Predsjednik Crne Gore Jakov Milatović vratio je Skupštini Crne Gore na doradu i ponovno odlučivanje Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na nepokretnosti, koji je usvojen na Prvoj sjednici Prvog redovnog zasijedanja 28. saziva Skupštine, održanoj 30. jula 2025. godine.
U obrazloženju odluke navodi se da su pojedine odredbe ovog zakona, a naročito član 12 stav 3, u suprotnosti sa Ustavom Crne Gore, Zakonom o poreskoj administraciji i Zakonom o zaštiti konkurencije.
"Predložene izmjene omogućavaju jedinicama lokalne samouprave da samostalno određuju iznos poreskih olakšica za poljoprivredne proizvođače, što dovodi do narušavanja načela ustavne jednakosti i stvaranja neravnopravnog položaja između proizvođača iz različitih opština. Na primjer, kada bi u opštini Berane, lokalna uprava uvela poresku olakšicu od 90%, a u Tivtu za svega 20%, jasno je stvaranje nejednakosti za poljoprivrednike i to isključivo na osnovu mjesta prebivališta", navodi se u saopštenju.
U obrazloženju se posebno ukazuje na član 142 stav 3 Ustava Crne Gore, kojim je propisano da se pitanja poreza i poreskih olakšica ne mogu prenositi u isključivu nadležnost lokalnih samouprava. Time se, kako se navodi, krši princip jedinstvenog ekonomskog prostora, kao i ustavna garancija slobodnog tržišta i konkurencije iz članova 139 i 140 Ustava. Ova ustavna pravila garantuju da se ekonomski ambijent i poreska pravila ne smiju razlikovati od opštine do opštine, jer bi to dovelo do direktne diskriminacije građana i poljoprivrednih proizvođača po mjestu boravka.
Važeći zakon propisuje obavezno umanjenje poreske stope od 70% za sve registrovane poljoprivredne proizvođače. Tako je obezbijeđen jednak tretman na teritoriji cijele Crne Gore.
"Očigledno je protivustavno povratno dejstvo ovog zakona kroz uvođenje novog člana 28b, što je u direktnoj suprotnosti sa članom 113 Zakona o poreskoj administraciji, koji propisuje da poreski propisi mogu imati retroaktivno dejstvo samo u izuzetnim slučajevima javnog interesa, što u ovom slučaju ne postoji. Na primjer, ako bi zakon stupio na snagu u avgustu 2025., ali se primjenjivao na cijelu kalendarsku godinu, poljoprivrednici bi mogli biti obavezani da doplate porez unazad, iako su obaveze već izmirili po važećem zakonu. Takvo rješenje pravno je neodrživo i dodatno narušava princip pravne sigurnosti", kaže se u saopšetnju.
Još jedan razlog za vraćanje zakona na doradu je da bi usvajanje ovakvh izmjena moglo imati negativne posljedice po oko 22.000 registrovanih poljoprivrednih proizvođača, koji bi ostali bez garantovanih poreskih olakšica. Na primjer, poljoprivrednik iz Danilovgrada, koji je do sada plaćao porez umanjen za 70%, mogao bi, po odluci lokalne vlasti, plaćati porez sa svega 20% umanjenja, čime bi njegovo godišnje poresko zaduženje bilo 3,5 puta veće nego do sada.
U slučaju da Ustavni sud Crne Gore naknadno proglasi zakon neustavnim, jedinice lokalne samouprave bile bi u obavezi da vrate višak naplaćenog poreza, ili da naknadno naplate poreza u slučaju da je lokalna olakšica bila suprotna Ustavu.
Na primjer, ako opština Nikšić poveća porez za poljoprivrednike na osnovu novih ovlašćenja, a zakon se kasnije ukine, lokalna uprava moraće da vrati preplaćeni iznos svim obveznicima, uključujući i zakonsku kamatu. Suprotno tome, ako opština Bar odluči da umanji porez za 90%, a zakon naknadno bude oboren, građani bi morali retroaktivno da doplate porez koji nije naplaćen, što znači da bi ljudi koji su računali na poresku olakšicu morali odjednom da nadoknade razliku, zajedno s kamatom, što bi za mnoga domaćinstva predstavljalo ozbiljan finansijski udar.
Ovakva pravna neizvjesnost dodatno bi narušila povjerenje građana u poreski sistem i fiskalnu politiku države, te stavila u pitanje odgovorno upravljanje javnim sredstvima.
"Milatović odlukom da vrati Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na nepokretnosti na doradu, nastavlja borbu za Crnu Goru u kojoj se poreski sistem ne prilagođava političkoj volji, već štiti javni interes, sigurnost građana i stabilnost lokalnih budžeta. U vremenu kada je svakom proizvođaču važan svaki euro, država mora da garantuje predvidivost, a ne da eksperimentiše sa pravima građana", navedeno je u saopštenju iz njegovog kabineta.
