Ovako se delegatima vanredne Skupštine Građanskog demokratskog foruma protekle nedjelje u Beogradu obratila članica Savjeta te stranke, istoričarka Latinka Perović.
Na istoj sjednici je, nakon ostavke Aleksandra Olenika, za novog lidera GDF-a izabran Zoran Vuletić, dosadašnji predsjednik Izvršnog odbora.
,,Zalažem se za aktivan odnos prema povećanju članstva organizacije, ali bez spuštanja kriterijuma i bez imperativa masovnosti“, kaže Zoran Vuletić za Pobjedu. „Nećemo se priklanjati većinskim opštim stavovima o tekućim društvenim problemima, uvjereni da se društvu konačno mora reći istina“.
Koja istina?
VULETIĆ: Tek kada se riješi problem Kosova, kada prihvatimo da Crna Gora nije „privremeno“ nezavisna država, da je Sarajevo glavni grad Bosne, a naša granica sa BiH na Drini, kada podržimo namjeru Milorada Pupovca i Borisa Miloševića da urede i usklade život u svojoj zemlji Hrvatskoj, tek tada ćemo moći da se ozbiljno pozabavimo neefikasnim pravosuđem u Srbiji, našom nekonkurentnom ekonomijom, katastrofalnim javnim uslugama, nereformisanim javnim sektorom sa više stotina javnih preduzeća, reformom zdravstva, prosvjete… Da ne govorim o EU integracijama, koje, stiče se utisak, trenutno nikoga ne zanimaju.
Kako nikoga ne zanimaju?
VULETIĆ: Neprihvatljivo je ponavljati da je uslov ulaska Srbije u EU priznanje Kosova a da prethodno građanima ne objasnite zbog čega smo i kako kao društvo došli u tu poziciju. Ovakvim pristupom kompromituje se srpski nacionalni interes, dok se EU predstavlja kao neprijatelj. I vlast Aleksandra Vučića i opozicija Dragana Đilasa o EU govore kao o ucjenjivaču koji Srbiji otima Kosovo. I jedni i drugi su državnu politiku sveli na najprimitivniju trgovinu.
Kosovo je problem koji u najvećoj mjeri opterećuje srpsko društvo?
VULETIĆ: Ne samo srpsko društvo: bez potpunog rješenja kosovskog problema nema stabilnog Balkana. Niko Srbiji ništa ne otima; pravo na upravljanje Kosovom izgubljeno je nakon sumanute politike devedesetih, koja nas je uvela u četiri rata sa najbližim susjedima. Srbija je kapitulirala 1999, iako predsjednik Aleksandar Vučić to naziva „djelimičnom kapitulacijom“. Ako bi prihvatio da objasni greške srpske politike devedesetih, ako bi se iskreno pokajao, Vučića bih javno podržao.
GDF je već jednom bio proglašen ,,Vučičevom strankom“.
VULETIĆ: „Vučićeva opozicija“ je etiketa koju nam uporno pripisuju političari okupljeni u Ujedinjenoj opoziciji Srbije. Politika Dragana Đilasa, Vuka Jeremića, Borisa Tadića ili Zorana Lutovca, koja poručuje ,,ako nijesi sa nama, onda si sa Vučićem“, jednako je opasna i isključiva kao i Vučićeva ,,ko nije sa mnom u ’Srpskom svetu’, taj je izdajnik“. I vlast i opozicija u Srbiji svjesni su da je GDF svjedok njihovih veoma bliskih i zajedničkih politika posljednjih dvadeset godina; zato nas etiketiraju.
Kojih zajedničkih politika?
VULETIĆ: Zajedno su učinili sve da ponište i kompromituju političku promjenu 5. oktobra 2000. To su postigli opstruirajući saradnju sa Haškim tribunalom; donijeli su kosovsku rezoluciju, u okviru koje je zakucana i tzv. vojna neutralnost Srbije; tokom dvodnevnog referenduma, zajedno su izglasali Ustav koji je onemogućio perspektivu društva; Rusiji su poklonili srpski energetski sektor, čime su Srbiju predali ruskom uticaju; baš kao i kineskom narastajućem ekonomskom imperijalizmu, i to tako što su, direktnim pogodbama za izvođenje radova isključivo kineskih kompanija, uzimali i još uzimaju preskupe kredite za infrastrukturu; pritiscima i uticajem na uređivačke politike medija izbrisali su razliku između tabloida i tzv. slobodne štampe…
Ne zaboravite da je upravo Dragan Đilas 2012. podržao Beograd na vodi i predlagao da se vlada Vučićevih naprednjaka popuni kadrovima njegove Demokratske stranke. Vuk Jeremić je 2013. u parlamentu glasao za budžet naprednjačke vlade u zamjenu za Vučićevu podršku njegovoj kampanji za sekretara UN. I onda smo mi „lažna opozicija“?!
Kao predsjednik GDF nemam namjeru da se sa Vučićem nadmećem u demagogiji i da obećavam hiljade evra za plate prosvjetnim i zdravstvenim radnicima. Obećanja koja ne mogu biti ispunjena ne daju se ni djeci, a kamoli ozbiljnim ljudima.
Da li je i tzv. Vašingtonski sporazum koji su nedavno potpisali predsjednik Vučić i premijer Hoti prazno obećanje?
VULETIĆ: U odnosima Beograda i Prištine ima pozitivnih pomaka: mali Šengen, kancelarija u Beogradu za američke investicije, sporazum o izgradnji pruga i puteva, američka arbitraža za Gazivode, priznavanje Hezbolaha za terorističku organizaciju. Naravno, pozdravljam svaki napredak u razgovorima Beograda u Prištine, posebno ako građani Kosova svih nacionalnosti od toga imaju koristi. Tužno je, međutim, da je Srbiji u dijalogu sa Kosovom potreban posrednik. Po mom sudu, to je gubitnička pozicija.
Briselski sporazum je bila hrabra odluka predsjednika Vučića, koji je prihvatio da se Kosovo i Srbija neće međusobno ometati na putu ka EU. Predsjednik Srbije, doduše, građanima nije kazao da EU pristupaju isključivo samostalne države. Ni nova DOS-ovska vlast, uspostavljena nakon 5. oktobra 2000. nije objasnila da je kosovska samostalnost rezultat Miloševićeve ratne politike.
Predsjednik Aleksandar Vučić je upravo na dvadesetogodišnjicu 5. oktobra objavio da će Ana Brnabić ponovo voditi Vladu Srbije. Jeste li iznenađeni?
VULETIĆ: Sam izbor Ane Brnabić za premijerku manje je važan od Vučićeve analize petooktobarskih promjena, izrečene prilikom imenovanja mandatarke. Uvredljivo je, naime, 5. oktobar svoditi na obijest ljudi, tj. opozicije, koji su „zapalili Skupštinu i iz nje pokrali stolice“. Nakon petooktobarskih promjena, Srbija je konačno vraćena u svjetske institucije. Zato je 5. oktobar najsvjetliji datum u novijoj istoriji Srbije. Uostalom, da Vas podsjetim: petom oktobru prethodili su ratovi devedesetih, najveća svjetska hiperinflacija kojom su građani trajno opljačkani, stara devizna štednja i piramidalne banke, rastakanje državnih firmi koje su služile za bogaćenje profesionalnih prodavaca patriotizma - Miloševićevih socijalista i Šešeljevih radikala, krađa lokalnih izbora 1996, rat sa NATO paktom, koji je rezultirao kapitulacijom Srbije i gubitkom Kosova, Miloševićev gubitak predsjedničkih izbora septembra 2000. i njegovo odbijanje da prizna poraz. DOS je naslijedio državu koju su temeljno uništili SPS i SRS. Ivica Dačić i Aleksandar Vučić u tim partijama nijesu bili marginalci, već „mladi lavovi“, često radikalniji od Miloševića i Šešelja.
Srbija će jednog dana ući u EU, zahvaljujući prije svega 5. oktobru. Period vlasti Srpske napredne stranke biće zapamćen kao najneiskreniji i najlošiji s obzirom na podršku kojom raspolažu. Politički kukavičluk i kalkulantstvo predsjednika Vučića skupo će nas koštati, a njega svakako neće svrstati među državnike.
Zar predsjednik Vučić nije nastavio politiku svog prethodnika?
VULETIĆ: Jeste. Boris Tadić je itekako zaslužan za to što su Vučić i Dačić danas na vlasti. Zašto? Pored sramotnog ritualnog pomirenja sa SPS-om, Tadić je spoljnu politiku Srbije postavio na četiri stuba: Brisel, Peking, Moskva, Vašington. Odbio je da prizna realnosti na Kosovu nakon 1999, ponavljajući ,,i Kosovo i Evropa“. Svojom populističkom politikom relativizovao je evropske integracije, iako je upravo na proevropskoj politici prethodno pobijedio Koštuničinu Demokratsku stranku Srbije.
Demokratska stranka sa Tadićem na čelu napravila je jasan otklon od politike koja se u toj partiji vodila do atentata na premijera Zorana Đinđića i nedugo nakon toga. Već u decembru 2003, Tadić je, naslanjajući se na kampanju Koštuničinog DSS-a, koja je, potpomognuta službama, kriminalizovala Đinđića i njegovu vladu, postao predsjednik DS i napustio politiku evropskih integracija. Tadić je i rodonačelnik „vučićizma“: podržao je formiranje SNS, pružajući im podršku kroz sve medije koje je u to vrijeme kontrolisao.
Boris Tadić i njegov tadašnji savjetnik, notorni Mlađan Đorđević, 2011. donijeli su Strategiju o Srbima u regionu, dokument koji je prednacrt projekta „srpski svet“. Što je tačno „srpski svet“?
VULETIĆ: Vučićeva izmijenjena paradigma projekta velike Srbije. Ono što Srbi nijesu dobili u ratu, dobiće u miru. Bojim se da će građani biti kolateralna žrtva istrajavanja u toj naopakoj politici.
Beograd danas sebe proglašava faktorom mira, iako je u realnosti strepnja svim svojim susjedima; posebno imajući u vidu blisku istoriju, aktivnosti SPC u Crnoj Gori, finansiranje onih srpskih stranaka koje sjede dok se intonira crnogorska državna himna, gradnju aerodroma u Trebinju, konstantnu podršku Miloradu Dodiku na rasturanju Bosne ili pokušaj Vučiča da dječaka iz Hrvatske ubijedi da navija za Crvenu zvezdu.
Ima li pravo istoričar Milivoj Bešlin kada kaže da je, brutalno se umiješavši u izborni proces u Crnoj Gori, Srbija pokazala da Crnu Goru tretira kao svoje unutrašnje pitanje?
VULETIĆ: Ima. Država Srbija se, zajedno sa SPC, neskriveno miješala u crnogorske izbore. Godinama unazad, čak i decenijama, konstantno se radilo na destabilizaciji Crne Gore. Uzmite samo već pomenute aktivnosti Tadićevog savjetnika Mlađana Đorđevića, koji se ovih dana time javno hvali.I Vučić se pohvalio rezultatima DF-a, trijumfalno saopštivši da je najveća greška prethodnih vlasti u Srbiji to što su dozvolili da se Crna Gora „otcijepi“.
Ne sjećam se da je posljednjih trideset godina u Srbiji napravljena slična atmosfera konsenzusa kao povodom posljednjih parlamentarnih izbora u Crnoj Gori. Srpsko društvo je očito frustrirano nacionalnim porazima iz ratova devedesetih i sada u Crnoj Gori vidi šansu za makar djelimičnom kompenzacijom. Uzmemo li u obzir pregovore izbornih pobjednika po crnogorskim manastirima, „srpski svet“ bi uskoro mogao ostati bez Crne Gore.
Predsjednik Đukanović je nedavno upozorio na novo jačanje tri velikodržavna projekta u regionu. Može li doći do novog prekrajanja granica na Balkanu?
VULETIĆ: Protagonisti velikodržavnih politika su neodgovorni političari, kojima nacionalizam, kao najjače pogonsko gorivo, služi za dobijanje glasova na narednim izborima. Ipak, ne vjerujem da može doći do novih oružanih sukoba, bez kojih nema prekrajanja granica. Cijenu neodgovornih politika svi ćemo platiti na isti način: stagnacijom regiona, lošim životnim standardom i dodatnim zaostatkom za Evropom.
Štetočinska politika
Da li je potpisivanjem Vašingtonskog sporazuma predsjednik Vučić uspio da, nakon više decenija, popravi odnose Srbije i SAD i da Srbiju okrene Zapadu?
VULETIĆ: Volio bih da mogu to da potvrdim. Možda se zaokret o kojem govorite može prepoznati tokom predsjednikovih konferencija za štampu; u praksi - minimalno. Dominira političko lutanje, što potvrđuje i posljednji izvještaj EK. Srbija ove godine nije otvorila ni jedno poglavlje u pregovorima sa EU. Da bi se konačno okrenula Zapadu, Srbija mora da napusti politiku koju je Koštunica sprovodio nakon atentata na premijera Đinđića, a Tadić marketinški prilagodio lažno se predstavljajući kao evropejac. Vučić je logični nastavljač te po srpsko društvo štetočinske politike.
