Iz Ministarstva prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine (MPPUDI), dok je njime rukovodio ministar Janko Odović, u septembru 2023. godine dostavljen je akcioni plan u vezi s realizacijom preporuka iz revizije koju je Državna revizorska institucija (DRI) sprovela te godine o upravljanju Registrom nepokretnosti državne imovine, ali ni dvije godine kasnije nije poznato šta je po tom pitanju ovaj resor uradio.
Tada je DRI utvrdila da je uspostavljanje tačnog i sveobuhvatnog registra nepokretnosti, koji bi trebalo da omogući efikasno upravljanje državnom imovinom, još u ranoj fazi te da nedostaju normativni okvir za sprovođenje aktivnosti planiranih Programom reformi upravljanja javnim finansijama do 2026. godine, kao i podaci o procijenjenoj vrijednosti nepokretnosti.
“I pored činjenice da je tadašnja Uprava za katastar i državnu imovinu u prvom kvartalu 2023. godine objavila Registar nepokretnosti državne imovine kao javnu elektronsku bazu podataka te da je Vlada usvojila Program reforme upravljanja javnim finansijama u kojem su definisani operativni ciljevi, aktivnosti i vremenski rokovi vezani za uspostavljanje kompletnog registra imovine, DRI je ocijenila da postupak uspostavljanja i upravljanja registrom nepokretnosti državne imovine još nije u dovoljnoj mjeri uspješan”, navodi se u tadašnjoj reviziji.
Ćutanje administracije
Odgovore na pitanja u vezi s evidencijom državne imovine, što je zakonska obaveza stara 16 godina, Pobjeda od MPPUDI nije uspjela da dobije, već smo upućeni na Upravu za državnu imovinu kojom rukovodi Koča Đurišić. Iz te Uprave, i pored više obraćanja, naša pitanja uporno ignorišu.
Osim što ne odgovaraju na novinarska pitanja, iz resora kojim sada upravlja Slaven Radunović, ignorišu i zahtjeve revizora koji su ih do sada više puta podsjećali na obavezu da dostave izvještaj o realizaciji datih preporuka. Pobjedi je rukovodilac kolegijuma koji je sprovodio ovu reviziju, senator dr Branislav Radulović potvrdio da je prije nekoliko dana poslata nova urgencija iz ove institucije, imajući u vidu da do sada na više poslatih nije bilo reakcija.
U akcionom planu koji je Odović tada uputio DRI, a u kojem se kao odgovorna osoba navodi Đurišić, u dijelu preporuke da bi Uprava trebalo da utvrdi sistem kontrole kvaliteta podataka o nepokretnostima se navodi da će se izraditi karton evidencije državne imovine, da bi interne procedure za utvrđivanje sistema kontrole trebalo da budu završene do kraja 2023, a da bi kontrola i izrada kartona trebalo da bude gotova do 2026. godine. U dijelu u kojem se traži okončanje postupka razgraničenja državne sa opštinskom imovinom, u planu stoji da to zavisi od donošenja planske dokumentacije, bez roka u kojem bi to trebalo da bude završeno.
Akcionim planom je predviđeno da će dvije godine trajati realizacija preporuke kojom je DRI naložila da se potpišu ugovori o korišćenju nepokretnosti sa direktnim i indirektnim budžetskim korisnicima kojima će se utvrditi međusobna prava i obaveze.
Karton evidencije
U izvještaju o realizaciji preporuka koji je DRI dostavio tadašnji koordinator Uprave za državnu imovinu u januaru 2024. navodi se da će im zbog reorganizacije uprave, imajući u vidu da je tada bilo zajedno sa katastrom, za interne procedure trebati više vremena. Tada je navedeno da je u toku izrada Kartona evidencije imovine te da su izrađeni za 4.643 objekta kojima raspolaže Vlada, za 3.161 stambeni objekat kojima raspolažu Vlada i opštine te 1.175 ostalih opštinskih objekata.
Navedeno je i da će napraviti presjek stanja na razgraničenju imovine sa opštinama te utvrditi zbog čega se te procedure ne okončavaju uz napomenu da je ovaj posao završen sa opštinama u kojima postoji planska dokumentacija.
Nakon toga revizorima nije upućena ni riječ šta je ovaj resor uradio u vezi sa uspostavljanjem jedinstvene elektronske baze odnosno Registra imovine sa kompletnim podacima, uključujući i njihovu vrijednost.
Ni Pobjedi prije godinu iz resora Radunovića nijesu konkretno odgovorili kada se može očekivati uspostavljanje registra, jer je za to potrebna procjena imovine što je, kako su ocijenili, izuzetno kompleksan posao koji iziskuje duže vrijeme i velika novčana sredstva. Naveli su da su nadogradili postojeću platformu E-katastar koja se nalazi na sajtu Uprave za nekretnine, u okviru koje je izdvojena elektronska evidencija državne imovine u posebnom dijelu. U tom trenutku još nije bila izrađena metodologija za masovnu procjenu vrijednosti državne imovine.
Zakon
Zakon o državnoj imovini još od 2009. godine propisuje da bi registar trebalo da sadrži sve podatke o nepokretnosti, uključujući mjesto, parcelu, broj lista nepokretnosti, površine, terete i ograničenja, uz osnov sticanja prava i procijenjenu vrijednost imovine u trenutku evidentiranja, uz istovremenu usaglašenost sa katastarskim podacima. Zakonom su bili propisani rokovi od godinu za popis i procjenu vrijednosti, uz dodatna tri mjeseca za uspostavljanje registra.
Pobjedi je ranije rečeno da ni državne ni lokalne institucije ne poštuju u potpunosti zakon kada je riječ o dostavljanju popisa imovine pa je u tom momentu od 88 budžetskih korisnika kompletnu dokumentaciju dostavilo njih 75, od 327 indirektnih korisnika njih 261, od 20 opština njih polovina.
Tada su kazali da Uprava za državnu imovinu ima bazu nepokretnosti koje ažurira na osnovu ugovora i rješenja koja im pristižu, te samoinicijativne kontrole podataka. Ta baza je osnov za objavljivanje elektronske evidencije državne imovine.
“Trenutno pomenuta baza broji 301.469 nepokretnosti, od čega 280.795 čini zemljište, a 20.674 čine objekti. Broj objekata kojima raspolaže Vlada je 11.079, a kojima raspolažu opštine je 9.595, dok je broj parcela kojima raspolaže Vlada 152.228, a opštine 128.567”, prošlogodišnji su podaci koje su nam dostavili iz MPPUDI.
Kazali su i da je kvadratura nefunkcionalnih poslovnih prostora kojima raspolaže Vlada više od 32.000 kvadrata. S druge strane, državu je zakup prostora za rad državnih institucija godišnje koštao više od 2,7 miliona eura.
“Za zakup poslovnih prostorija za potrebe smještaja državnih organa na mjesečnom nivou izdvaja se 226.819,72 eura sa PDV-om. Navedeni iznos se odnosi isključivo na ugovore o zakupu koje je zaključila UZDI i nije kumulativni podatak na nivou države”, naglasili su tada iz MPPUDI uz dodatno objašnjenje da tu ne ulaze ugovori koje samostalno zaključuju opštine, državna i lokalna preduzeća.
Revizije
Da Crna Gora ne zna šta posjeduje niti koja je vrijednost te imovine iz DRI ukazuju godinama. Revizori su još 2019. godine u nalazu ukazali da tadašnje ministarstvo finansija ni Uprava za nepokretnosti nijesu obavljali adekvatan nadzor nad realizacijom Ugovora o nabavci proširenja SAP sistema i eksterne aplikacije za evidenciju državne imovine iz 2014. godine. Ministar finansija u to vrijeme je bio Radoje Žugić.
To je, kako su utvrdili u reviziji, za posljedicu imalo da sistem nikada ne profunkcioniše, iako je plaćen 250.000 eura. Takvoj situaciji je doprinijelo i to što se popis u institucijama nije sprovodio na odgovarajući način pa ni podaci nijesu bili tačni i potpuni. U izvještaju o realizaciji preporuka koju je Žugićev nasljednik Darko Radunović tada dostavio DRI, kao opravdanje za nezavršen posao navodili su i problem razgraničenja između države i opština.
Posljednja revizija uspjeha koju je DRI sproveo 2023. godine pokazala je da je tadašnja Uprava za katastar i državnu imovinu kojom je tada rukovodio Koča Đurišić, koji je trenutno i na čelu Uprave za državnu imovinu, objavila javnu elektronsku bazu, ali da su za unos podataka uglavnom korišćeni podaci iz katastra, a da su službenici obišli samo 1,5 odsto od ukupno evidentiranih nepokretnosti. Da je ovaj posao nezavršen te da je neophodno preduzeti aktivnosti kako bi se uspostavio Registar, za šta je potrebna procjena vrijednosti, revizori su ponovo ukazali i u reviziji završnog računa budžeta za prošlu godinu.
