„Primjenom ovog propisa će istovremeno biti zaštićen jedinstveni matični broj lica, s obzirom na to da Identifikacioni broj ne sadrži lične podatke vlasnika certifikata za kvalifikovani elektronski potpis, odnosno sam po sebi ne otkriva nijedan podatak o njemu“, saopšteno je iz Vlade.
Vlada je uvođenjem Identifikacionog broja izašla u susret brojnim zahtjevima nevladinog sektora u cilju zaštite JMBG.
KAKO SE ODREĐUJE IDENTIFIKACIONI BROJ
Prema slovu uredbe, identifikacioni broj sastoji se od osam cifara koje se ne odnose na lične podatke lica razvrstanih u tri grupe.
U prvoj grupi je početni broj koji je oznaka za fizičko lice i određuje se slučajnim odabirom cifre od 2 do 9. Na ovaj način određuje se samo jedna cifra, početna cifra IB-a.
U drugoj grupi je šestocifreni broj broj koji se određuje slučajnim odabirom cifara od 0 do 9. Na ovaj način se određuje šest cifara.
U trećoj grupi je kontrolni broj koji se određuje po međunarodnom standardu ISO 7064 „Modul 11“. Na ovaj način se određuje posljednja osma cifra Identifikacionog broja.
Identifikacioni broj određuje se elektronski, i kako se dodaje u Uredbi broj je “stalan, jedinstven, nepromjenjiv i neponovljiv”.
NVO TRAŽILE UVOĐENJE IDENTIFIKACIONOG BROJA
Identifikacioni broj nije nikakva novost u evropskim i regionalnim okvirima, budući da je Hrvatska uvela Osobni identifikacioni broj.
Na tu ideju došle su crnogorske nevladine organizacije koje prate izbore, kada su uočene masovne zloupotrebe ličnih podataka građana prilikom prikupljanja potpisa podrške za predsjedničke izbore. Tada je viđen crnogorski kuriozitet da je većina predsjedničkih kandidata imala višestruko veći broj potpisa nego glasova.
Slučaj je potvrdio da je matični broj potpuno nezaštićen podatak koji je dostupan svima, zbog čega postoje ogromne mogućnosti za finansijske i političke zloupotrebe.
Tada je upozoreno da je matični broj je do prije nekoliko godina bio dostupan svima u okviru javnih elektronskih baza privrednih subjekata, u registru nekretnina i manjim bazama i dosijeima.
„Takođe, svim političkim partijama da posjeduju, kopiraju i distribuiraju nekontrolisano birački spisak koja sadrži podatke o svim crnogorskim biračima. Zabilježeni su i slučajevi neodgovornog rukovanja ličnim podacima u privatnom sektoru, dok je svijest građana o ovoj temi na jako niskom nivou i nije rijetkost da većina matični broj daje svakome ko traži“, upozoravali su ranije iz CDT-a.
KAKO JE NASTAO JMBG
Jedinstveni matični broj građanina je uveden prije više od četiri decenije u jedinstvenoj SFRJ.
Zakon o uvođenju jedinstvenog matičnog broja građana je predstavljen1976. godine na nivou SFRJ. Nakon saveznog zakona o uvođenju matičnog broja usledili su republički zakoni o jedistvenom matičnom broju građanina koji su donošeni u periodu od 1978. do 1980. godine u svakoj od republika i u pokrajinama.
Podsjećanja radi, Jedinstveni matični broj građana se sastoji od 13 cifara u formi: DD MM GGG RR BBB K (bez praznih mjesta), gdje su slova šifre za: DD - dan rođenja, MM - mjesec rođenja, GGG - zadnje tri cifre godine rođenja, RR - region rođenja ili prebivališta, BBB - jedinstveni broj, K - kontrolna cifra.
ZAOKRUŽEN PROCES
Generalna direktorica za građanska stanja i lične isprave u MUP-u Milanka Baković je na konferenciji za medije u četvrtak, istakla da se donošenjem ove Uredbe zaokružuje proces koji je od značaja za izdavanje lične karte u skladu sa izmjenama i dopunama Zakona o ličnoj karti, čijim uvođenjem Crna Gora implementira evropske i međunarodne standarde iz ove oblasti.
Imajući u vidu da sve razvijene demokratske zemlje koriste neku od varijanti identifikacionog broja, Crna Gora će, kako je navela generalna direktorica Baković, uvođenjem istog smanjiti administrativna opterećenja za građane, sa obzirom na to da će isti omogućiti elektronsku identifikaciju za korišćenje elektronskih usluga, te samim tim sigurnije postupke u oblastima elektronskog poslovanja, elektronske trgovine, platnih sistema, trgovine i slično.
Prema njenim riječima, na ovaj način će istovremeno biti zaštićen jedinstveni matični broj lica, sa obzirom na to da identifikacioni broj, za razliku od jedinstvenog matičnog broja, ne sadrži lične podatke vlasnika certifikata za kvalifikovani elektronski potpis, odnosno sam po sebi ne otkriva nijedan podatak o njemu.
EVIDENCIJA
Ako su građaninu greškom određeni dva ili više identifikacionih brojeva, koristi se identifikacioni broj koji je prvi određen, a kasnije određeni identifikacioni brojevi se poništavaju.
O identifikacionim brojevima i izdatim potvrdama Ministarstvo unutrašnjih poslova vodi evidenciju koja sadrži: identifikacione brojeve i datum određivanja, status identifikacionog broja (aktivan, neaktivan, poništen), lično ime i jedinstveni matični broj lica kome je identifikacioni broj određen, broj i datum izdavanja potvrda i duplikata potvrda i broj i datum rješenja o poništavanju identifikacionog broja.
Identifikacioni broj određuje se po službenoj dužnosti prilikom izdavanja certifikata za elektronsku identifikaciju kao sredstva za elektronsku identifikaciju i certifikata za kvalifikovani elektronski potpis koji se unose u obrazac lične karte.
