I pored višemjesečnih apela mještana Babinog dola, u podnožju brda Spas u Budvi, nadležni žmure na prijetnju klizištem koje bi moglo nastati zbog prekomjerne gradnje.
Brdo Spas, površine 130 hektara, zaštićeno je kao spomenik prirode od 1968, a mještani kažu da se još u prošlom vijeku znalo da je ono zona rizika i mogućih klizišta.
Devedesetih godina, je jedna od tada građenih kuća “skliznula” desetak metara i ugrozila okolne objekte. Nikada nije završena.
Ipak, urbanistički planovi doneseni tokom prethodne dvije decenije su omogućili gradnju na tom području.
Veliki “ožiljak” na brdu, koji su napravili građevinski radovi na tom terenu poslednjih mjeseci, uključio je alarm od mogućeg klizišta, no na takva upozorenja mještana nadležni ne reaguju.
Mještani: Zaštitite živote, imovinu i prirodu na Spasu
Mještani koji žive u podnožju brda su prošle jeseni uočili da je brdo “presječeno” na nekim djelovima.
- Meni kao laiku to djeluje dosta opasno, jer se golim okom može vidjeti da zbog uklanjanja zemlje i šume ima blagog klizanja terena, spiranja zemlje i pojave erozije i vododerina - kaže za Radio Slobodna Evropa (RSE) Anđa Budimir.
Dodaje da su teren najviše ugrozili pripremni radovi za gradnju – nezakonita sječa šume i presijecanje i skretanje bujičnog toka, koje je utvrdila i inspekcija.
Već pola godine ona od nadležnih traži odgovor koliko je dubok “rez” na brdu i gdje se nalazi klizna ploča.
- Apelujem da struka izađe na teren i izvrši mjerenja, i da nam nadležni kažu je li to opasno i prijeti li našim životima i imovini - rekla je Budimir.
Mještanka Tanja Mandić, koja u podnožju Spasa živi 35 godina u porodičnoj kući, kaže da se za to vrijeme život veoma promijenio jer je omogućena gradnja osmospratnica u podnožju brda.
A da se na tom terenu “sliježe” teren, ona svakodnevno vidi i na potpornom zidu kuće: prije pet godina je on bio “otvoren” tri, a sada 15 santimetara.
- To znači da sve lagano tone. I ja samo želim da mi se obezbijedi ono što mi Ustav garantuje: pravo na bezbednu životnu sredinu i zaštitu prirodne baštine. Ništa drugo - kaže Mandić za RSE.
U posljednjoj zgradi naselja pri brdu se prije tri godine uselila Ivana Zoranić Govedarica, i za svo to vrijeme primjećuje manje odrone.
- Shvatam ja da tu postoji neki plan (za gradnju) podređen investitorima, ali se mora napraviti plan bezbjednosti za građane. Raznim “valorizacijama” mi bukvalno gubimo dostojanstven u human život u ovom gradu - istakla je Zoranić Govedarica.
Bez konkretnih poteza
Budimir se mjesecima obraćala nadležnim institucijama na lokalnom i državnom nivou, ali ni nakon četiri inspekcijska nadzora nije ništa konkretno preduzeto.
Iako je ekološka inspekcija utvrdila da su sve devastirane parcele dio zaštićenog područja, dodaje, odgovorni još uvijek nisu identifikovani.
U zapisniku ekološke inspekcije koja je na teren izašla 18.marta, i u koji je RSE imao uvid, navodi se da se sve parcele (na kojima se odvijaju pripremni građevinski radovi) nalaze u zaštićenom dijelu.
Oni konstatuju da su na tom području posječena stabla i prokrčeni placevi, te da se u podnožju brda gradi objekat budvanske firme Galop inženjering.
U zapisniku piše da su vlasnici parcela, Milan Komnjenović i firma Galop inženjering izjavili da nisu izvodili nikakve radove, te da imaju saglasnost za izgradnju apartmanskih objekata.
Takođe, vlasnici druge dvije parcele iz firme Prichal Adriatic tvrde da nisu uklanjali stabla i da imaju urbanističko-tehničke uslove za izgradnju, piše u izvještaju inspekcije.
Opština: Nadležno je Ministarstvo
Iz Opštine Budva su saopštili da su za problem na Spasu direktno nadležni Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine, te građevinska inspekcija.
- Mi smo uradili što je do nas, lokalna inspekcija je nekoliko puta intervenisala i obavijestila građevinsku inspekciju, očekujem da oni konačno krenu da rade svoj posao - kazao je predsjednik Opštine Nikola Jovanović 30. maja.
Naveo je da lokalna vlast ne želi nikakvu gradnju na Spasu, te da su to saopštili ministarstvu koje već četiri godine priprema Prostorni plan Crne Gore.
Izrada planskih dokumenata koja je u nadležnosti Ministarstva prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine, od 2026. će biti u ingerenciji lokalnih parlamenata.
“Katastrofa u najavi”
I dok se čeka da država reaguje, građanski aktivista Aleksandar Dragićević je 30. maja napravio video snimke Spasa, kao dokaz o ozbiljnosti upozorenja građana.
On situaciju na Spasu opisuje kao “katastrofu u najavi”.
- Posječeno je oko 12 hiljada kvadrata šume, a podnožje brda se prokopava. Bojim se da bi pri najmanjem potresu, a i poslije obilnih kiša, cijelo brdo moglo da se pokrene, jer se radi o ogromnim nagibima od 45 do 60 stepeni - kaže Dragićević za RSE.
Sa protesta koji je 30. maja organizovan ispred Opštine Budva zbog situacije na brdu Spas, poručeno je da se hitno mora donijeti sanacioni plan kako bi se u podnožju živjelo bez straha za bezbjednost.
Zaustaviti devastaciju, donijeti moratorijum na gradnju a za to vrijeme staviti van snage sve planove za brdo Spas, zahtjev je građanskog protesta.
