Registrovanje još jedne vjerske zajednice Jevreja u Crnoj Gori počiva na pozitivnim pravnim propisima u zemlji kojima se garantuje sloboda vjeroispovijesti kao jednog od osnovnih ljudskih prava, pa bi drugačiji pristup predstavljao diskriminaciju i narušavanje Zakona o slobodi vjeroispovijesti, poručeno je iz Ministarstva pravde, ljudskih i manjinskih prava povodom prigovora Jevrejske zajednice Crne Gore da je to učinjeno bez njihove saglasnosti.
Prethodno je predsjednica Jevrejske zajednice Crne Gore Nina Ofner-Bokan saopštila da je registracija nove vjerske zajednice u Crnoj Gori pod nazivom „Vjerska zajednica Jevreja“, zavedena bez prethodne saglasnosti JZCG, čime je, prema njenim riječima, prekršen član 14 kojim je to izričito definisano u uzajamnom ugovoru sa državom Crnom Gorom.
Prema informacijama Pobjede, „Vjersku zajednicu jevreja“ je registrovao Leib Adelkop.
Pozivaju se na potpis
Ofner-Bokan se pozvala na sadržaj Ugovora o uređenju odnosa od zajedničkog interesa između Vlade Crne Gore i Jevrejske zajednice u Crnoj Gori, potpisanog 2012. godine - koji je ona nazvala temeljnim ugovorom.
- Habad organizacija, odnosno lice koje je registrovalo pomenutu Zajednicu, takođe krši odredbe Temeljnog ugovora na način što se konstantno predstavlja kao vrhovni rabin Crne Gore što je u suprotnosti sa Članom 5 Temeljnog ugovora, gdje je jasno precizirano da je imenovanje, premještaj i smjena vjerskih službenika u nadležnosti Jevrejske zajednice Crne Gore – navela je ona u reagovanju.
U reagovanju koje, pored Ofner-Bokan, potpisuje i potpredsjednik JZCG Slaven Radimiri, ističe se da je Jevrejska zajednica Crne Gore o smjeni rabina (Arija) Edelkopfa i imenovanju Luciana Moše Prelevića za vrhovnog rabina Crne Gore obavijestila Vladu Crne Gore 2020. godine, kako je i precizirano Temeljnim ugovorom.
Nije međunarodni ugovor
Iz Ministarstva je rečeno da su pažljivo proučili propise i konstatovali da ugovor sa JZCG nema karakteristike međunarodnog ugovora pa Zakon o slobodi vjeroispovijesti ima primat nad tim dokumentom. Poručili su da sve vjerske zajednice, ukoliko misle da im je ugroženo neko pravo, mogu pokrenuti postupak ispitivanja ovih odluka pred nadležnim organima.
- Ugovor o uređenju odnosa od zajedničkog interesa između Vlade Crne Gore i Jevrejske zajednice u Crnoj Gori nije međunarodno pravnog karaktera (zaključen je između Vlade Crne Gore i nezavisne vjerske zajednice u Crnoj Gori, a ne kao ugovor zaključen između dva međunarodno pravna subjekta, što je u slučaju regulisanja statusa npr. Rimokatoličke crkve u Crnoj Gori). Ovaj ugovor nema primat u odnosu na zakonske propise Crne Gore, te je samim tim niže pravne snage od Zakona o slobodi vjeroispovijesti. Shodno tome, Ministarstvo je sve akte preduzimalo vodeći se pozitivno pravnim propisima i poštujući hijerarhiju svih izvora prava u Crnoj Gori. Suprotno postupanje bi dovelo u nepravičan i diskriminatorski položaj sve potencijalne (jevrejske) vjerske zajednice, a naročito u svjetlu činjenice da je ova materija već nedvosmisleno regulisana Zakonom o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica – stav je Ministarstva pravde.
Uslovi za registraciju
Iz tog resora podsjećaju da je sloboda vjeroispovijesti jedno od osnovnih ljudskih prava, zajemčeno Ustavom i međunarodnim ugovorima koje je naša država ratifikovala, ali i zakonskim propisima Crne Gore.
- Takođe, sloboda ispovijedanja vjere, ali i djelovanje vjerskih zajednica, regulisani su pomenutim izvorima prava. U vezi sa tim, članom 20 Zakona o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica je jasno predviđeno da „vjerska zajednica može biti upisana u Knjigu registrovanih vjerskih zajednica ako ima najmanje tri punoljetna vjernika koji su crnogorski državljani i imaju prebivalište u Crnoj Gori ili državljani druge države ili lica bez državljanstva koji imaju odobren stalni boravak u Crnoj Gori“ – navode iz Ministarstva.
Dodaje se da sve vjerske zajednice moraju ispunjavati upravo ove kriterijume da bi bile dio Jedinstvene evidencije vjerskih zajednica.
-S obzirom na to da nijesu postojale zakonske smetnje za upis predmetne vjerske zajednice u Jedinstvenu evidenciju vjerskih zajednica, kao i da ista ispunjava sve uslove propisane Zakonom o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica o registraciji vjerskih zajednica, donijeto je rješenje i izvršen je upis u Knjigu registrovanih vjerskih zajednica, odnosno Jedinstvenu evidenciju vjerskih zajednica - navode iz tog resora.
Smjena i stavovi o Srebrenici
Ari Edelkopf, čiju smjenu je u reagovanju pomenula Ofner-Bokan, bivši je veliki rabin Jevrejske zajednice Crne Gore kojeg je na toj funkciji naslijedio Luciano Moše Prelević 2020. godine.
Edelkopf je nakon smjene saopštio da aktuelna organizacija Jevrejska zajednica Crne Gore ne predstavlja, kako je naveo, „veliku većinu jevrejskog naroda u Crnoj Gori“.
To je bio razlog da se, kako je obrazložio, distancira od organizacije Jevrejske zajednice u Crnoj Gori, ogradi od postupka i poslovanja te organizacije i nastavi „u svojstvu rabina da služi ljudima u Crnoj Gori, isto kao što je to činio do sada“.
Tada je najavio da će „na kontinuirane molbe od većine Jevreja u Crnoj Gori“ biti registrovana transparentna Jevrejska zajednica „koja će biti otvorena za ljude svih provenijencija i biti kao porodica Jevrejima u Crnoj Gori“.
Edelkopf je u maju prošle godine reagovao i kritikovao vođstvo JZCG, odnosno Ofner-Bokan nakon njene odbrane istupa ministra Vladimira Leposavića za kojeg je navela da nije negirao genocid u Srebrenici.
