Više državno tužilaštvo u Podgorici je još u aprilu samoinicijativno formiralo predmet povodom teksta sveštenika Ognjena Femića „Ujedinjenje ili ukrajinizacija“, koji je tada i objavljen na portalu IN4S. Predmet je u fazi izviđaja, potvrdila je juče Pobjedi rukovoditeljka VDT Lepa Medenica.
Kazala je da će nakon donošenja odluke javnost biti blagovremeno informisana. Pobjeda je objavila 20. maja da je Femić saslušan, zbog krivičnog djela izazivanje nacionalne, rasne i vjerske mržnje.
Zbog istog krivičnog djela je VDT krajem prošle sedmice formiralo predmet po prijavi advokata Dejana Dragovića, koju je podnio protiv istoričara BobanaBatrićevića. U ovom slučaju, VDT je odbilo prijavu za krivično djelo, ali se po tužiteljki Snežani Šišević, Batrićević ipak ogriješio o zakon i zaslužio prekršajnu kaznu zbog kolumne koju je napisao, a taj portal objavio 11. avgusta ove godine.
Peticija podrške
Onlajn peticiju „Za slobodu govora - podrška Bobanu Batrićeviću“ od prekjuče je potpisalo preko 1600 građana iz Crne Gore, ali i inostranstva. – Saglasni sa stavovima profesora Batrićevića, pozivamo tužiteljku Snežanu Šišević da pridruži naša imena tužbi koju je podigla protiv Bobana Batrićevića – piše u tekstu peticije, objavljenom na Peticije.online. U kolumni dr Boban Batrićević analizirao je i iznio vrijednosne sudove o ponašanju Crkve Srbije u Crnoj Gori i njenih lokalnih episkopa.
Viša državna tužiteljka smatra kako je tezom da popovi crkve Srbije ne propovijedaju vjeru Hristovu i argumentacijom takvoga stava u tekstu „Torokanje po Metodologiju i Đaonikiju“ prekršio zakon i da treba da bude kažnjen. Batrićević je Pobjedi saopštio da je dobio poziv da 22. januara 2024. godine u svojstvu okrivljenog dođe na saslušanje u Sud za prekršaje u Podgorici.
Za VDT je slučaj Femića komplikovaniji i izviđaju se njegove teze kojima je Crnogorce uporedio sa biblijskim bratoubicom Kainom, ustvrdio da je na bratoubistvu nastala i država Crna Gora, te je uporedio sa Ukrajinom. - U tom smislu sadašnja Crna Gora je nastala na antidržavnim elementima. Ona je antipod države. Može li Kain biti legitiman? Krv traži novu krv i zato je nelegitimno, jer nije pravedno.
Krv Aveljova se sada proliva u Ukrajini. Za rat u Ukrajini je kriv Kain, i rat se tu neće završiti. Spas od Kaina je u jedinstvu, u tome da braća žive zajedno. Jedinstvo i ujedinjenje je lijek od ukrajinizacije – napisao je prije sedam mjeseci Femić u tekstu koji se i dalje nalazi na tom portalu.
Pobjeda je pisala i 19. maja da je sveštenik Femić saslušan i da je, kako je kazao njegov advokat Sava Kostić pred tužiteljkom Andrijanom Nastić, tokom saslušanja negirao da je izvršio to djelo i naveo da tim tekstom nije imao namjeru niti je izvršio podsticanje na nasilje i mržnju ni prema kome, a pogotovo ne „prema braći Crnogorcima i muslimanima“, već je upravo tim tekstom „afirmisao vrijednost bratstva, zajedništva i nebratoubilaštva“. Prema Krivičnom zakoniku Crne Gore, ko javno podstiče na nasilje ili mržnju prema grupi ili članu grupe koja je određena na osnovu rase, boje kože, religije, porijekla, državne ili nacionalne pripadnosti, kazniće se zatvorom od šest mjeseci do pet godina.
Crnogorske vlasti da se uzdrže od radnji koje mogu da ograniče slobodu govora
“Sloboda izražavanja je jedna od temeljnih vrijednosti EU i ključni element procesa pristupanja Crne Gore EU. Crnogorske vlasti treba da se uzdrže od svih radnji koje mogu da nesrazmjerno ograniče slobodu govora. Očekujemo da nadležne nacionalne vlasti postupaju u odnosu na svako moguće kršenje zakona u skladu sa domaćim zakonodavstvom i relevantnim međunarodnim i evropskim standardima”, odgovoreno je Pobjedi iz Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori.
Kritika nije vrijeđanje
Iz HRA ističu da tekst kolumniste Bobana Batrićevića ne sadrži „vrijeđanje drugog po osnovu vjerske pripadnosti“, kao što tvrdi tužiteljka Šišević, već kritiku kontroverznih istorijskih interpretacija visokih sveštenika SPC, na osnovu kojih je autor izveo svoje zaključke o tome da oni promovišu nacionalizam, mržnju i indoktrinaciju, što su sve pitanja od izuzetnog opšteg interesa u mješovitoj etničkoj i vjerskoj sredini kakva je Crna Gora.
“Autor teksta je svoje jake vrijednosne sudove zasnovao na javno izrečenim izjavama, koje nijesu demantovane. Ako se s iznijetim stavovima u tekstu ne slažu, mitropolit i episkop bi trebalo to javno da kažu i učestvuju u debati koju je Batrićević pokrenuo u opštem interesu traganja za istinom. Sam episkop Metodije u jednoj svojoj izjavi pomenutoj u tekstu ističe da su upravo on i drugi sveštenici SPC ti „koji sljeduju za istinom“”, podsjećaju iz HRA.
U toj organizaciji ističu da ljudsko pravo na slobodu izražavanja omogućava iznošenje jakih vrijednosnih sudova, koji sadrže i dozu vrijeđanja, pretjerivanja i provokacije, dok god su utemeljeni u činjenicama.
“Da je to suština tolerancije i pluralizma u demokratskom društvu, koje počiva na debati, Evropski sud za ljudska prava je objasnio u stotinama svojih presuda, među kojima su i Šabanović protiv Crne Gore i Srbije (stav 36) i Koprivica protiv Crne Gore (stav 61) iz 2011. godine”, podsjećaju iz HRA.
HRA: Državno tužilaštvo da ne vraća „verbalni delikt“
Akcija za ljudska prava (HRA) je juče uputila protest protiv odluke državne tužiteljke Snežane Šišević da zahtijeva pokretanje prekršajnog postupka protiv istoričara Bobana Batrićevića zbog teksta u kome je kritikovao kontroverzne stavove predvodnika Srpske pravoslavne crkve (SPC), mitropolita Joanikija i episkopa budimljansko-nikšićkog Metodija.
“Smatramo da je državna tužiteljka time pokazala nepoznavanje međunarodnih standarda slobode izražavanja koji obavezuju Crnu Goru, i da je izuzetno opasno to što državni tužioci, koji su ovlašćeni da protiv građana pokreću mehanizam državne represije, nemaju adekvatna znanja o osnovnim ljudskim pravima”, saopšteno je iz HRA.
Naglašavaju da se stara praksa kada se za „verbalni delikt“ zbog kritike vlasti išlo u zatvor ne smije vraćati u državu koja je članica Savjeta Evrope i pretenduje na članstvo u Evropskoj uniji.
“Tekst g. Batrićevića „Torokanje po Metodologiju i Đaonikiju“ sadrži oštar, ali kritički osvrt na izjave javnih ličnosti, koje činjenica da su visoki sveštenici SPC sama po sebi ne štiti od kritike u demokratskom društvu u kojem oni aktivno djeluju. Zabrana kritikovanja vjerskih velikodostojnika je karakteristika teokratija kao što su npr. Iran, Pakistan ili Avganistan, a Crna Gora je ipak demokratija”, smatraju u HRA.
