Crna Gora je zemlja paradoksa i ništa novo nijesam rekao s tim. Znali smo svi to odavno. Tako, na primjer, obično se kaže da ljudi koji ne poznaju istoriju su osuđeni da je ponavljaju. Mi se u Crnoj Gori svi falimo s tim kako najbolje poznajemo istoriju, ali svaki dan se pokazuje kako moramo da je ponavljamo. Kao u nekoj džinovskoj petlji, iznova i iznova se vraćamo na stara pitanja. Svako malo aktuelizujemo pitanja koja se tiču prošlosti i koja bi trebalo da ostanu u njoj. Pitanje revizionizma istorije je konstantno na tapeti ili agendi, što bi se reklo. Još se nije stišala halabuka oko rezolucija, već smo dobili, nekako u paketu, zahtjeve za izmjenu državnih simbola i slično. Sve to je još jedan pokušaj preispitivanja i mogućeg poništenja crnogorske suverenosti. A do te nezavisnosti nijesmo nikad dolazili lako.
Od samih početaka svoje istorije bili smo u borbi za nezavisnost. Ilirska plemena su se suprotstavljala rimskim legijama skoro dva cijela stoljeća kako bi sačuvali svoju nezavisnost. Taj otpor se završio porazom, ali ostalo je zapisano od strane rimskih istoričara da su herojski branili svoju zemlju. Odajući im počast Rimljani su svom gradu dali ime po Dokleatima, jednom ilirskom plemenu koje je među posljednjima prestalo da pruža otpor njihovoj sili. Ovo ime sačuvali su, zbog tradicije i slave koju je nosilo, i slovenska plemena koja su se poistovjetila sa njim. Pod njim uspjeli su da oslobode i izgrade svoju državu kroz mnoge bitke i ustanke protiv Vizantije. Iako je i njihova država nestala pod naletom raške okupacije, i nemanjićki vladari zadržali su u svojim titulacijama dukljansko ime, nazivajući ga „Kraljevstvom ot prva“.
Raspad Dušanovog carstva omogućio je dinastiji Balšića da ponovo osamostali prostor Crne Gore pod nazivom Zeta. U neprestanim feudalnim konfliktima uspijevali su da sačuvaju tu samostalnost i izgrade sopstvenu državu. Pojava moćnog Osmanskog carstva označila je još veću potrebu za grčevitom borbom za suverenost. Ipak, ta borba za očuvanje samostalnosti razvila se u XV vijeku i dovela do konačnog zaokruživanja pojma Crna Gora. Želja posljednjeg Balšića da svoju državu prepiše ujaku, srpskom despotu, označila je početak borbe naroda tadašnje Zete za nezavisnost. Dinastija Crnojevića stala je na čelu otpora utopljavanja u srpsku despotovinu. Tako je Stefanica Crnojević u samo tri godine (1452-1455) uspio da tri puta pobijedi snage srpskog despota i zagospodari Gornjom i Donjom Zetom, prostorom koji će postati nukleus današnje Crne Gore. Ma koliko se trudili da ove činjenice se potru i izgube iz crnogorske istorijske nauke, ostaje fakat da se na ovim pobjedama gradila i suverenost države Crnojevića i nacionalni identitet Crnogoraca. Na njima počivaju svi preduslovi razvoja samosvojnosti tadašnjeg stanovništva Zete, njihove kulturne osobenosti na kojima će kasnije niknuti i Cetinjski manastir i Crnojevića štamparija. Jednom odbranjena samostalnost najbolje je došla do izražaja u čuvenoj Vranjinskoj povelji 1455. godine kao iskaz državnosti i svijesti o političkoj samostalnosti samoga naroda. Tada utvrđeni simboli države i državnosti očuvali su se kao jedina tradicija ovog naroda, nasuprot svih drugih izmaštanih ili nametnutih oznaka. Uostalom, kompletna narodna svijest današnje Crne Gore počiva i doseže upravo do vremena Stefaničinog sina gospodara Ivana Crnojevića. Kao što je kulturni identitet crnogorske nacije utemeljen, između ostalog, na Oktoihu prvoglasniku i drugim djelima Crnojevića štamparije, tako i državno-politički identitet počiva na simbolici dvoglavog orla uspostavljenog pod dinastijom Crnojevića.
Snaga ovog simbola očituje se u tome što je preko njega sačuvana ideja državotvornosti u sljedećim vjekovima. Politička ideja samobitnosti izgrađena je u periodu kada je nestalo feudalne države Crnojevića, na principu odbrane i ponovnog zauzimanja „Ivanbegovine“. Kroz tu ideju oformilo se plemensko društvo koje će po svojoj suštini biti duboko antifeudalno. U trenutku kada je feudalizam jedini oblik upravljanja na planeti, crnogorsko društvo bori se protiv takvog sistema. Uspostavljanjem plemenske demokratije i rada Opštenarodnog zbora udareni su temelji moderne crnogorske države, koja će kroz mnoge borbe doći do svoje samostalnosti. Zato jedini državni i politički simboli koji su utemeljeni i koji odražavaju kontinuitet crnogorske nacije imaju korijen u državi Crnojevića. Svi drugi simboli počivaju na tezi urušavanja i nijekanja crnogorske državnosti i samo su sredstvo za čin ponovne okupacije. Stoga, prihvatanje ovih činjenica je jedini ispravni put u izgradnji suverene države, a za svaku drugu diskusiju ostaje samo pitanje – moramo li opet!
