Knjiga „Crnogorska arhitektura 1945–1970 – Refrakcije korbizijanskog principa“ novo je izdanje Matice crnogorske. Autori su Slavica Stamatović-Vučković i Danilo Bulatović.
Kako je saopšteno iz Matice, predstavljajući istraživanje „Praćenje odraza korbizijanskog principa u arhitektonskoj praksi socijalističke Crne Gore“ na konferenciji „Le Korbizje u Jugoslaviji i na Balkanu“ koja je održana u Sarajevu u septembru 2023, međunarodni i regionalni učesnici konferencije imali su priliku da se sveobuhvatnije upoznaju s graditeljskim nasljeđem Crne Gore iz perioda od 1945. do 1970. godine.
Ovako formulisana tema usmjerena je na razumijevanje i tumačenje arhitektonskih realizacija kroz prizmu posrednog uticaja francuskog arhitekte Šarl-Eduara Žanrea, poznatijeg pod pseudonimom Le Korbizje, čija je modernistička filozofija značajno oblikovala graditeljsku praksu kako u svijetu tako i u bivšoj Jugoslaviji, navodi se u predgovoru ove knjige.
„S obzirom na to da su rezultati istraživanja prezentovani na konferenciji doprinijeli novim saznanjima, prepoznala se potreba da se oni sintetizuju kroz formu monografije u cilju mapiranja crnogorskog arhitektonskog nasljeđa kao dijela mozaika regionalne i internacionalne arhitektonske istraživačke scene. Time se želi inicirati i proces šire društvene prepoznatljivosti ovog fenomena, posebno u kontekstu njegove kulturne i turističke promocije“, navode autori.
San o dobrom životu i stav da arhitektura zaista može da napravi revoluciju donoseći dobrobit čovječanstvu je temeljno uporište Le Korbizjeovog višeslojnog pristupa, kao i osovina sile njegovog snažnog uticaja na arhitektonsko urbanističku teoriju i praksu XX vijeka, pa u tom kontekstu i na jugoslovenske i crnogorske arhitekte i urbaniste tog vremena, ističu autori.
„Iako je Korbizjeova pionirska modernistička figura bila dominantna, nesporni su i uticaji drugih modernističkih autoriteta (Misa, Rajta, Gropijusa, itd) zbog čega nije jednostavno, ponekad ni moguće a ni ispravno. posmatrati isključivo segmentirane pojedinačne uticaje“, navode autori.
Oni dodaju da je istraživanje crnogorske arhitekture pretočeno u ovu knjigu ipak pokazalo da jedno ovako fokusirano sagledavanje arhitekture druge polovine XX vijeka može dati nove interesantne, a u nekim slučajevima i vrlo neočekivane rezultate, kreirajući svježe poveznice i relacije između pojedinih arhitektonskih djela i njihovih autora.
Kroz sedam tipoloških grupa, sa usmerenjem na iščitavanje „klasičnih principa korbizijanskog modernizma“ detaljnije je obrađeno i pomenuto više od 40 arhitektonskih djela i nešto više od 30 jugoslovenskih i crnogorskih arhitekata inicijalno prikazanih na sarajevskoj konferenciji. Međutim, ovaj broj djela i autora nije konačan, već se može dopunjavati, posebno u domenu kolektivnog stanovanja kao najbrojnijeg segmenta arhitektonske produkcije.
Knjiga „Crnogorska arhitektura 1945–1970 – Refrakcije korbizijanskog principa“ objavljena je u sklopu biblioteke Posebna izdanja. Urednik je Ivan Ivanović, a u ime izdavača knjigu potpisuje Ivan Jovović.
Slavica Stamatović-Vučković je redovna profesorica na Arhitektonskom fakultetu Univerziteta Crne Gore na kome je zapošljena od 2004. godine. Magistrirala je na Univerzitetu „La Sapienza“ u Rimu i doktorirala na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu.
Laureatkinja je brojnih inostranih stipendija. Izlagala je na domaćim i internacionalnim izložbama. Dobitnica je Trinaestojulske nagrade 2009. godine.
Danilo Bulatović je doktorand na Politehničkom fakultetu Univerziteta u Torinu na programu Arhitektura, Istorija i Projekat. Osnovne i specijalističke studije završio je na Arhitektonskom fakultetu u Podgorici. Kao stipendista italijanske i britanske Vlade završio je master studije na Politehničkom univerzitetu u Milanu 2021. i Univerzitetu Vestminster u Londonu 2022. godine.
Dobitnik je postdplomske stipendije Davis centra na Harvardu (2024/25).
