Salman (85) je postao kralj 2015. godine, nakon smrti svog polubrata kralja Abdulaha, a od tada ga stalno prate glasine o lošem zdravlju.
Smatra se da ima preddemenciju, prema mišljenju nekoliko stručnjaka, i da je podvrgnut operaciji žučne kese u julu 2020. godine.
Pravo stanje oko njegovog zdravlja je strogo čuvana tajna. Advokati saudijskog kraljevskog suda 2015. godine su rekli za Vašington post da kralj „sigurno ne pati od demencije ili bilo koje druge vrste mentalne bolesti“, nakon što su mediji objavili tu tvrdnju, prenosi Biznis Insajder.
Poslije operacije žučne kese, kralj Salman je 12. avgusta 2020. godine otišao u svoju palatu u Neomu, novorazvijenom regionu na Crnom moru, na odmor i relaksaciju, saopštila je zvanična saudijska novinska agencija. U to vreme Saudijska Arabija je doživjela vrhunac pandemije po broju zaraženih od koronavirusa.
Kralj Salman je ostao u Neomu, a sastanke je održavao preko video veze.
„On je u Neomu, jer je to najbezbjednije mjesto, pošto mu je ograničen pristup. Oni su veoma oprezni, jer žele da on i dalje živi“, rekao je za Biznis Insajder Bernard Hejkel, vodeći stručnjak za saudijsku politiku na Univerzitatu Prinston.
Iako je kralj povučen, on ima najbolju medicinsku njegu koju novac može da kupi. Kralja njeguje više od desetine medicinskih stručnjaka sa klinike u Klivlendu, rekla je za Biznis Insajder osoba koja poznaje dešavanja oko kralja Saudijske Arabije.
Ta klinika brine o mnogim članovima svjetske elite od 1980-tih, među kojima je Donald Tramp, ali i drugi članovi saudijske kraljevske porodice.
Spekulacije da bi kralj Salman uskoro mogao da umre ponovo se spominju, rekao je Hejkel.
Očekuje se da će prestolonasljednik Mohamed bin Salman (MBS) preuzeti tron nakon smrti svog oca.
Kao i njegov otac, i MBS se drži podalje od vreve Rijada, pa većinu vremena provodi ili u svojoj palati u Neomu ili na svojoj jahti usidrenoj u Crvenom moru, piše Vol Strit Žurnal.
MBS je eliminisao sve prijetnje njegovoj vladavini
MBS je već de fakto vladar Saudijske Arabije, a realnost je da će se malo toga promijeniti u pogledu svakodnevnog upravljanja zemljom i kada zvanično postane kralj.
Otkako je postao prestolonasljednik u junu 2017. godine, MBS je bio zauzet preuređivanjem Saudijske Arabije reformisanjem ekonomskog, zabavnog i turističkog sektora. Mnogo prethodni prestolonasljednici u Saudijskoj Arabiji su posjedovali veliku moć, ali ih je MBS sve nadmašio u smislu svojih ambicija i uticaja.
Međutim, dio razloga zašto se MBS ne suočava sa javnim protivljenjem u svojoj zemlje jeste taj što se obračunao sa svima koji bi mogli da mu predstavljaju problem.
Prestolonasljednik je bio omiljen u društvu, ali njegova budućnost u borbi za tron bila je neizvjesna.
Zapadni političari su u početku bili impresionirani mladim princom. Bez problema se rukovao sa američkim ženama i gledao ih u oči, što i nije čest slučaj sa saudijskim monarsima. Jednom je tokom sastanka sa bivšim američkim državnim sekretarom Džonom Kerijem sjeo za klavir i počeo je da svira.
Na ekonomskom frontu, Mohamed bin Salman je po dolasku na poziciju prestolonasljednika najavio značajne promjene saudijske ekonomije. Tu je na prvom mjestu bio program nazvan Vizija 2030 koji ima za cilj da okonča oslanjanje kraljevstva na naftu.
Pored toga, novi planovi uključuju zagovaranje da žene imaju značajnije ekonomske uloge kao i zagovaranje delimične privatizacije državne naftne kompanije. Saudijska Arabija je, takođe, početkom juna 2018. izdala prvih deset vozačkih dozvola ženama. Pod njegovim rukovodstvom Saudijska Arabija je dobila prvu ambasadorku u Vašingtonu.
Zatvaranje saudijskih prinčeva
Nekoliko mjeseci nakon što je postao prestolonasljednik, u novembru 2017. privedeno je oko 200 prinčeva, bivših ministara, nekadašnjih zvaničnika i preduzetnika u akciji protiv korupcije. Uhapšeni su pritvoreni u hotel Ric-Karlton u Rijadu i u nekim slučajevima zadržani mjesecima. Mnogi su protumačili ovaj potez kao nastojanje prestolonasljednika da ojača svoju moć.
„Svako od njih je prošao isti protokol. Skinuli su ih do gole kože, obavili ljekarski pregled i strpali u sobu. Imali su TV, mogli su i da naručuju šta god su htjeli, samo što nisu mogli nigdje da odu“, rekao je jedan Saudijac iz Vašingtona koji je sve vrijeme bio u kontaktu sa pritvorenim osobama.
Mnogi od uhapšenih su platili ogromne sume kako bi ih pustili. Nije bilo suđenja, advokata, dokumenata… Sve je teklo vrlo glatko po principu – plati i slobodan si! To je izazvalo veliku paniku među saudijskim milionerima koji su počeli da sakrivaju novac po stranim bankama.
U septembru 2018. saudijski tužioci su najavili kaznu do pet godina zatvora za bilo koga ko podijeli bilo šta na društvenim mrežama za šta vlasti smatraju da utiče na javni red i moral.
Ipak, piše BBC, mladi princ se ne izvinjava za svoje postupke. U jednom od intervjua je priznao da se veliki broj ljudi nalazi iza rešetaka, ali da je to cijena koju je neophodno platiti kada prolaze kroz tako snažan program reformi.
Ubistvo novinara Kašogija
Ipak bistvo saudijskog novinara Džamala Kašogija, kritičara njegove politike ugrozilo je sliku MBS-a kao reformatora i modernizatora.
Nakon brojnih kontradiktornih izjava o smrti novinara, iz Rijada je saopšteno da je Kašogi ubijen. Ubistvo je potreslo Kraljevski sud i naštetilo reputaciji 34-godišnjeg prestolonasljednika. Kašogi je bio blizak kraljevskim krugovima prime nego što je postao kritičar mladog princa.
Suđenje za 11 optuženih u Saudijskoj Arabiji odvijalo se u tajnosti, a mnogi smatraju da je ubistvo naložio upravo Mohamed bin Salman.
