Pitanje uvođenja sankcija Rusiji postalo je Srbiji kamen oko vrata: dužna je da svoju politiku uskladi sa zemljama EU, trpi pritiske zašto to nije uradila, a biračko tijelo je na posljednjim izborima jasno pokazalo da je protiv sankcija.
MEKA MOĆ RUSIJE
Prema posljednjem istraživanju koje je objavio IPSOS čak 44 odsto građana Srbije je protiv evropskih integracija, 33 odsto je za EU, a 21 odsto ne zna ili ne želi da se izjasni. Direktor IPSOS-a Marko Uljarević ovakve rezultate direktno dovodi u vezu sa ratom u Ukrajini, ali i pritiscima koje Srbija svakodnevno trpi zbog neuvođenja sankcija Rusiji.
– Koliko god je u proteklim godinama Srbija bila uspješna u balansiranju svoje međunarodne politike, sadašnje okolnosti su takve da svakodnevni pritisci da se Srbija opredijeli i pridruži sankcijama Rusiji svakako opredjeljuju građane da se drugačije odrede prema Uniji - naveo je on.
Ističe da Rusija ne sjedi skrštenih ruku već koristi svoju meku moć, koja dolazi, prije svega od energetske zavisnosti Srbije, ali i podrške u međunarodnim organizacijama vezanim za status Kosova, ali to se u javnosti ne vidi.
Prema istraživanju Instituta za evropske poslove koje je objavljeno nakon izbora u Srbiji, 76 odsto građana smatra Rusiju prijateljem, dok 75 odsto ispitanika kaže da Srbija ne treba da se pridruži EU oko uvođenja sankcija Rusiji.
Politička igra
Da li je razlog za neuvođenje sankcija ekonomske ili političke prirode je pitanje koje se postavlja posljednjih dana, nakon posjete tri američka senatora predsjedniku Srbije a u iščekivanju posjete Karen Donfrid, 24. aprila, pomoćnice državnog sekretara SAD za Evropu.
Ekonomski gledano, Srbija je zavisna od ruskog gasa i činjenice da je NIS prodat Rusima sada imaju 56,15 odsto Gsapromnjeft. Međutim, sajt Demostat, u nedavnom tekstu navodi da je azerbejdžanska kompanija Sokar zainteresovana za preuzimanje većinskog paketa NIS-a i da je u kontaktu sa Vladom Srbije, ali i Gaspromnjeftom. Ovaj biznis je aminovala SAD. SA druge strane, šef Delegacije EU u Srbiji Emanuel Žiofre rekao je da je EU usvojila peti paket sankcija Rusiji, ali da ima izuzetaka među kojima je i Srbija - što znači sigurno snabdijevanje naftom. Podsjetimo, EK je donijela odluku da od 15. maja prestaje snabdijevanje naftom iz Rusije.
Dakle, kada Azerbejdžanci preuzmu ruski paket akcija NIS-a, Srbija će odahnuti jer Rusija nema investicije u Srbiji gdje bi radnici ostali bez posla, a u obavezi je da uvede sankcije Rusiji jer je čak 65 odsto srpske ekonomije povezano sa EU.
U političkom smislu Srbija se oslanja na Rusiju samo zbog zaštite njenih interesa oko Kosova u UN. Međutim, pitanje je od čega Rusija štiti Kosovo kada je isključena iz međunarodnih organizacija gdje se donose odluke, a UN zaobilaze Savjet bezbjednosti gdje Rusija ima pravo veta i donošenje odluka šalje na Generalnu skupštinu UN gdje Rusija nema veto.
Uostalom, Srbija je već tri puta u UN glasala za uvođenje sankcija Rusiji: rezolucija o osudi ruske agresije na Ukrajinu, rezolucija kojom se od Rusije zahtijeva momentalni prekid rata u Ukrajini i isključenju Rusije iz Savjeta UN za ljudska prava (UNHCR).
Sa druge strane, Evropski parlament je najavio da će do jula usvojiti rezoluciju u kojoj će na diplomatski način Srbiju opomenuti da spoljnu politiku treba da uskladi sa politikom zemalja EU jer je zemlja kandidat za članstvo EU, ali i da su evropski poslanici zabrinuti zbog širenja dezinformacija o ruskoj agresiji protiv Ukrajine i pozvaće srpske vlasti da podrže borbu protiv dezinformacija i drugih hibridnih pretnji.
RUSOFILIJA
Rusofilija u Srbiji zahvata otprilike čeitiri petine građana Srbije, riječ je o heterogenoj grupi i identifikacija sa Rusijom je izraz raznih nezadovoljstava - objasnio je dr Slobodan G. Marković, istoričar, profesor na Fakultetu političkih nauka, u intervjuu nedjeljniku Vreme.
- Psihoanalitički gledano, teško je ne primijetiti u ovakvoj vrsti fiksacije potrebu za očinskom figurom. Oni koji traže vođu u Srbiji traže ga u svijetu, i tu nalaze Rusiju kao kompenzaciju za razna nezadovoljstva u životu - naveo je Marković.
Posljednji izbori u Srbiji su ukazali na rast desnice i zapravo osim dvije stranke koje su ušle u parlament „Koalicija Moramo“ i „Koalicija za Vojvodinu“ sve ostale su desničarke orijentacije po kojima je Rusija pravi i jedini prijatelj Srbije – bez obzira što je 30. maja 1992. godine Rusija u SB UN glasala za sankcije Srbiji zbog rata u BiH. U rezoluciji 757 sankcije su obuhvatale: zabranu uvoza, izvoza, pretovara, utovara svih proizvoda u svim zemljama svijeta i poslovanje bilo kog pojedinca, plovila letilice ili motornog vozila iz SRJ, isključenje SRJ iz svih sportskih takmičenja, obustavu naučnih, kulturnih, obrazovnih, tehničkih aktivnosti. Od 15 članica SB UN samo su Kina i Zimbabve bile uzdržane, i niko nije bio protiv sankcija.
Ono što je u Srbiji sistemski rađeno već deset godina je medijsko huškanje naroda protiv Evrope i zato je palo raspoloženje za EU. Na televizijama koje gleda oko tri miliona ljudi svaki govornik priča da se SAD raspada i da moramo sa Rusijom i ne treba da čudi takav stav prema Rusiji. Ono što je primjetno u posljednje dvije sedmice je blago okretanje istih medija protiv Rusije, ustupanje vremena sagovornicima koji objašnjavaju da o ruskom prijateljstvu imamo krive informacije.
Marionetski režimi
Reagujući na izjavu predsjednika Srbije Aleksandra Vučića za Fajnenšel tajms da neće uvoditi sankcije Rusiji uprkos pozivima EU, na Tviteru su reagovali Aleksandar Olenik, advokat i budući poslanik koalicije Vojvođani i Nenad Čanak, lider Lige socijaldemokrata Vojvodine.
- Ovako sami sebi uvodimo sankcije i postavljamo se iza nove gvozdene zavjese, u Sibir, u gulag. Ako se ostvari, a ne bi bilo prvi put da Vučić promijeni mišljenje, naš evropski put je završen - napisao je Olenik.
- Dakle, Putinova Rusija postavlja marionetske režime na okupiranim terotorijama, planeta je na ivici nuklearnog rata. Srbiji su prošli put uveli sankcije zbog ljubavi prema zločincu u Beogradu, a ovaj put će zbog ljubavi prema zločincu iz Moskve - napisao je Čanak.
