Inspektorka za kulturna dobra Dragana Bošković-Drobnjak podnijela je krivičnu prijavu protiv Opštine Kotor zbog oštećenja arheološkog lokaliteta Carine. To je Pobjedi potvrđeno iz Uprave za inspekcijske poslove pod čijim krovom je inspektorat za zaštitu kulturne baštine i kulturnih dobara.
"Opština je u neposrednoj blizini lokaliteta Carine, u zaštićenoj okolini ovog kulturnog dobra, izvodila radove u vidu izgradnje asfaltnog puta bez konzervatorskog projekta i saglasnosti Uprave za zaštitu kulturnih dobara", saopšteno je Pobjedi iz Uprave za inspekcijske poslove, uz napomenu da je krivična prijava predata Osnovnom državnom tužilaštvu u Kotoru.
BEZ MILOSTI
Pobjeda je, podsjetimo, 5. februara ove godine objavila tekst pod naslovom „Opštinu Kotor ne dotiču zabrane, ni zakonske norme“, u kojem smo naveli da se Sekretarijat za investicije Opštine Kotor nije obazirao na zabranu radova na arheološkom lokalitetu Carine u Risnu, niti na zahtjeve Uprave za zaštitu kulturnih dobara za obezbjeđivanje nadzora i odgovarajućih izvještaja. Sekretarijat je, dakle, rekonstruisao put ispod Osnovne škole „Veljko Drobnjaković“ uprkos opravdanoj bojazni da može doći do uništenja kulturnog sloja na ovom dobru koje je i integralni dio Prirodno i kulturno-istorijskog područja Kotora, upisanog na Listu svjetske baštine UNESCO-a.
Sekretarijat za investicije, na čijem je čelu Ognjen Vuksanović, na taj način je apsolutno ignorisao odredbe Zakona o zaštiti kulturnih dobara, na šta ih je upozoravala Uprava, ali i inspektorka za kulturna dobra Dragana Bošković-Drobnjak, koja je 11. decembra prošle godine zabranila radove na lokalitetu Carine. Iz dokumentacije koju je Pobjeda dobila od UZKD, na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama, vidi se da je Sekretarijat za investicije u prvoj polovini decembra prošle godine, tek nakon zabrane radova, od UZKD zatražio konzervatorske smjernice za sanaciju puta koji prolazi preko arheološkog lokaliteta Carine. Stručni tim Uprave izašao je na teren i konstatovao da su radovi već počeli. Odgovarajući na zahtjev Vuksanovića, Uprava je obavijestila Opštinu Kotor da se arheološki ostaci naselja, koje se prvi put pominje u IV vijeku prije nove ere, nalaze na cjelokupnom prostoru, odnosno i na trasi saobraćajnice koja vodi do Osnovne škole „Veljko Drobnjaković“.
- S obzirom na zatečeno stanje i već izvedene radove, zaključuje se da nema uslova za izdavanje konzervatorskih smjernica ili uslova za sprovođenje daljih aktivnosti po pitanju formiranja saobraćajnice – navela je Uprava u dopisu Vuksanoviću.
Od Sekretarijata za investicije i Opštine Kotor zatraženo je da, prije nastavka daljih radova, angažuju arheološki nadzor koji će sačiniti izvještaj o zatečenom stanju i uticaju do sada izvedenih aktivnosti na integritet arheološkog lokaliteta. Nadzor je, prema uputstvima Uprave, trebalo i da analizira zemlju izbačenu nakon sprovedenih zemljanih radova za potrebe sanacije puta, u cilju utvrđivanja eventualnog prisustva arheološkog materijala i drugih arheoloških struktura. Takođe, zadatak nadzora trebalo je da bude i praćenje daljih radova i preduzimanje aktivnosti u odnosu na eventualne nalaze koji se mogu naći tokom iskopavanja terena. Sekretarijat za investicije i Opština Kotor nijesu se obazirali na zahtjeve UZKD, ali ni na zabranu Uprave za inspekcijske poslove, već su brže-bolje završili sanaciju puta, bez imalo odgovornosti prema jednom od najznačajnijih arheoloških lokaliteta u Crnoj Gori.
POREMEĆAJ SLOJEVA
Uoči donošenja odluke o krivičnoj prijavi, inspektorka za kulturna dobra je zatražila novo izjašnjenje od Uprave za zaštitu kulturnih dobara, tačnije odgovor na ključnu dilemu – da li je na lokalitetu Carine nedvosmisleno došlo do uništenja ili oštećenja određenih slojeva kulturnog dobra. Iz Uprave je, kako saznaje Pobjeda, odgovoreno da su radovi na sanaciji puta završeni bez prisustva arheološkog ili bilo kog drugog stručnog nadzora, te da je upitna mogućnost naknadnog sticanja uvida u izbačenu zemlju i samim tim je „teško sa sigurnošću utvrditi do koje mjere je došlo do oštećenja lokaliteta“.
Sanacija puta ispod Osnovne škole „Veljko Drobnjaković“
"Ono što se sa sigurnošću može zaključiti je da je neizostavno moralo doći do poremećaja određenih kulturnih slojeva, naročito u potezu formiranja rovova dubine 1,5 metara, za potrebe regulacije atmosferskih voda, imajući u vidu malu dubinu na kojoj se nalaze arheološki slojevi (pola metra), te činjenicu da se prostiranje antičkog grada, čiji najaktivniji razvoj se pripisuje periodu vladavine ilirske kraljice Teute, pa samim tim i arheološki ostaci, očekuje na cjelokupnom platou koji okružuju Gradina, vodotok Spila i Jadransko more", saopšteno je iz Uprave inspektorki za kulturna dobra.
Iz Opštine Kotor nikada nijesu odgovorili na novinarska pitanja Pobjede o rekonstrukciji puta i nepostupanju po rješenjima Uprave za zaštitu kulturnih dobara i inspektorke za kulturna dobra.
