Utvrđen je Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o strancima. Donošenje ovog Zakona je predviđeno Akcionim planom za Pregovaračko poglavlje 24 – Pravda, sloboda i bezbjednost, kao i za Pregovaračko poglavlje 2 – Sloboda kretanja radnik,a radi daljeg usaglašavanja sa propisima EU. Osnovni cilj realizacije svih aktivnosti prepoznatih u okviru Poglavlja 24 jeste da se omogući slobodno kretanje ljudi, uz garantovanje njihove bezbjednosti. Pravnom tekovinom za Pregovaračko poglavlje 2 omogućava se građanima jedne države članice EU da rade u drugoj državi članici. Odnos prema tzv. radnicima migrantima EU mora biti isti kao prema domaćim radnicima kada su u pitanju uslovi rada, socijalne i poreske olakšice. Sloboda kretanja radnika se svrstava među temeljne principe Evropske unije i jedno je od četiri slobode unutrašnjeg tržišta. Predlogom zakona definisane su odredbe kojima će se omogućiti strancima da zahtjev za izdavanje dozvola (dozvola za privremeni boravak i dozvola za privremeni boravak i rad) mogu podnijeti u elektronskom obliku, preko informacionog sistema kojim upravlja Ministarstvo unutrašnjih poslova. Takođe, definisane su i odredbe kojima bi se omogućilo strancima produženje privremenog boravka/rada iako im je istekla putna isprava. Isto tako, Predlogom zakona se omogućavaju određene povoljnosti za regulisanje privremenog boravka radi zapošljavanje stranaca u IT sektoru u Crnoj Gori, u oblasti zdravstvene zaštite, kao i na osnovu ugovora o radu za obavljanje poslova u domaćinstvu u Crnoj Gori. Izmjenama i dopunama Zakona se pristupilo i zbog potrebne dodatne razrade postupka za utvrđivanje statusa lica bez državljanstva, a na osnovu preporuka Visokog komesarijata Ujedinjenih nacija za izbjeglice (UNHCR) i TAIEX misije Evropske komisije iz 2021. godine, koji su preporučili dodatnu razradu ovog postupka, kako bi se otklonili procesni nedostaci, uočeni od početka implementacije ovog postupka 2018. godine, i jasno propisala prava i obaveze lica koja su pokrenula postupak za utvrđivanje statusa lice bez državljanstva, odnosno osoba kojima je priznat status lica bez državljanstva.
Utvrđen je Predlog Zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta. U okviru reforme vještačenja invaliditeta, ovaj Zakon omogućava prelazak na vještačenje invaliditeta u skladu sa modelom ljudskih prava radi obezbjeđivanja pravednijeg, ravnopravnijeg i lakšeg pristupa ostvarivanju prava osoba sa invaliditetom, u skladu sa standardima i obavezama preuzetim ratifikacijom UN Konvencije o pravima lica sa invaliditetom. Usvajanje ovog zakona čini ključni stub sveobuhvatnog projekta reforme sistema vještačenja invaliditeta, koji se sprovodi u saradnji sa UNDP-om u okviru projekta koji finansira EU. Trenutni sistem vještačenja je fragmentisan, sa različitim kriterijumima i praksama u više resora, što dovodi do nejednakog tretmana djece sa smetnjama u razvoju, odnosno invaliditetom i osoba sa invaliditetom koji da bi ostvarili svoja prava moraju da idu na komisije u svakom sektoru posebno, jer dobijeno rješenje u jednom sektoru ne može poslužiti kao osnov za ostvarivanje prava u drugim resorima. Do sada status korisnika prava utvrđivan je u pet zakona i 15 podzakonskih akata, što dovodi do toga da su osobe primorane da više puta prolaze procjene različitih komisija kako bi ostvarile prava na određena materijalna davanja i usluge, sa jedne strane, dok kompleksan adminstrativni sistem koji čini preko 40 komisija, predstavlja veliko opterećenje za budžet i dodatno komplikuje proces ostvarivanja prava. Ostvarivanje prava po osnovu invaliditeta za oko 60 000 građana i njihovih porodica (različita materijalna davanja, invalidska penzija, zapošljavanje i profesionalna rehabilitacija, prava po osnovu obrazovanja, razne subvencije i itd.), direktno zavisi od kvaliteta sistema vještačenja invaliditeta.
Novim zakonom je definisano da je jedinstveno vještačenje invaliditeta postupak u kojem se procjenjuje postojanje dugoročnog fizičkog, mentalnog, intelektualnog i/ili senzornog oštećenja lica koje u sadejstvu sa različitim barijerama može otežati puno i efektivno učešće u društvu na osnovu jednakosti sa drugima i, u skladu sa tim, utvrđuje status lica sa invaliditetom, kao i stepen potrebne podrške za njegovo ravnopravno uključivanje u društvo. Uvođenjem novog sistema jedinstvenog vještačenja invaliditeta ukinuće se preko 40 komisije u pet sektora, a rješenje o statusu lica sa invaliditetom i stepenu potrebne podrške, koje će dobijati osobe sa invaliditetom, uključujući i djecu sa smetnjama u razvoju odnosno invaliditetom će se koristiti za ostvarivanje prava u svim sektorima. Da bi se obezbijedila dosljedna primjena novih rješenja, bilo je neophodno i usklađivanje svih relevantnih propisa, zbog čega je sprovedeno i prilagođavanje zakonodavnog okvira koji se odnosi na prava osoba sa invaliditetom u različitim oblastima. Usklađivanjem zakona iz oblasti socijalne i dječje zaštite, boračke i invalidske zaštite, penzijskog i invalidskog osiguranja, rada i zapošljavanja i profesionalne rehabilitacije osoba sa invaliditetom i obrazovanja i vaspitanja djece sa posebnim obrazovnim potrebama sa Zakonom o jedinstvenom vještačenju invaliditeta obezbijediće se pravna sigurnost i dosljedna primjena novih normi u praksi
Predlog zakona predviđa osnivanje Zavoda za jedinstveno vještačenje invaliditeta kao centralne institucije koja bi sprovodila vještačenja po jedinstvenoj metodologiji, čime bi se obezbijedila jednakost, efikasnost i pravna sigurnost. Novi sistem bi racionalizovao procese, smanjio broj potrebnih vještačenja i omogućio efikasnije korišćenje javnih sredstava, uz istovremeno smanjenje prostora za zloupotrebe. Zakon predviđa uspostavljanje centralnog registra osoba sa invaliditetom koji su prošli kroz novi sistem jedinstvenog vještačenja invaliidteta koji će omogućiti bolje planiranje javnih politika, ostvarivanje prava, bolje usmjeravanje materijalnih davanja i pružanje usluga zasnovanih na tačnim i sveobuhvatnim podacima. Usvajanje ovog zakona i osnivanje Zavoda je planirano Reformskom agendom 2024-2027. u okviru reformske mjere 3.1.3 - Reformisanje sistema socijalne i dječije zaštite radi efikasnije, efektivnije i transparentnije upotrebe javnih sredstava, korak 3.
Vlada je utvrdila Prijedlog zakona o dopunama Zakona o radu. Osnovni razlozi za izradu izmjena i dopuna Zakona o radu jeste usklađivanje sa Predlogom Zakona o jedinstvenom vještačenju invalititeta. Jedinstveno vještačenje invaliditeta u smislu navedenog zakona predstavlja postupak u kojem se procjenjuje i/ili utvrđuje postojanje dugoročnog fizičkog, mentalnog, intelektualnog ili senzornog oštećenja lica koje u sadejstvu sa različitim barijerama može otežati puno i efektivno učešće u društvu na osnovu jednakosti sa drugima, statusa lica sa invaliditetom kao i stepena potrebne podrške za njegovo ravnopravno uključivanje u društvo. Imajući u vidu odredbe navedenog propisa te određenja invaliditeta i kao i stepena podrške potrebno je uskladiti odredbe Zakona o radu u smislu određenja stepena invaliditeta u pogledu prava koja su propisana zakonom.
Utvrđen je Predlog zakona o dopunama Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetom. Zakonom o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetomuređuje se način i postupak ostvarivanja prava na profesionalnu rehabilitaciju lica sa invaliditetom, mjere i podsticaji za njihovo zapošljavanje, način finansiranja i druga pitanja od značaja za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica sa invaliditetom. Dopunama Zakona se pristupilo zbog potrebe usklađivanja sa Predlogom zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta. Imajući u vidu novi koncept jedinstvenog vještačenja invaliditeta, te utvrđivanja statusa lica sa invaliditetom i stepena potrebne podrške, od strane specijalizovane ustanove Zavoda za vještačenje invaliditeta, kao osnova za ostvarivanje prava u mnogim oblastima, pa i u oblasti profesionalne rehabilitacije i zapošljavanja lica sa invaliditetom, bilo je neophodno uskladiti odredbe Zakona u dijelu kojim se definišu korisnici prava utvrđenih ovim zakonom i prestanak nadležnosti Zavoda za zapošljavanje Crne Gore da u prvom stepenu, odnosno Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalnog dijaloga da u drugom stepenu odlučuju o statusu lica sa invaliditetom, procentu invaliditeta i preostaloj radnoj sposobnosti lica sa invaliditetom, na osnovu ocjene, nalaza i mišljenja prvostepene, odnosno drugostepene komisije za profesionalnu rehabilitaciju.
Vlada je utvrdila Predlog zakona o izmjeni i dopunama Zakona o povlastici na putovanje lica sa invaliditetom. Cilj Predloga zakona je usklađivanje pojedinih njegovih odredaba sa Predlogom zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta. U tom smislu, predviđeno je da se dan početka primjene izmjena i dopuna Zakona poklapa sa danom početka sprovođenja postupaka jedinstvenog vještačenja invaliditeta. Predložene promjene neće negativno uticati na materijalni položąj sadašnjih korisnika prava na povlastice na putovanje lica sa invaliditetom.
Utvrđen je Predlog zakona o dopunama Zakona o boračkoj i invalidskoj zaštiti. Donošenje dopuna predlaže se u cilju usklađivanja sa Zakonom o jedinstvenom vještačenju invaliditeta, čija je svrha da omogući, odnosno obezbijedi primjenu jedinstvenog modela vještačenja invaliditeta koji je usklađen sa Konvencijom UN o pravima lica sa invaliditetom.
Vlada je utvrdila Predlog zakona o dopunama Zakona o socijalnoj i dječjoj zaštiti. Cilj Predloga zakona je usklađivanje pojedinih njegovih odredaba sa Predlogom zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta. Predložene promjene neće negativno uticati na materijalni položaj sadašnjih korisnika prava na materijalno obezbjeđenje, dodatka za njegu i pomoć i ličnu invalidninu.
Utvrđen je Predlog zakona o dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, radi usklađivanja sa Zakonom o jedinstvenom vještačenju invaliditeta, kojim se uvode jedinstveni kriterijumi i postupci za procjenu invaliditeta u svim oblastima, uključujući i oblast penzijskog i invalidskog osiguranja. Cilj predloženih dopuna je da se obezbijedi pravična, objektivna i ravnopravna procjena invaliditeta za sve osiguranike i korisnike prava iz sistema penzijskog i invalidskog osiguranja, te da se doprinese efikasnijem i transparentnijem ostvarivanju tih prava. Donošenje ovog zakona uslovljeno je potrebom da se: odredbe važećeg zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju usklade sa definicijama, kriterijumima i procedurama propisanim zakonom o jedinstvenom vještačenju invaliditeta; preciziraju nadležnosti i način sprovođenja vještačenja u skladu sa novim institucionalnim rješenjem; jasnije definišu prava i obaveze osiguranika i korisnika u odnosu na rezultate jedinstvenog vještačenja. Predložene dopune doprinose sprovođenju međunarodnih obaveza Crne Gore, posebno u pogledu primjene konvencije ujedinjenih nacija o pravima osoba sa invaliditetom i preporuka evropske komisije, koje zahtijevaju prelazak sa tradicionalnog (medicinskog) na funkcionalni model procjene invaliditeta.
Vlada je utvrdila Predlog zakona o dopunama Zakona o vaspitanju i obrazovanju djece sa posebnim obrazovnim potrebama. Predložene dopune Zakona imaju za cilj usaglašavanje sa Zakonom o jedinstvenom vještačenju invaliditeta. Naime, donošenjem novog Zakona o jedinstvenom vještačenju invaliditeta se na drugačiji način definiše pojam djece sa posebnim obrazovnim potrebama, odnosno propisuje da su to djeca sa smetnjama u razvoju, odnosno invaliditetom, kao i djeca sa teškoćama u razvoju. Osim toga, na nov način se uređuje postupak jedinstvenog vještačenja invaliditeta, koji je usklađen sa Konvencijom UN o pravima lica sa invaliditetom. Dakle, u skladu sa navedenim zakonom, postupak će vršiti Zavod za jedinstveno vještačenje invaliditeta, umjesto organa lokalne uprave nadležnog za prosvjetu, koji je ranije, na predlog Komisija za usmjeravanje djece sa posebnim obrazovnim potrebama, vršio postupak usmjeravanja djece sa posebnim obrazovnim potrebama. Na predloženi način se doprinosi zaštiti i osiguravanju punog i ravnopravnog uživanja ljudskih prava i osnovnih sloboda od strane svih lica sa invaliditetom, odnosno djece sa posebnim obrazovnim potrebama, stvarajući uslove za savladavanje prepreka, odnosno adekvatno i nesmetano učestvovanje u zajednici lica sa invaliditetom, bez diskriminacije i na ravnopravnoj osnovi.
Utvrđen je Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o poljoprivredi i ruralnom razvoju. Osnovni razlozi za njegovo donošenje su pravno-tehničko prirode u cilju: poboljšanja sprovođenja planiranih aktivnosti u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja, usklađivanja sa postojećim zakonskim rješenjima, uspostavljanja novog načina organizacije sprovođenja mjera Tehničke pomoći, prikupljanja informacija koje se dobijaju kroz sprovođenje mjera agrarne politike, poboljšanja sistema prikupljanja računovostvenih podataka na poljoprivrednim gazdinstvima i efikasnijeg praćenja tržišta poljoprivrednih proizvoda. Predloženim izmjenama definisano je da poslove pripreme, praćenja realizacije, promocije i koordinacije programa, kao i funkciju korisnika sredstava podrške kroz drške kroz mjeru Tehnička pomoć, u skladu sa zahtjevima EU, vrši organizaciona jedinica Ministarstva za upravljanje IPARD programom – Direktorat za ruralni razvoj, što do sada nije bio slučaj. Predmetnim izmjenama bliže se propisuju i odredbe koje se odnose na definicije poljoprivrednika, aktivnog poljoprivrednika, mladog poljoprivrednika, poljoprivredno gazdinstvo, nosioca poljoprivrednog gazdistva i poljoprivrednu djelatnost u skladu sa Uredbom EU 2021/2115, date su i bliže odredbe za FADN sistem, što je u direktnoj vezi sa obavezama Cme Gore da kontinuirano vrši usklađivanje i uspostavljanje sistema podrške i plaćanja u skladu sa Zajedničkom poljoprivrednom politikom Evropske unije za period 2023-2027 godina. Donošenje ovog zakona proizilazi iz potrebe funkcionalnije implementacije podrške u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja u narednom periodu. Budući da se Crna Gora nalazi u procesu pridruživanja Evropskoj uniji i da u skladu sa obavezama proisteklim iz tog procesa, radi na harmonizaciji svog zakonodavstva sa legislativom Evropske unije, ovaj zakon predstavlja bliže usklađivanje sa Zajedničkom poljoprivrednom politikom Evropske unije i značajan korak ka zatvaranju pregovaračkog poglavlja 11.
Vlada je utvrdila Predlog amandmana na Predlog zakona o legalizaciji bespravnih objekata. Predloženim amandmanima je, između ostalog, predviđeno brisanje jednog od opštih uslova za legalizaciju, i to da se može legalizovati samo objekat koji ima obezbijeden kolski ili pješački pristup na gradsku saobraćajnicu ili javni put. Brisanje ove odredbe ocijenjeno je cjelishodnim imajući u vidu veliki broj bespravnih objekata koji nemaju obezbijeđen direktan pristup javnom putu jer se nalaze na parcelama na kojim je sagrađeno više objekata, takođe bespravnih, a posebno imajući u vidu princip da se kroz ovo zakonsko rješenje omogući legalizacija svih objekata koji ne ugrožavaju javni interes, te činjenice da se isti već nalaze u prostoru da uklanjanje istih izaziva značajne troškove, a može generisati i probleme socijalne prirode. Predviđena je i mogućnost legalizacije svih objekata koji se ne nalaze u zaštićenim zonama, bez obzira na to da li je planski dokument za taj prostor donijet. Omogućena je legalizacija bespravnih objekata koji se nalaze na terenu, a evidentirani su na satelitskom snimku. Predloženim amandmanom precizirane su obaveze organa nadležnih za sprovođenje postupka legalizacije u dijelu obaveznog pregleda objekta, formiranja komisije, sastava komisije, forme zapisnika i uopšte postupanja i sprovođenja procesnih radnji u ovom kompleksnom postupku. Takođe, preciziran je način sprovođenja postupka otkupa uzurpiranog zemljišta u svojini države, odnosno jedinice lokalne samouprave, u postupku legalizacije, kao i način utvrđivanja površine zemljišta u državnoj svojini koje je uzurpirano, a koje se može prodati neposrednom pogodbom, u skladu sa Zakonom o državnoj imovini. Pored ostalog, predloženim amandmanom umanjen je iznos naknade za urbanu sanaciju za objekte tipa hotel, turističko naselje sa 4 ili 5 zvjezdica, turistički rizort. Prethodnom normom bilo je određeno da ta naknada iznosi najmanje 1.5 miliona eura za objekat površine cca1000 m², te je cifra umanjenja na najmanje 400.000 eura za objekat iste površine, dok je opštinama dato da u okviru datog raspona odrede iznos nakande za ovu vrstu objekata.
Data je prethodna Saglasnost Glavnom gradu Podgorica za podizanje spomen-obilježja davanjem naziva javnoj ustanovi predškolskog obrazovanja imenom Sofije Klikovac prije isteka zakonskog roka.
