Međunarodni monetarni fond (MMF) upozorava Crnu Goru, ono što sva stručna javnost upozorava već godinama, da rast plata mora ići ukorak s rastom produktivnosti.
Ako se zarade naglo povećaju, bez pokrića u radu i proizvodnji, uvodi se rizik od inflacije, smanjene konkurentnosti i nestabilnih javnih finansija, kaže MMF. Na taj način programi „Evropa sad“ (1i 2), koji su donijeli povećanja minimalnih plata i penzija, kritikuju se jer su bili politička i populistička odluka, a ne vođeni ekonomskim pokazateljima produktivnosti.
2Zajedno s tim, MMF preporučuje:
- ograničenje rasta plata u javnom sektor,
- ukidanje neproduktivnih poreskih izuzeća (eufemizam za ukidanje i smanjenje doprinosa, odnosno to je poziv za vraćanje doprinosa), uravnotežen budžet bez većih probijanja rashoda, pronalaženje dodatnih prihoda (oko 5-6 % BDP-a) kako bi se pokrili rastući troškovi za penzije, zdravstvenu zaštitu, odbranu, klimatske promjene.
Posebno se naglašava potreba za reformom penzionog i zdravstvenog sistema, kako bi bili održivi jer se prepoznaju kao balast za rast javnog duga, odnosno da se finansiraju iz deficita tj. zaduženja.
Poruka MMF je da rast plata bez produktivnosti i reformi penzionog i zdravstvenog sistema vodi ka daljoj inflaciji, rastu javnog duga i kolapsu ključnih socijalnih sistema
To je razumljivo i laicima osim izgleda Ministarstvu finansija (MF) koje izvještaj čita kao pozitivan. Rast broja penzionera, uz činjenicu da se ukupno stanovništvo Crne Gore nalazi u stadijimu duboke demografske starosti, a pri smanjenoj stopi doprinosa za PIO može da znači samo jedno - da ćemo imati sve veći nedostatak potrebnih sredstava za penzije.
Takođe, godišnja stopa rasta zdravstvene potrošnje od 10%, koja je najveća u Evropi (inače više nego duplo veći rast u odnosu na par godina ranije), a vjerujem i šire, višestruko prevazilazi godišnji rast BDP. To znači da nema te ekonomije u svijetu koja bi ispratila toliki rast troškova u zdravstvu, što upućuje na još veći jaz između raspoloživih sredstava i potreba zdravstvenog sistema.
Osnovna poruka MMF je da rast plata bez produktivnosti i reformi penzionog i zdravstvenog sistema vodi ka daljoj inflaciji, rastu javnog duga i kolapsu ključnih socijalnih sistema.
Jedino ko može biti zadovoljan izvještajem u ovom trenutku je Centralna banka Crne Gore.
