“Istraživanje BIRN-a već proizvodi posljedice na integritet, i lični i profesionalni, onih koji su se s jasnom namjerom diskreditacije našli na ovoj listi”, ocijenio je za Portal Analitika saradnik na Fakultetu političkih nauka, Marko Savić.
On je komentarisao izvještaj regionalne Balkanske informativne mreže za istraživačko novinarstvo (BIRN), koja je u mapiranju krajnje desničarskih organizacija u Crnoj Gori targetirala devet građanskih aktivistkinja i aktivista, među kojima i dvije novinarke Pobjede da su članovi ekstremno desničarskih (Komite i patriote Crne Gore) i religiozno ekstremnih organizacija (Bogougodnice).
Dalekosežne posljedice u slučaju nerevidiranja
Nepovlačenje ili nerevidiranje pomenutog izvještaja, prema riječima našeg sagovornika, dovešće do dalekosežnih posljedica po njihov status, ali još važnije relativizovati njihov građanski aktivizam.
“Dugoročno, svi oni koji ubuduće budu kanili da se bune protiv pošasti građanskog društva, klerikalizacije, revidiranja istorije, narušavanja ljudskih prava i sloboda mogu biti označeni ekstremistima”, smatra Savić.
Kako ističe, ukoliko se ne ispravi ovakva situacija istraživači će, povučeni prethodnim kredibilitetom BIRN-a, koristiti ovu platformu kao izvor podataka.
“Time se od grudve vrlo brzo pravi lavina koja je teško zaustavljiva. Ovo javno targetiranje svakako da ima i posljedice za bezbjednost i nakanu da utiče na njihov dalji profesionalni rad na način da od njega odustanu”, ističe Savić.
“Percepcija javnosti” ne može biti metodologija
Podsjeća da je, po javno dostupnim informacijama, pri ovoj analizi BIRN-a korišćena metodologija - "percepcija javnosti".
Stručno rečeno, kako pojašnjava Savić, percepcija javnosti ne može biti ni metodologija, ni metod.
“Percepcija javnosti je nešto do čega treba da dovede upotreba tačno utvrđenih metoda. Ti metodi su u nauci poznati i jedan od osnovnih je uzorak. Nama nije poznato da li je reprezentativni uzorak formiran i na osnovu kojih kriterijuma. Takođe, nije poznato ako je to urađeno kakav je koncept upitnika na osnovu koje se formirala percepcija javnosti. Ako je istraživanje kvalitativno onda treba da ga prate indikatori koji su javno dostupni. Ako se iz političke teorije uzmu postulati koji čine desni ekstremizam ostaje nejasno kako iste "zadovoljavaju" građanski aktivisti i pripadnici bratstava podržanih od strane Srpske pravoslavne crkve”, ukazuje Savić.
13
Propust je, naglašava, ogroman i to sa svakog aspekta gledano.
“I nažalost proizvodi dalekosežne posljedice brišući principe na kojima počivaju istraživanja i još gore relativizujući građanski aktivizam i antifašističko djelovanje, čime se jača vještački formiran narativ o dva ekstremizma tj. dva nacionalizma”, poručuje Savić.
Sve ovo, kako dodaje, vodi do generalizovanja koje bi upravo istraživanja ovog tipa trebalo da izbjegavaju.
“Govori i o bazičnom nepoznavanju ili namjernom ignorisanju konteksta i djelovanja pojedinih ljudi i organizacija u tom kontekstu”, napominje Savić.
Logički sunovrat
Budući da su deklarisani principi BIRN-ovih analiza nepristrasnost i zaključivanje na osnovu dokaza, upitali smo Savića, s obzirom na dvogodišnju duštveno-političku klimu u našoj državi, može li se zaključiti da je u pozadini ovakvog istraživanja i politički uticaj.
On smatra da kada pred sobom imate ovako nedorečeno istraživanje, bez jasne argumentacije i pojašnjenja, onda je jedan od zaključaka da je ono rađeno na osnovu percepcije određenog kruga ljudi, a ne percepcije javnosti.
“Dodatno, neobjašnjavanjem konteksta u kojem se sprovodi istraživanje na djelu imamo jednostrano i zlonamjerno targetiranje i izjednačavanje onih čije se djelovanje ne može svrstati u isti koš. Time je jasna teza da je ono bilo i politički instruisano. Ako je polazna osnova postojeća društveno-politička klima, a autorka relativizujući kaže da esktremi nijesu problem nego naše nereagovanje na njega, onda je svojevrsni logički sunovrat u ekstremiste svrstati one koji se dižu glas upravo protiv - esktremizma”, naglašava Savić.
Potpuno zanemarivanje etike
Šta, na koncu, za crnogorsko novinarstvo znači to što ovakvu analizu, koja se bazira na dezinformacijama, potpisuju novinari iz Crne Gore, Savić kaže da to govori o potpunom zanemarivanju etike.
“Grupu građanskih aktivista i novinara veže zajednička stvar, a to je kritički odnos prema trenutnoj vladi i akcentovanje razarajućih posljedica klerikalizacije, mizoginije, fundamentalizma. Po mom mišljenju, govorimo o sprezi dnevnopolitičkih floskula koje su zatrovale javni prostor u kojem smo imali priliku da čujemo da je svako deklarisanje za očuvanje nezavisnosti Crne Gore, pozivanje na poštovanje Ustava i zakona, označeno ekstremnim, sa sad vidljivom platformom i imenima koji su "istraživanjem" svrstani i uslovno rečeno formalno označeni kao fundamentalisti, nacionalisti i ekstremisti”, navodi Savić.
Ponavlja da je krajnji cilj relativizacija građanskog aktivizma, narušavanje profesionalnog i ličnog integriteta, te podsticanje opasnog narativa o dva nacionalizma.
“To može dovesti do razgradnje građanskog bića i smanjiti potencijal za društveni dijalog što može voditi daljem revidiranju istorije i antifašističke borbe”, zaključuje Savić.
