Dozvolimo za sada bar teorijsku mogućnost da Crna Gora uspije da usvoji i primijeni sva reformska pravila neophodna za prijem u članstvo Evropske unije. Baš sve od vladavine prava do niza antikorupcijskih zakona i drugih pogodnosti koje krase evropska demokratska društva. Da li će to značiti da je crnogorski prijem u Evropsku uniju blizak i nesporan? Bilo bi to baš tako da, nažalost, nema Srbije ili, tačnije rečeno, srpskog nacionalističkog vođstva koje najmanje vijek i po radi o glavi Crnoj Gori.
Srbija može u svakom trenutku ne samo da zaustavi Crnu Goru na njenom putu prema Evropskoj uniji, nego još i da zaprijeti raznim vrstama kažnjavanja svoga manjeg državnog suśeda koji se usudio da sanja o ulasku u Evropsku uniju prije Srbije, tačnije da vodi svoju od Srbije nezavisnu prije svega vanjsku politiku. Potpuno je sporedno da li Srbija u tom trenutku namjerava da se odlučno kreće prema Evropskoj uniji ili se još drži sadašnjeg kursa vjernosti Rusiji. Glavno je pošto poto spriječiti Crnu Goru koja bi se, ne daj bože, kao moguća članica Unije definitivno otrgla ispod posesivnih šapa beogradskih vlastodržaca.
Čitalac se sigurno pita kojim to moćnim sredstvima Srbija raspolaže da može, baš u svakom trenutku, da zaustavi potencijalni napredak Crne Gore prema evropskoj budućnosti? Mehanizam kontrole prilično je jednostavan. Svaka prosrpska politička partija u Crnoj Gori u svojoj političkoj djelatnosti nastoji da se stavi u položaj slijepog poslušnika beogradskog dvora, tačnije istakne interes Srbije iznad i potencijalno shvaćenog domaćeg, hoću reći crnogorskog interesa. Teško je pogoditi koja će od srbujušćih partija prva potrčati u susret zahtjevima Aleksandra Vučića i njegovog vladajućeg, da ne kažemo samo nacionalističkog, ali anticrnogorskog establišmenta svakako? Hoće li to biti Nova srpska demokratija Andrije Mandića, ili Demokratska narodna partija Milana Kneževića, možda Demokrate Alekse Bečića, kojima još niko nije skontao koju i kakvu ideologiju zastupaju, hoće li u isti korpus odmah stupiti vazda Beogradu vjerna Jokovićeva Srpska narodna partija, ili Ujedinjena Crna Gora Gorana Danilovića, možda Milačićeva Prava Crna Gora i još tuce vanparlamentarnih srpskih stranaka koje se osnivaju i gase za svake izbore.
Svaka je od pomenutih partija koje Aleksandar Vučić drži na uzici kao u lutkarskom pozorištu spremna da, čak žrtvujući potencijalno mjesto Crne Gore u Evropskoj uniji, izađe u susret beogradskom gospodaru. Baš kao što je to učinio Demokrata Aleksa Bečić kad je otkazao poslušnost mandataru Spajiću koji je namjeravao da jednu gotovo brojno simboličnu manjinsku partiju uvrsti u svoju vladu. Bečićev izgovor se navodno rukovodio činjenicom da je ta sporna strančica nekad bila koalicioni partner omrznutom DPS-u?
Silna opsjednutost srpskih nacionalističkih krugova crnogorskom nedopuštenom državnošću graniči sa opsesijom kojoj nema lijeka sve do trenutka kad crnogorska državnost, pod sistematskim udarima iz Beograda, postane samo mislena imenica. Nikad se Srbija, čak i pod nekim svojim liberalnijim vođstvima, nije odrekla potajne ambicije da u prvom redu svo crnogorsko državno, državotvorno i kulturno nasljeđe jednostavno pripiše sebi, čime bi crnogorska bilo nacionalna ili građanska država postala nepostojeća. Da Srbija, primjera radi, zaista priznaje realnost postojanja države Crne Gore davno bi Podgorici bio izručen gospodin Marović, koji se još uvijek cinično smije Podgorici iz svoga komfornog beogradskog legla.
Što za to vrijeme rade crnogorske suverenističke stranke koje još gaje građansku viziju države i društva, s mukom otrgnutu od opšte srbizacije ili, da budemo precizniji, fašizacije crnogorske političke scene? Kad god crnogorski suverenisti pomisle da su nešto izvojevali, pa da u svojoj borbi za demokratiju mogu da odahnu, zapljusne ih talas srbujušćeg primitivizma u vidu pjesme „Leleču Turci, kukaju bule“… I tako sve do moguće priželjkivane propasti imena i duha Crne Gore kad bi i petstogodišnje srpsko uživanje pod otomanskom upravom predstavljalo utjehu i spokojstvo.
