“Situacija socijalne i fizičke izolacije koju smo svi iskusili je bila specifična: djeca su bila uz roditelje i bliske osobe, većina je provela izolaciju uz dobre podsticaje za učenje, igru, komunikaciju. Ipak, to nije moglo nadoknaditi odvojenost od vršnjaka, vaspitača, nastavnika i drugih važnih odraslih osoba. I odrasli su bili odvojeni od osoba koje su im važne, s kojima se ispomažu, dijele brige, sarađuju, druže se”, navode u Zavodu.
Poslije nekoliko mjeseci prekida uobičajenog školskog života, većina učenika će željeti da se vrati vršnjacima, nastavnicima i školskim aktivnostima; biće i onih koji se tome baš i ne raduju.
“Fokus u radu s njima prvih dana ne treba da budu striktno aktivnosti iz kurikuluma; važnije je da se neko vrijeme posveti podršci svima njima, da osjete da su uključeni i prihvaćeni, da ih zainteresuju aktivnosti i da u njima koliko je moguće aktivno učestvuju”, savjetuju u Zavodu.
Nekoj djeci biće potrebna iindividualna podrška nastavnika ili stručnog saradnika da se osjete sigurnima, shvaćenima, emocionalno stabilnim i spremnijima za redovne aktivnosti.
“Ovo je veoma važno jer smo svjesni činjenice da promjene u ponašanju pojedine djece i učenika mogu biti posljedica stresa i izolacije. Tu prije svega mislimo na to da je prirodno da su se, posebno djeca predškolskog uzrasta, izolovani od svojih vršnjaka i igre nekoliko mjeseci, našli u svojevrsnoj regresiji, odnosno da im se mogao desiti kraći razvojni zastoj ili regresija (povratak) na već prevaziđena razvojna ponašanja i navike. Potom, u tom kontekstu može se pojaviti i strah od odvajanja od roditelja, pri povratku u vrtić ili školu”, ističu u Zavodu.
Isto tako, očekivano je i da su mogle oslabiti neke već stečene navike (npr. higijena tijela, ritam ishrane i spavanja), kao i radne navike u kući i školi.
“Adolescenti, čiji su socijalni motivi posebno snažni, doživljavali su odvojenost od vršnjaka s osjećanjima ljutnje, razočarenja, uznemirenosti, povredljivosti, depresivnosti. Za adolescente je prilično tipično da su skloni potcjenjivanju rizika, pa i u aktuelnoj situaciji. Oni znaju da je opasnost od infekcije realna, ali istovremeno su ubijeđeni da se njima to ne može desiti; to utiče i na manje neophodnog opreza i čivanja sebe i drugih”, navode u Zavodu.
Motivacija za učenje je, nakon dužeg perioda odsustva iz učionice promijenjena.
“Drugačiji je bio način, ritam rada, pravila, komunikacija, očekivanja. Očekivano je neki učenici, usljed nesigurnosti, promijenjenih rutina, u strahu od neuspjeha počinju da izbjegavaju obaveze u vezi sa školom”, ističu u Zavodu.
U dokumentu se predlažu aktivnosti za prve dane djece u vrtiću, ali i buduću organizaciju života, rada, boravka i učenja u ovom okruženju.
“Fokus je na kreativnom, pozitivističkom, konstruktivnom i sveobuhvatnom procesu adaptacije, obnavljanju i osnaživanju ranije usvojenih, odnosno sticanju novih socijalizacijskih vještina, rutina i pravila zajedničkog življenja, lične i kolektivne, higijene prostora, vještina samopomoći, upravljanja emocijama, ponašanjem, odnosno, osamostaljivanja. Sve vrijeme se vodi računa o posebno ranjivoj djeci i učenicima, kao i onima koji su imali „bliski susret” s virusom Covid 19”, saopšteno je iz Zavoda.
Ukazuje se da je važno organizovati dopunske ili tzv. „hvatajuće“ (engl. catch up) sadržaje, časove za djecu kojoj je to potrebno da bi održala kvalitet znanja.
Izradom dokumenta je rukovodio Radoje Novović, načelnik Odsjeka za istraživanje i razvoj obrazovnog sistema. U izradi dokumenta su učestvovali Anđa Backović, Fran Vuljaj i Nađa Luteršek iz Zavoda za školstvo,Tamara Milić iz Ministarstva prosvjete i Zorica Minić iz Ispitnog centra.
