiran sa Garašaninovim političkim nacrtom iz 1844. godine kada su Karađorđevići (Vasojevići) lansirali politiku Velike Srbije a nastavili je Obrenovići (Bratonožići). Tada Crnogorci još nisu stvorili naciju i nacionalni program, jer su se tukli međusobno. Srbi nisu. I zato su Srbijanci stekli prednost nad Crnogorcima.
Jugoslavije 1918. godine i Srpske pravoslavne crkve 1920. godine nastavio proces učvršćavanja crnogorske nacionalnosti, da ona ne bi dovela do federalizacije Jugoslavije, do ponovnog osnivanja države Crne Gore i gubitka beogradske dominacije. Po srbijanskim nacionalistima sve jugoslovenske nacije su stvorene do ujedinjenja 1918. godine i posle njega nema novih nacija. Oni ni za živu glavu neće priznati da postoji crnogorska nacija, kao što u srcu ne priznaju ni Bošnjake, Muslimane, Makedonce, sutra možda Vojvođane i neće priznati da postoji ijedna druga u njihovom zakonskom prostoru.
I stoga mi razumemo zašto je Amfilohije Radović toliko mrzeo Titovo federalno Jajce, kao što nam je jasno da njega ne može da zameni nijedno kaluđersko Jajce, jer ono vodi političkoj sterilizaciji Crnogoraca.
