Granice zdravog fudbalskog rivalstva prelažene su nebrojeno puta, a razlozi su bili različiti – od animoziteta između samih navijača, tradicionalnih klupskih ili lokalnih suparništava, tenzija usljed važnosti pojedinih utakmica, a nekad je sve znala da ‘zapali’ samo jedna sudijska odluka.
Ipak, za razliku od većine regije, crnogorski stadioni gotovo da su bili pošteđeni bilo kakvih incidenata koji bi nosili nacionalni predznak, odnosno koji bi bili motivisani takvim pobudama. No, bilo je i toga.
Sjećanje na utakmicu u Plavu 1996. godine
Prvi veći izgredi u čijoj je pozadini bilo tih elemenata dogodili su se u maju 1996. godine, i to na utakmici najnižeg, tada četvrtoligaškog regionalnog takmičenja. U Plavu su se sastali Jezero i Komovi iz susjedne Andrijevice, epilog su bile desetine povrijeđenih, pri čemu je policija bespoštedno tukla simpatizere, pa i igrače domaćeg kluba.
Atmosfera u Plavu postala je naelektrisana po dolasku gostujućih navijača, koji su počeli sa nacionalističkim pjesmama, a tadašnji predsjednik Opštine Plav je Monteni faks prenio da su, između ostalog, pjevali i “Ovo je Srbija”, te “Od Topole pa do Ravne Gore”, na šta su domaći uzvraćali skandiranjem “Ovo je Crna Gora”.
No, do nereda je došlo nakon duela igrača na terenu. Policija je tada, prema svjedočenjima očevidaca, počela da tuče fudbalere Jezera, koji su pokušavali da pobjegnu sa terena, a potom su prešli i na njihove navijače.
Interventna policija iz Berana tukla je tada i djecu, nastavila je da juri navijače domaćih po ulicama, kafanama i kućama, a epilog svega bilo je dvadesetak povrijeđenih plavskih fudbalera i njihovih simpatizera.
“Ubij Šip***” sa sjevera pod Goricom
Na utakmici Prve CFL između Budućnosti i Sutjeske, odigranoj u februaru 2016. godine, sa tribine na kojoj su najvatreniji navijači domaće ekipe, “varvari”, u jednom trenutku počelo je skandiranje “ubij Šip***”.
Dogodilo se to dok su širili transparent koji se ticao incidenta koji se dogodio ranije tog mjeseca u Sjevernoj Makedoniji. Tada je “varvare”, koji su putovali u Skoplje na rukometnu utakmicu, napala navijačka grupa Škendije iz Tetova, koja nosi naziv “balisti”.
Šovinistički ispadi u Ulcinju
Godine su odmicale, incidenata na našim stadionima je bilo sijaset, ali gotovo nijedan od njih nije bio motivisan nacionalizmom. Dok su navijačke grupe pokušavale i uspijevale da očuvaju apolitičan pristup bez šovinizma, prvi veći incident u novije vrijeme dogodio se u Ulcinju.
Bilo je to na utakmici Druge CFL u sezoni 2017/18. između domaćeg Otranta i Berana. Grupa gostujućih navijača tada se pojavila uz čitav repertoar šovinističkih pjesama – “ko ne skače taj je Šip***”, “ubij Hrvata da Šip*** nema brata”, “Ratko Mladić” i “Živjela Kraljevina Srbija” bile su neke od njih.
Nakon utakmice privedeno je 15 gostujućih navijača, a takve pjesme – već duže prisutne u regiji – prvi put su se mogle čuti na našim fudbalskim terenima.
Vrijeđanje Albanaca pod Goricom, Cetinjani se povukli sa terena u Bijelom Polju
Ljubitelji fudbala bili su u nevjerici nakon onoga što se 30. maja 2021. moglo čuti sa tribina stadiona pod Goricom tokom finala Kupa Crne Gore između Budućnosti i Dečića.
U jednom momentu, navijači Budućnosti “varvari” počeli su da pjevaju “j*** Šip***”, što je, doduše, naišlo na negodovanje ostatka publike. Potom se oglasio i spiker na stadionu, koji je upozorio da će meč biti prekinut ukoliko se to ponovi – što se nije dogodilo.
Iste godine, na drugoligaškoj utakmici Jedinstvo – Cetinje, na stadionu u Bijelom Polju pojavila se grupa gledalaca sa srpskim zastavama, sve vrijeme vrijeđajući gostujuće fudbalere. U jednom momentu, uvrede su postale toliko intenzivne da se ekipa Cetinja povukla sa terena. Kako je kasnije saopšteno, to nije bila organizovana navijačka grupa koja prati ekipu Jedinstva.
Plavljani u Petrovcu dočekani uz uvrede i četničke pjesme
Da za nacionalističke poruke na fudbalskim stadionima ne moraju uvijek slati navijači, uvjerili smo se prošle godine, na utakmici Meridianbet Prve CFL. Gosti iz Plava su u primorskom mjestu dočekani uz četničke pjesme sa zvučnika, a potom su uslijedili povici “ajmo Srbi j***te Turke”.
Pritom, sudije i delegat ništa od toga ‘nijesu vidjeli’, pa je FSCG reagovao tek nakon što je slučaj objelodanjen u medijima i na društvenim mrežama.
Iz Petrovca su nakon toga poručili i da su oni naišli na isti tretman u Beranama, gdje svoje utakmice igra Jezero, a gdje su, kako su saopštili, vrijeđani na vjerskoj osnovi uz “psovanje srpskih majki”.
Posljednja u nizu sličnih parola dogodila se prije dvije večeri u Podgorici, u režiji navijača Sutjeske. Premda će oni dan kasnije ustvrditi kako u skandiranju pjesme “nož, žica, Podgorica” nema ničega spornog – riječ je o još jednoj jezivoj poruci, takođe ‘preslikanoj’ iz regije, kojom kruži već dvadesetak godina.
Šovinizma bilo i u međunarodnim takmičenjima
Nije izostajalo sličnih događaja ni na međunarodnim fudbalskim utakmicama, pa ni u drugim sportovima.
Što se fudbala tiče, još su svježa sjećanja na poruke mržnje koje su u martu stizale sa gostujuće tribine na utakmici Crna Gora – Srbija. Klicano je Ratku Mladiću, pjevane su četničke pjesme, širena obilježja ruskih zločinaca koji terorišu Ukrajinu, a na kraju je zapaljena i zastava NATO. Paradoks je u tome da su mahom u pitanju bili simpatizeri Srbije iz – Crne Gore.
Nešto stariji ljubitelji fudbala sjetiće se i šovinističkih poruka splitske Torcide sa stadiona pod Goricom 2007. godine.
Utakmice crnogorskih i kosovskih klubova obilovale su mržnjom sa obje strane. “Varvari” su prošle godine na utakmici Lige konferencija protiv Lapija iz Podujeva istakli uvredljiv transparent na račun Albanaca, a potom je na utakmici u Prištini ‘odgovoreno’ širenjem mape Crne Gore na kojoj su pojedini djelovi ‘ofarbani’ drugačijom bojom, uz poruku “vi ste sljedeći”.
Navijači Sutjeske su 2015. na košarkaškoj utakmici Balkanske lige protiv Sigala (Priština) skandirali “ubij Šip***”, pri čemu su pogodili petardom jednog gostujućeg igrača, zbog čega je utakmica prekinuta.
Da ni ‘manje popularni’ sportovi katkad nijesu pošteđeni sličnih događaja, govori primjer utakmice košarkašica Crne Gore i Srbije, odigrane na Cetinju 2012. godine. Tada je grupa od dvadesetak ‘navijača’ iz Nikšića uputila niz šovinističkih poruka na račun gošći, između ostalog skandirajući i “Srbe na vrbe”, što je u potpunosti zasjenilo sjajnu košarkašku predstavu.
Problemi kojima se treba ozbiljno baviti
I dok crnogorska javnost zna da se oduševi fudbalskim i navijačkim praznicima poput onih kada se sastanu Crna Gora i Bosna i Hercegovina ili lijepim manirom gromoglasnog aplaudiranja himni svakog suparnika pod Goricom, navedeni događaji druga su strana crnogorskog fudbala.
68Istina je da se nacionalizam i mržnja na naše stadione nijesu uvukli u onoj mjeri kao po susjednim državama. Ipak, kao i sa svakim problemom – i taj bi mogao biti sve prisutniji ukoliko se ne bude odlučno radilo na njegovom suzbijanju.
