Većinom glasova Demokratske partije socijalista Skupština opštine Budva na sjednici zatvorenoj za javnost usvojila je u srijedu Izvještaj o utrošku sredstava za projekat desalinizacije morske vode kojim se konstatuje da pritvoreni čelnici Budve Rajko Kuljača i Dragan Marović - nijesu nanijeli štetu Budvi. Samim tim, odbornici SO Budva su zaključili da opštinski funkcioneri, uhapšeni i pritvoreni 24. decembra u „operaciji Zavala“ - nijesu krivi za zloupotrebu službenog položaja, kako ih tereti više državno tužilaštvo u Podgorici.
Da, baš tako: članovi DPS-a iz Budve ustanovili glasanjem da njihove partijske kolege iz DPS-a Budva nijesu krivi za djela koja im se stavljaju na teret. Tužilaštvu i Sudu u Podgorici ostalo je, izgleda, samo da pognu glave i - konstatuju ustanovljeno stanje. Podsjeća na inoviranu verziju onog starog Titovog pravila: da vjerni partijci, od svih sudova, priznaju samo - sud svoje partije.
U crnogorskom političkom teatru apsurda, najnovija budvanska predstava zaslužuje posebno mjesto. Do slučaja Zavala nije se dogodilo da je neka institucija izvršne vlasti pokušala - makar tako otvoreno - da ostvari politički pritisak na pravosuđe. Da apsurd bude kompletan, malo kada se jedna politička akcija tako brzo izrodila u suprotnost: umjesto političke pomoći Kuljači, Maroviću i kolegama, odbornici opštine Budva su zaključcima Skupštine praktično osudili prijatelje - na produženje pritvora!
Eksperti, političari i izvještaji: Portarol DPS-a Rajko Kovačević pokušao je, dan nakon sjednice SO Budva, da pokaže kako se ništa dramatično ne dešava u njegovoj stranci i da je u Budvi bilo riječi samo o „zakonom dozvoljenom pribavljanju dokaza zbog sumnji da se budžetski novac trošio nelegalno“.
Na prvi pogled, ima logike u Kovačevićevim riječima: gradonačelnik Rajko Kuljača i potpredsjednik opštine Dragan Marović su u aferi Zavala pritvoreni upravo pod sumnjom da su zloupotrijebili službeni položaj. Zato su odbornici SO Budve imali zakonsko utemeljenje i političke motive da raspravljaju o svim detaljima kao i da angažuju finansijske eksperte da bi, na kraju, zaključili je li opštinski budžet oštećen ili ne. Problem je, međutim, u načinu na koji je čitava operacija izvedena i motivima kojim su se uticajni Budvani rukovodili kada su – na zahtjev branilaca oštećenih (!?) - organizovali vanrednu sjednicu Skupštine opštine.
Zanimljivo je, naime, da su finansijsku ekspertizu obavile dvije anonimne konsultantske kuće iz Beograda – ProfiTax i Fascino. Prema podacima Agencije za privredne registre Srbije firma ProfiTax osnovana je 9. jula 2010. godine - prije nekih šest mjeseci! Ni druga konsultantska firma – Fascino – nema dug vijek trajanja: osnovana je 2008. godine a, prema izvještaju iz 2010. godine ostvarila je „fascinantan“ godišnji prihod od nekih - dvanaest hiljada eura. Malo novca, malena i snaga: u te dvije konsultantske firme zaposlena su ukupno – dva radnika.
Otuda i ne treba da čudi što je, shodno izvještaju vještaka odbrane, u Budvi sve bilo čisto, sve po zakonu. Čak je opština trebalo da plati još koju stotinu hiiljada eura pride izvođačima radova postrojenja za desalinizaciju.
Pri tom, akcija je na lokalnom nivou izvedena uz neku čudnu dozu konspirativnosti: sjednica SO je bila zatvorena za javnost, o raspravi u srijedu se gotovo ništa ne zna, a sam izvještaj eksperata je proglašen - strogo povjerljivim dokumentom!? Sve je bilo osuđeno na neuspjeh. Čudi da politički iskusan igrač poput Svetozara Marovića nije uvidio da priča sa vanrednom sjednicom Skupštine neće imati uspješan završetak kada se od svega - javno i bez dileme - distancirala čak i Socijaldemokratska partija, kaoalicioni partner.Kontraproduktivna akcija: Inače, u čitavoj operaciji „spašavanja Kuljače i Marovića“ sama ideja da se opštinske vlasti bave prikupljanjem dokaza bila je - ključna greška.
Vjerovatno je u startu bilo zamišljeno da se javnosti, ali i ljudima u Višem državnom tužilaštvu pokaže i dokaže nevinost čelnih ljudi Budve a istovremeno se demonstriralo i jedinstvo lokalnog ogranka Demokratske partije socijalista.
No, samostalno izvođenje dokaza, upletenost opštinskih službi u davanje podataka, angažovanje finansijskih eksperata sa strane, sve su to bile radnje koje su u stvari dokazivale tezu Tužilaštva - da Kuljača, Marović i ostali pritvoreni opštinski činovnici mogu da utiču na svjedoke i da pokušaju da unište ili izmijene dokaze. Samo organizovanje sjednice SO Budva - šest dana prije odluke istražnog sudije o pritvoru – bila svojevrsna potvrda da bi puštanje osumnjičenih na slobodu zaista moglo proizvesti loše posljedice po održivost slučaja Zavala.
U danu kada se piše ovaj tekst specijalna državna tužiteljka za organizovani kriminal Đurđina Nina Ivanović već je najavila da će tužilaštvo tražiti produženje pritvora za još trideset dana za sve pritvorene u aferi Zavala. „Cijenimo da i dalje stoje pritvorski osnovi i bojazan da bi ta lica boravkom na slobodi, uticala na svjedoke i da bi izmijenila ili uništila dokaze“, rekla je Ivanović za IN televiziju.
Tako je budvanska akcija obesmišljena dva dana nakon izvedbe. Teško je očekivati da će, shodno novom Zakonu o krivičnom postupku, istražni sudija Radomir Ivanović da odbije zahtjev za produženje pritvora.
Kad politika caruje: Posljedice političko-pravne akcije budvanskog ogranka Demokratske partije socijalista mnogo su dublje nego što se čini: nije ovdje riječ samo o jednoj lokalnoj aferi, nego o principima na kojima se zasniva politički sistem u Crnoj Gori.
U želji da oslobode pritvorene gradske i partijske čelnike odbornici vladajuće DPS zloupotrijebili su instituciju Skupštine opštine Budva, pokušavajući da - kao moćna zakonodavna vlast - naprave politički pritisak na rad Višeg državnog tužilaštva. Zloupotrebljavajući političke pozicije lideri budvanskog DPS-a pokazali su da, radi ličnih i grupnih interesa, spremni gaziti principe pravne države i udariti na nezavisnost rada tužilaštva i sudova.Raniji mitinzi kojima se tražilo poništavanje odluke o pritvoru kao i nedavna sjednica SO Budva kojom se htjelo direktno uticati na novu odluku Višeg suda u Podgorici više ruše poziciju DPS-a nego brojne i svakodnevne opozicione optužbe. Na taj način se remeti temeljni politički princip - podjele vlasti na zakonodavnu, izvršnu i sudsku. .
Zato bi u Budvi morali da stanu na loptu i razmisle o posljedicama vlastitih poteza; da pogledaju u pravcu Zavale i dobro sagledaju vlkastite promašaje, građevinske, pravne, političke... Upiranje prstom u druge, politički igrokazi nalik onome u srijedu, politizacija slučaja te izigravanje lokalnih bogova kojima je, zbog funkcije u stranci, dozvoljeno gotovo sve - nijesu najbolji put za presijecanje političkog klupka u koji su se upetljali. Ako zaista žele pomoći Rajku Kuljači, Draganu Maroviću i drugim pritvorenim funkcionerima opštinske uprave i ako se zaista želi da ovdje zaživi pravna država, onda se mora, poštovati princip da premoć u parlamentu ili pobjeda na izborima ne znači istovremeno i kupovinu imuniteta već - povećanje odgovornosti za djela i riječi.
Draško ĐURANOVIĆ
