BLUEfasma je projekat osnaživanja inovativnih kapaciteta malih i srednjih preduzeća, pomorskih klastera i mreža u Mediteranskim priobalnim područjima sa ciljem pružanja podrške cirkularnoj ekonomiji i plavom rastu u ribarstvu i akvakulturi. Ovaj projekat teži da pokrene promjene u sektoru ribarstva i akvakulture mediteranskih ostrva i priobalnih područja uvođenjem praksi cirkularne ekonomije (CE). Cirkularna ekonomija sprečava trošenje resursa, smanjenje i bioloških (onih koji dolaze iz prirode) i tehnoloških (onih koje same proizvodimo) inputa na minimum, vodeći na taj način do pametnog i održivog rasta. Projekat se odnosi na problem kontinuiranog transnacionalnog izazova iscrpljivanja prirodnih resursa i manjka inovacija u oblasti ribarstva i akvakulture, ali i cirkularne ekonomije.
U okviru projekta sprovedene su brojne aktivnosti. Jedna od značajnijih je pokretanje BLUEfasma online platforme koja je dizajnirana da podstakne i razvije BLUEfasma alate u toku trajanja ovog projekta. Ova platforma uključuje bazu znanja o cirkularnoj ekonomiji koja predstavlja sistematizaciju najboljih praksi, alata, rješenja i metoda iz sektora ribarstva/akvakulture. U okviru ovog alata, dostupna je i BLUEfasma e-mreža koja je uspostavljena da olakša razmjenu iskustava i umrežavanje među akterima iz oblasti ribarstva i akvakulture.
U cilju procjene nivoa primjene principa cirkularne ekonomije od strane aktera na Mediteranu, sprovedene su aktivnosti testiranja Indeksa cirkularnosti BLUEfasma projekta. U fazu testiranja ukupno je uključeno 114 aktera iz devet zemalja. Rezultati su ukazali na to da je nivo primjene principa cirkularne ekonomije od strane aktera na Mediteranu u sektorima ribarstva i akvakulture prilično nizak. Nedostatak svijesti, finansijskih sredstava, poteškoće sa administrativnim procedurama i ograničena kontrola tokova otpada bili su neki od faktora koji su prepoznati kao glavne prepreke u kretanju ka cirkularnoj ekonomiji. Međutim, većina intervjuisanih aktera saglasna je da treba racionalnije koristiti sirovine u cilju zaštite životne sredine i spremni su da investiraju u naprednije ekološke alternative.
Među sprovedenim projektnim aktivnostima su i radna okupljanja projektnih partnera, i realizacija brojnih projektnih aktivnosti u okviru faze testiranja i transfera na nivou cijelog projektnog partnerstva. Organizovani su i mnogi događaji u svim zemljama koje učestvuju u projektu, koji su imali za cilj edukaciju i širenje informacija o temama značajnim za projekat.
U julu 2020. godine BLUEfasma je pokrenula formiranje mreže plavih laboratorija (BLL), usmjerenih na inovacije, razvoj i primjenu novih ideja širom Mediterana. BLUEfasma plave laboratorije predstavljaju otvorene inovacione ekosisteme za podsticanje rasta plave ekonomije i praksi cirkularne ekonomije u sektoru ribarstva i akvakulture. U Crnoj Gori je formirana laboratorija na temu „Eko-inovacije u ribarstvu i akvakulturi“. Cilj ove Laboratorije je da okupi ključne aktere u cilju razmjene znanja i najboljih praksi radi podsticanja prelaska na plavu i cirkularnu ekonomiju, i korišćenje inovativnih potencijala koji se nude u ovoj oblasti. Kroz BLL, planiran je niz događaja u narednom periodu, a sve u cilju pružanja neophodnog znanja relevantnim činiocima u oblasti ribarstva i akvakulture, o čemu će javnost biti blagovremeno informisana na kanalima komunikacije Privredne komore Crne Gore.
BLUEfasma je projekat podržan od strane Evropske unije u okviru Programa Interreg MED 2014-2020 koji sufinansiraju Evropski fond za regionalni razvoj i instrument za pretpristupnu pomoć. Projekat će povećati inovativni kapacitet pomorskih klastera/mreža u oblasti ribolova i akvakulture, jačajući pametni i održivi rast kroz:
- dijeljenje dokazanih inovativnih praksi i postojećih alata/metoda prikazanih na BLUEfasma online platformi;
- podršku finansiranju poslovnih investicija i istraživanja u oblasti cirkularne ekonomije;
- olakšavanje razmjene znanja između preduzeća, javnih institucija, istraživačkih i razvojnih centara i visokog obrazovanja;
- obuku/mentorstvo;
- unapređenje transnacionalne saradnje i dubokog umrežavanja javnih preduzeća i malih i srednjih preduzeća, olakšavajući prenos rezultata koji se mogu reciprocirati;
- iskorišćavanje dosadašnjih rezultata kako bi se uticalo na javne politike prema cirkularnoj ekonomiji i odredio fond kroz koji će se finansirati poslovna ulaganja u istraživanje i investicije u oblasti CE;
- integrisanje inovativnih mjera koje vode efikasnim rješenjima u MED pomorskom području i izazovima zasnovanim na pametnim specijalizacijama.
Partneri na BLUEfasma projektu su Univerzitet u Patri – vodeći partner (GR), Region Krit (GR), Dinamična vizija (GR), Pôle Mer Mediteran (FR), Pomorski klaster Balearskih ostrva (ES), Medcities (ES), Konzorcijum Taormina Etna (IT), IMC Fondacija (IT), ANETEL razvojna agencija (CY), DUNEA (HR), IrRADIARE (PL),Privredna komora Crne Gore (MNE), Agencija za pomorstvo (MT).
