Crnogorske institucije moraju da reaguju na sve eventualne neregularnosti tokom predizborne kampanje u Nikšiću – kaže za Pobjedu Boris Raonić, predsjednik Građanske alijanse.
Centar za demokratsku tranziciju takođe je apelovao na institucije da u hitnom roku preduzmu sve aktivnosti i informišu javnost o navodima o zloupotrebama resursa u izborne svrhe u Nikšiću, kao i o nedozvoljenim političkim i finansijskim uticajima stranih država.
Usijana atmosfera
Nikšić je već mjesec i po poprište borbe za birače, a predizborna atmosfera je na ivici „usijanja“ i ne obećava da će izborni proces proći regularno i bez incidenata. Pribjegava se raznim sredstvima, a najjače „oružje“ imaju prosrpske partije, pomognute od Srbije.
Nova srpska demokratija angažovala je, kako su objasnili, „prijatelje iz Srbije“ da im pomognu „oko baza podataka, unapređenja stranačke infrastrukture i obuke stranačkih aktivista“. Uprava policije protjerala je iz Nikšića 29. januara osam državljana Srbije, koji su, kako je Pobjeda ranije pisala, pripadnici Vučićeve Srpske napredne stranke. To su Vladimir Vojvodić, Jelena Denić, Olivera Đorđević, Jelena Nešić, Andrijana Stanković, Bojan Delić, Vuk Mladenović i Nikola Aleksić. UP saopštila je da oni nemaju dozvolu za privremeni boravak potvrde o prijavi rada, pa im je shodno Zakonu o strancima određeno da moraju napustiti teritoriju Crne Gore 1. februara, pri čemu im je izrečena zabrana ulaska u Crnu Goru do 1. maja ove godine. Nedavno je uhapšen i podržavalac Narodnog pokreta Stevan Simijanović, koji je imao lažni diplomatski pasoš.
Osim podrške sa strane srpskim partijama, mediji su objavili i da je u biračkom spisku dosta onih koji po crnogorskim zakonima nemaju pravo da glasaju na izborima u Nikšiću. U četiri nikšićke mjesne zajednice na biračkom spisku je, prema medijskim navodima, 49 građana za koje je utvrđeno da su državljani Srbije, a sumnja se da bi kontrola biračkih spiskova mogla pokazati da dvojno državljanstvo ima njih mnogo više.
Najviše, međutim, zabrinjavaju učestali incidenti po nacionalnoj i političkoj osnovi. Građani su šokirani skrnavljenjem Hadži-Ismailove džamije, na kojoj su ispisani krstovi sa četiri ocila, zatim „Srebrenica“ i „Turci“. Nešto što nije svojstveno Nikšiću i Nikšićanima, upravo se dešava.
Tome su prethodili i fizički napadi na pojedine funkcionere procrnogorskih partija. Jelena Marković, predsjednica OO Liberalne partije, napadnuta je u svom stanu od stanodavca zbog raširene crnogorske zastave na balkonu, dok je Ilija Ašanin, bivši direktor Opšte bolnice u Nikšiću i funkcioner DPS-a, napadnut ispred nikšićke pekare. Tužilaštvo je u oba slučaja procijenilo da je riječ o prekršajima i da nema elemenata krivičnog djela. Mediji su objavili da je 1. februara u jednom od nikšićkih kafića pretučen D. Š. zbog navodnog dizanja dva prsta uz crnogorsku pjesmu, ali taj slučaj nije procesuiran.
Institucije na potezu
Nevladine organizacije smatraju da su institucije na potezu.
Boris Raonić, koji je bio član Odbora za sveobuhvatnu reformu izbornog i drugog zakonodavstva, kazao je da nadležne institucije moraju reagovati, te da „atmosfera u kojoj se nalazimo već godinama eskalira i tokom izbornog procesa samo dolazi do usijanja“.
''Etnička distanca, politička moć kao pitanje života i smrti, socioekonomska kriza, samo su neke od manifestacija ozbiljnih problema koje niko ne vidi kao problem, a kamoli da želi da ih riješi. Glasovi razuma u toj masovnoj histeriji su rijetkost i onda ne treba da se iznenadimo skrnavljenjem svetinja, kršenjem izbornih zakona u vidu finansiranja i slično'' smatra Raonić.
Prema njegovim riječima, „zato nam je dijalog neminovnost“.
''Neka vrsta učešća međunarodnog faktora od suštinske je važnosti za uspješnost izbornog procesa'' rekao je Raonić, dodajući da su „institucije sada na testu da li mogu da primijene pozitivno zakonodavstvo koje je usklađeno sa međunarodnim standardima, u ovoj oblasti“.
Centar za demokratsku tranziciju apelovao je na nadležna tužilaštva da prekinu sa praksom stavljanja pod tepih stvarnih razloga za brojne incidente u Crnoj Gori i posljednjih dana u Nikšiću, „i prestanu da ih tretiraju kao kafanske ili ulične razmirice ili slučajne nesporazume jer je sasvim evidentno da se oni dešavaju iz razloga nacionalne, vjerske ili političke netrpeljivosti i mržnje“. CDT pozvao je Agenciju za sprečavanje korupcije i nadležno tužilaštvo da u hitnom roku preduzmu sve aktivnosti i informišu javnost o navodima o zloupotrebama državnih ili opštinskih resursa u izborne svrhe u Nikšiću, kao i o navodima o nedozvoljenim političkim i finansijskim uticajima stranih država.
''Javnost mora dobiti zvanične informacije o postupanjima ASK-a i tužilaštva povodom svakog pojedinačnog navoda o zloupotrebama državnih i opštinskih resursa, učešću državnih i opštinskih funkcionera u kampanji u toku radnog vremena, te nezakonitom zapošljavanju i političkim i finansijskim aktivnostima poslanika, državnih i opštinskih i partijskih funkcionera i aktivista iz Srbije i bosanskohercegovačkog entiteta Republike Srpske'' saopšteno je ranije iz CDT-a.
Navode da ODT u Nikšiću mora dati jasna i precizna objašnjenja o kvalifikovanjima sve učestalijih nemilih događaja isključivo u domenu prekršaja čime se zamagljuje njihova suština: postojanje jasnih nacionalnih tenzija u Crnoj Gori i Nikšiću i veoma izraženo djelovanje etnonacionalističkih snaga svih predznaka.
''Ukoliko se nastavi pasivan odnos državnih organa prema navodima o događajima i informacijama iz Nikšića i ukoliko javnost ne dobije precizna obavještenja o pojedinačnim ishodima postupaka koju su vezani za njih, jasno je da će oni preuzeti odgovornost za eventualnu eskalaciju nezakonitosti i mogućih sukoba koji mogu imati nesagledive posljedice'' navodi CDT.
Ta NVO apelovala je na predstavnike svih izbornih lista u Nikšiću da imaju u vidu i svoj dio odgovornosti za nagomilane tenzije koje odavno nijesu viđene već u početnim fazama neke izborne kampanje.
Još mjesec do izbora
Još mjesec je do izbora. Građanima to izgleda veoma dug period, s obzirom na njihov strah od nastavka incidenata i nekontrolisanog širenja nacionalizma. Kampanja se zahuktala mnogo prije podnošenja izbornih lista. Poster preminulog mitropolita SPC Amfilohija još početkom januara je, bez odobrenja loklane vlasti, zalijepljen na dvije stambene zgrade, što su analitičari doživjeli kao slanje političkih poruka.
Partije i koalicije su agresivne. Kampanja „od vrata do vrata“ uveliko se sprovodi, ali i ona pozivima telefonom. Najglasniji su predstavnici Koalicije za budućnost Nikšića, odnosno Frontovci, koji na oko 17 punktova u različitim djelovima grada prikupljaju potpise podrške. Gotovo su na svakom uglu, a ne ustručavaju se ni više puta da priđu građanima na ulici, moleći za podršku.
Na izborima u Nikšiću, zakazanim za 14. mart, učestvovaće DPS u koaliciji sa SD, LP i Patriotsko-komitskim savezom, zatim Socijaldemokratska partija koja je prva predala izbornu listu Opštinskoj izbornoj komisiji. Na izborima će nastupiti koalicija Za budućnost Nikšića, Narodni pokret, zatim Ne damo Nikšić, Demokrate i Građanski pokret URA koji je juče predao izbornu listu. Izbori u Nikšiću prvi su nakon parlamentarnih koji su održani 30. avgusta, kada je DPS prvi put prešla u opoziciju.
Izborne liste predaju se do utorka
Rok za predaju izbornih lista u Nikšiću ističe u utorak, 16. februara, u ponoć, što je, po Zakonu o izboru odbornika i poslanika, najkasnije 25 dana prije izbora.
Biračka mjesta određuje Opštinska izborna komisija, na prijedlog organa nadležnog za vođenje biračkog spiska, najkasnije 20 dana prije izbora, odnosno najkasnije 21. februara do 24 sata. Najmanji broj potpisa podrške birača listi za izbore u Nikšiću je 468, odnosno najmanje 0,8 odsto od broja birača u izbornoj jedinici.
GI: Izborni proces doveden u pitanje
Izbori u Nikšiću primjer su uplitanja strane države u političke odnose u Crnoj Gori – saopšteno je juče iz Građanske inicijative 21. maj. Poručeno je da se time dovodi u pitanje legitimitet izbornog procesa jer, kako se dodaje, strana država neskriveno želi da uređuje političke odnose u Crnoj Gori.
''Zvanični Beograd preko svojih marioneta iz Demokratskog fronta višestruko umiješan u izborni proces u Nikšiću, što je javno i medijski razobličeno i u Crnoj Gori i u Srbiji. Takav odnos samo potvrđuje u kojoj mjeri je predsjednik Srbije Aleksandar Vučić sa svojom velikosrpskom i hegemonističkom politikom nasrnuo na Crnu Goru. Da su u pitanju bilo koje druge države ovakvo miješanje u lokalne izbore bi poprimilo obrise međunarodnog političkog skandala, što dodatno potencira i odgovornost Brisela imajući u vidu da sve ovo radi zemlja-kandidat za učlanjenje u Evropsku uniju'' saopšteno je.
Navodi se da „ćutanje aktuelne vlasti, koja je sve više pod kontrolom i pritiskom zvanične Srbije, pokazuje u kojoj mjeri se radi o Vladi bez kredibiliteta koja nije u stanju ni da šturo reaguje u cilju zaštite državnog suvereniteta i nacionalnog dostojanstva“. Dodaje se da je zbog svega toga posebno značajno da se do kraja raskrinka zlonamjerna uloga srpske državne politike, kao i da državotvorne stranke i srodne građanske liste na izborima u Nikšiću nesebično međusobno sarađuju i ne dopuste da se izgubi nijedan glas za stamenu i evropsku Crnu Goru.
Iz GI 21. maj pozvali su sve građane kojima je stalo do crnogorskog dostojanstva da svoj glas daju državotvornim političkim snagam
