“Podstaknuti preporukama Međunarodne pomorske organizacije od 18. marta 2020. godine, Ministarstvo donosi Odluku o mogućnosti produženja važenja pomorskih ovlašćenja, Uvjerenja o ljekarskom pregledu i mogućnosti produženja ugovora o zaposljenju crnogorskih pomoraca na stranim brodovima, 20. marta 2020. godine i o istom obavještava Međunarodnu pomorsku organizaciju, Međunarodnu organizaciju rada, Evropsku agenciju za pomorsku sigurnost, kompanije i pomorske agente koji zapošljavaju naše pomorce na stranim brodovima. Ovo je bila i prva, blagovremena reakcija kao odgovor prvom udaru negativnih posljedica koronavirusa na zapošljavanje crnogorskih pomoraca”, navodi se u saopštenju.
Ministarstvo saobraćaja i pomorstva je nakon toga, podstaknuto uputstvom Evropske komisije o zaštiti zdravlja, repatrijaciji i organizaciji putovanja pomoraca, putnika i drugih lica na brod, 8 aprila 2020. godine uputilo molbu Delegaciji Evropske Unije u Crnoj Gori i Transportnoj zajednici koju čine zemlje EU i šest zemalja Zapadnog Balkana, da omoguće transportni koridor za crnogorske pomorce kroz zemlje EU, 10. aprila 2020 godine.
“Izuzetan doprinos u realizaciji zajedničkog cilja, nesmetanog odlaska i povratka naših pomoraca sa brodova, dao je i crnogorski Samostalni Sindikat Radnika u Pomorskom brodarstvu i Transportu Crne Gore, jedan od osnivača i stalnih članova Evropskog udruženja transportnih radnika, koji se nakon inicijative Ministarstva direktno obratio ovoj evropskoj instituciji i obezbijedio njenu podršku u Evropskoj komisiji. Prvi ukrcaji naših pomoraca su počeli 24 aprila 2020. godine, odobrenim koridorom preko GP Debeli Brijeg, Dubrovnika, Neuma, Ploča na Autocestu A1 do zagrebačkog aerodroma „Franjo Tuđman“ i dalje preko evropskih aerodroma u Frankfurtu, Amsterdamu, Berlinu, Briselu, Rimu itd. Na današnji dan, za 26 dana od uspostavljanja koridora, Ministarstvo saobraćaja i pomorstva je u saradnji sa Ministarstvom vanjskih poslova i resornim Ambasadama u zemljama EU, SAD-a i Velike Britanije obezbijedilo tranzit odobrenim koridorima za ukrcaj 97 i iskrcaj 131 crnogorskih pomoraca u zemljama EU, Azije i Amerike”, precizirano je u saopštenju Ministarstva saobraćaja i pomorstva.
Napominju da je pomorcima koji su se u predhodnom periodu iskrcali sa brodova odobren ulazak u Crnu Goru odmah nakon njihovog dolaska na GP Debeli brijeg, a transport od GP Debeli brijeg do smještaja u karantinu i prevoz iz karantina do kuće obezbijedio je Operativni štab za prihvat crnogorskih državljana.
“Kada je u pitanju testiranje na COVID 19, bitno je napomenuti da je svakom pomorcu kojem je ovaj test bio uslov za odlazak na brod, isti urađen i pomorac je bez problema ukrcan na brod. Takođe za pomorce i njihove agente korisna informacija je da test na COVID 19 nije uslov za tranzit pomorca do luke ukrcaja, te da jedini zahtjev za testiranje može doći od kompanije na kojoj pomorac plovi. Takvih zahtjeva je za sada bilo izuzetno malo a ako se i javi takav zahtjev Ministarstvo saobraćaja i pomorstva će u saradnji sa Ministarstvom zdravlja i Institutom za javno zdravljem problem rješavati u vrlo kratkom roku”, naglašava se u saopštenju.
Ističe se da se ministarstvo sa posebnom pažnjom bavi iskrcajem crnogorskih pomoraca sa putničkih brodova namijenjenih kružnim putovanjima – kruzerima.
“Ovi brodovi su se u doba velike opasnosti od širenja zarazne bolesti našli u lukama Sjeverne i Južne Amerike i zbog preventivnih mjera država domaćina posada je morala ostati na brodovima već duži vremenski period. Ministarstvo saobraćaja i pomorstva u dnevnoj komunikaciji sa Ministarstvom vanjskih poslova intenzivno radi i pruža logistiku pomorcima i njihovim kompanijama da pronađu način njihovog povratka u Crnu Goru”, stoji u saopštenju.
Jedan od načina povratka je, kako su naveli, mogućnost dovođenja broda do luke Bar, u kojoj bi se naši pomorci iskrcali direktno bez obezbjeđivanja avionskih karata i drugih vidova transporta sa dalekih destinacija, a brodu - kruzeru pruženo utočište u nekoj od luka Crne Gore do ponovnog pokretanja kruzing turizma na svjetskom nivou.
“O ovoj mogućnosti obaviješteni su svi pomorski agenti, a Ministarstvo saobraćaja i pomorstva je u četvrtak, 14. maja, dalo i zvanično obavještenje na web stranici ministarstva. Međutim, shodno međunarodnom pomorskom pravu i ugovornim obavezama između pomorca i brodske kompanije, repatrijacija pomoraca je obaveza brodske kompanije na kojoj pomorac plovi. Ministarstvo saobraćaja nastavlja sa svojom aktivnom ulogom i u saradnji sa Ministarstvom vanjskih poslova teži rješavanju ovakvih situacija. Prema trenutno raspoloživim podacima u svijetu plovi oko 625 crnogorskih pomoraca i članova posada kruzera (doktori, tehničari, kuvari, konobari, sobarice, i dr.). Od tog broja, u Crnu Goru se do sada vratilo 264 lica, bilo našim specijalnim letovima ili u svojoj režiji, alternativnim rutama”, saopštili su iz ministarstva.
Prema procjenama, u vodama SAD-a je oko 450 crnogorskih državljana, od kojih je 200-250 iskazalo interesovanje za povratak u Crnu Goru. Ostali rade po ugovorima ili spadaju u kategoriju "essential staff" i ne mogu da napuste brodove u datim okolnostima.
“Do sada se 20 naših državljana vratilo u Crnu Goru iz SAD-a, a oko 115 naših državljana već je na putu ka Crnoj Gori. Oni se vraćaju brodovima kompanija za koje rade preko Atlantika ili koristeći trenutno prohodne avio rute Madrid – Sofija – Crna Gora (tranzit kolima preko Srbije) ili London – Frankfurt – Zagreb – Dubrovnik (taxi prevoz do granice sa Crnom Gorom) i to Carnival Cruise Line– oko 50 pomoraca, Norwegian Cruise Line- oko 40 pomoraca, MSC – oko 25 pomoraca, dok na kruzerima kompanije Royal Carribean imamo oko 100 naših državljana koji čekaju da se steknu uslovi za povratak”, zaključuje se u saopštenju Ministarstva saobraćaja i pomorstva.
